Σφοδρά πυρά κατά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και των αυταρχικών πολιτικών του εξαπολύει ο Ορχάν Παμούκ σε συνέντευξη που παραχώρησε στους «Financial Times».
O διάσημος βραβευμένος με Νόμπελ Τούρκος συγγραφέας, που δεν διστάζει να εκφράσει καυστικά τη γνώμη του για την πολιτική κατάσταση στη χώρα του -λόγος για τον οποίο έχει βρεθεί συχνά στο σταυρόνημα του μηχανισμού λογοκρισίας και της τουρκικής Δικαιοσύνης-, καταφέρεται με σκληρές εκφράσεις κατά του Τούρκου προέδρου εν όψει και των εκλογών του ερχόμενου έτους, που θεωρούνται ευρέως ότι θα είναι η δυσκολότερη δοκιμασία για τον Ερντογάν στις σχεδόν δύο δεκαετίες που βρίσκεται στην εξουσία: Ο Τούρκος πρόεδρος είναι σε παρακμή, λέει ο Παμούκ, προσθέτοντας: «Δεν μπορεί πλέον να περιορίσει τη φωνής κανενός». Και, κάνοντας μια χαρακτηριστική κίνηση με το χέρι του προς τα κάτω, τονίζει: «Πέφτει. Δόξα τω Θεώ».
Όπως είπε ο Παμούκ στον δημοσιογράφο των «Financial Times», Τζέιμς Φέργκιουσον, o Ερντογάν χάνει ψήφους και οι εκλογές του 2023 θα είναι «οι σκληρότερες» που έχει αντιμετωπίσει ο Ερντογάν λόγω της τρέχουσας κατάστασης της τουρκικής οικονομίας και της πτώσης του βιοτικού επιπέδου στη χώρα. Η λίρα έχει καταποντιστεί και ο πληθωρισμός έχει εκτοξευτεί επισήμως άνω του 80%, κάτι «σκανδαλώδες» και «ένα τέλειο παράδειγμα βγαλμένο από βιβλίο στρατηγικής ενός ατόμου που βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 20 χρόνια, γίνεται όλο και πιο αυταρχικός και παίρνει παράλογες αποφάσεις και καταστρέφει την ευημερία του έθνους». Προσθέτει, ωστόσο, ότι το ερώτημα που απασχολεί μεγάλο μέρος της τουρκικής κοινής γνώμης είναι το πώς θα ενεργήσει ο Ερντογάν εν όψει της φθίνουσας δημοτικότητάς του: «Οι δημοσκοπήσεις μάς λένε ότι θα χάσει, αλλά θα το αποδεχτεί;».
Ο Παμούκ για τον Ράσντι
Ο Παμούκ δηλώνει φίλος του Σαλμάν Ράσντι, ενός ακόμη φημισμένου συγγραφέα που δεν στρογγυλεύει τον λόγο του. «Είναι γενναίος συγγραφέας. Τον σέβομαι και πάντα θεωρούσα ότι πρέπει να τον υπερασπίζομαι όταν έχει προβλήματα», λέει πέντε εβδομάδες μετά την επίθεση εις βάρος τού δημιουργού των «Σατανικών Στίχων», σημειώνοντας ότι κι ο ίδιος εξακολουθεί να κυκλοφορεί με σωματοφύλακες -έναν αυτή την περίοδο.
Σε μια άλλη πρόσφατη συνέντευξή του στον «Guardian», ο Παμούκ χαρακτήρισε την επίθεση στον Ρούσντι, και τον εξτρεμισμό, που όπλισε το χέρι του επιτιθέμενου, ως αποτέλεσμα «της οργής των ανθρώπων με χαμηλή εκπροσώπηση, που τους αγνοούν, που δεν βλέπουμε τα πρόσωπά τους».
Οπως λέει, αποστολή του μυθιστοριογράφου είναι να κάνει αυτούς τους ανθρώπους ορατούς και να ακούγονται. «Ένας συγγραφέας πρέπει να υπερασπίζεται τις ιδέες της ελευθερίας του λόγου και της δημοκρατίας. Στη συνέχεια, ο συγγραφέας πρέπει επίσης να ταυτίζεται με ανθρώπους που παραβιάζουν αυτές τις ιδέες, και η ταύτιση τις περισσότερες φορές μοιάζει με νομιμοποίηση. Αυτό είναι το παράδοξο του συγγραφέα».
Παμούκ: «Ο Μακρόν νίκησε, ο Τραμπ έχασε, τα ποσοστά του Ερντογάν πέφτουν δραματικά. Γιατί να είμαι απαισιόδοξος;»
Σε αντίθεση με τον Ράσντι, για τον Παμούκ η μεγαλύτερη απειλή δεν προέρχεται από μουσουλμάνους φονταμενταλιστές, αλλά από συμπατριώτες του εθνικιστές, αν και, όπως σημειώνει, «αυτές οι δύο ομάδες δεν απέχουν και πολύ η μία από την άλλη, καθώς η Τουρκία κυβερνάται τώρα από έναν ισλαμιστικό-εθνικιστικό συνασπισμό».
Ωστόσο, αρνείται να αντιμετωπίσει με απαισιοδοξία την πολιτική κατάσταση διεθνώς. «Ο Μακρόν νίκησε. Ο Τραμπ έχασε. Γιατί δεν το κάνουμε θέμα αυτό;», διερωτάται. Απορρίπτει, επίσης, την ιδέα ότι ο δεξιός εθνολαϊκισμός εξαπλώνεται «σαν μικρόβιο» στην υφήλιο. «Δεν είμαι τόσο απαισιόδοξος. Βλέπω τα ποσοστά του Ερντογάν να πέφτουν δραματικά στις δημοσκοπήσεις. Γιατί να είμαι απαισιόδοξος;».