Η αυστηροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής από τον νέο υπουργό Οικονομικών της Βρετανίας, Τζέρεμι Χαντ, θα οδηγήσει σε ασθενέστερη ανάπτυξη και βαθύτερη ύφεση.
Μόλις 72 ώρες χρειάστηκε ο Τζέρεμι Χαντ από τη στιγμή που έγινε υπουργός Οικονομικών για να εγκαταλείψει όχι μόνο τις περισσότερες από τις προγραμματισμένες φορολογικές περικοπές του προκατόχου του, Κουάσι Κουάρτενγκ, αλλά και ολόκληρη την αναπτυξιακή στρατηγική της κυβέρνησης.
Παρόλο που οι φορολογικές αυξήσεις του Χαντ έδωσαν μια «ανάσα» στην πρωθυπουργό Λιζ Τρας, η δική της συνθηκολόγηση με τις «ορθόδοξες δυνάμεις» -το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το υπουργείο Οικονομικών και τις χρηματοπιστωτικές αγορές- ήταν απόλυτη, όπως αναφέρει ο αναλυτής του Guardian, Larry Elliott.
Ποια μέτρα της Τρας πήρε πίσω ο Τζέρεμι Χαντ και τι θέλει να πετύχει
Από το αρχικό πακέτο που είχε ανακοινώσει η βρετανική κυβέρνηση, μόνον η κατάργηση της εισφοράς στην υγειονομική και κοινωνική περίθαλψη και οι αλλαγές στα χαρτόσημα γλίτωσαν από το «τσεκούρι» του Χαντ.
Η περικοπή του βασικού συντελεστή φόρου εισοδήματος έχει μπει στο συρτάρι επ' αόριστον, το «πάγωμα» των δασμών στο αλκοόλ, που ήταν προγραμματισμένο για τον Φεβρουάριο, δεν θα προχωρήσει, αλλά ούτε η περικοπή του φόρου στα μερίσματα ή οι αλλαγές στους φορολογικούς κανόνες για τους αυτοαπασχολούμενους.
Αυτές οι αλλαγές -με την ανακοίνωση την περασμένη εβδομάδα ότι τελικά ο εταιρικός φόρος θα επανέλθει από το 19% στο 25% από τον επόμενο Απρίλιο, και η ανατροπή στις αρχές αυτού του μήνα για την κατάργηση του ανώτατου συντελεστή φόρου εισοδήματος- θα εξοικονομήσουν στο υπουργείο Οικονομικών 32 δισ. λίρες. Το αρχικό πακέτο θα κόστιζε 45 δισ. λίρες.
Σε περίπτωση που αυτό δεν θα είναι αρκετό για να ηρεμήσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές, ο Χαντ απέσυρε επίσης τη δέσμευση της κυβέρνησης για ένα γενικό ανώτατο όριο στην τιμή της ενέργειας για δύο χρόνια. Η δέσμευση θα διαρκέσει πλέον μόνο μέχρι τον ερχόμενο Απρίλιο, μετά τον οποίο η βοήθεια θα απευθύνεται στους πιο ευάλωτους.
Ωστόσο, ούτε αυτά τα μέτρα θα φέρουν το... τέλος της ιστορίας. Ο υπουργός Οικονομικών κατέστησε σαφές ότι θα υπάρξουν περικοπές δαπανών στον επόμενο μίνι προϋπολογισμό στις 31 Οκτωβρίου.
Ο Χαντ σχεδίαζε πάντα να ανακοινώσει σκληρά μέτρα, αλλά επέσπευσε τις ανακοινώσεις του από φόβο για μια νέα επίθεση στα κρατικά ομόλογα και τη λίρα. Και μόνο που η στερλίνα αυξήθηκε και τα επιτόκια για τον χρυσό μειώθηκαν, η ανατροπή των φορολογικών σχεδίων του Κουάρτενγκ θα θεωρηθεί επιτυχία.
Ακόμα κι έτσι, όμως, το γεγονός ότι οι αποδόσεις του χρυσού παραμένουν υψηλότερες από ό,τι πριν από τον μίνι προϋπολογισμό του Κουάρντενγκ στις 23 Σεπτεμβρίου αντανακλά τη ζημιά που προκλήθηκε στην αξιοπιστία της κυβέρνησης. Οι επενδυτές απαιτούν υψηλότερο ασφάλιστρο κινδύνου για την κατοχή περιουσιακών στοιχείων στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Το οικονομικό πείραμα της Τρας είναι πλέον νεκρό
Η αρχική ιδέα ήταν ότι θα είναι λογικό η κυβέρνηση να δανειστεί περισσότερο ως απάντηση σε ένα εξωτερικό σοκ, όπως η απότομη αύξηση των τιμών της ενέργειας που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η νέα πολιτική γυρίζει τον χρόνο πίσω, όχι μόνο κατά πέντε εβδομάδες αλλά κατά 12 χρόνια, στα σκληρά μέτρα που επέβαλε η κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον μετά τις εκλογές του 2010. Η λιτότητα επέστρεψε, αλλά με μια μεγάλη διαφορά... Πριν από δώδεκα χρόνια, οι αυξήσεις φόρων και οι περικοπές δαπανών από το υπουργείο Οικονομικών αντισταθμίστηκαν από περικοπές επιτοκίων και κόψιμο χρημάτων από την Τράπεζα της Αγγλίας... Αυτή τη φορά δεν είναι έτσι.
Ο Χαντ ελπίζει ότι η σκληροπυρηνική του στάση θα πείσει την Κεντρική Τράπεζα να προχωρήσει πιο ομαλά στις αυξήσεις των επιτοκίων, και ίσως να έχει δίκιο.
Ο διοικητής της Τράπεζας, Άντριου Μπέιλι, δήλωσε το Σαββατοκύριακο ότι ο αντίκτυπος του μίνι προϋπολογισμού της 23ης Σεπτεμβρίου θα σήμαινε σημαντικό άλμα στο κόστος δανεισμού τον Νοέμβριο. Οι τελευταίες ανατροπές του Χαντ μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα η αύξηση του κόστους δανεισμού να είναι λιγότερο σοβαρή.
Όμως, οι μέρες των χαμηλών επιτοκίων έχουν περάσει. Η Τράπεζα παραμένει ανήσυχη για τον πληθωρισμό -ο οποίος θα αυξηθεί όταν λήξει η περίοδος του πλαφόν στην ενέργεια τον Απρίλιο- και το κόστος δανεισμού θα συνεχίσει να αυξάνεται τους επόμενους μήνες.
Το αποτέλεσμα είναι ότι τόσο η δημοσιονομική όσο και η νομισματική πολιτική πιέζονται, σε μια εποχή που η οικονομία ήδη παλεύει. Το αποτέλεσμα θα είναι ασθενέστερη ανάπτυξη και βαθύτερη ύφεση.
Η Goldman Sachs υποβάθμισε την πρόβλεψή της για τη βρετανική οικονομία
Η Goldman Sachs υποβάθμισε τις οικονομικές προοπτικές της Βρετανίας και προειδοποίησε για βαθύτερη ύφεση το επόμενο έτος, αφού η πρωθυπουργός Λιζ Τρας απέλυσε τον Κουάσι Κουαρτένγκ από τη θέση του υπουργού Οικονομικών και απέσυρε μέρη τού μη δημοφιλούς οικονομικού πακέτου της.
Η τράπεζα της Wall Street αναθεώρησε την πρόβλεψή της για το οικονομικό αποτύπωμα του Ηνωμένου Βασιλείου για το 2023 σε επιβράδυνση 1% από την προηγούμενη πρόβλεψη για 0,4%, με τον δομικό πληθωρισμό να εμφανίζεται στο 3,1% στο τέλος του 2023, από 3,3% προηγουμένως.