Η ΕΕ διαθέτει ένα πολύ καλό ρεκόρ για την οδική ασφάλεια με πάρα πολύ χαμηλά ποσοστά θανατηφόρων τροχαίων και φιλόδοξους στόχους για μηδενισμό των τροχαίων ατυχημάτων . Η Ελλάδα όμως απέχει πολύ ακόμα από την ευρωπαϊκή κορυφή στην οδική ασφάλεια.
ΕΕ- Ασφαλής οδηγικός προορισμός
Η ΕΕ έχει επιτύχει πολύ καλές επιδόσεις στην ελαχιστοποίηση των τροχαίων δυστυχημάτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία, μεταξύ του 2010- και του 2020, ο αριθμός των θανάτων από τροχαία ατυχήματα στην Ευρώπη μειώθηκε κατά 36%. Τα τελευταία χρόνια έχουν σταθεροποιηθεί οι κανόνες οδηγικής συμπεριφοράς. Όλα τα κράτη-μέλη έχουν υιοθετήσει κανόνες, μέσω των οποίων επιβάλλεται πιο προσεκτική οδήγηση, γεγονός που συμβάλλει στην ελαχιστοποίηση των τροχαίων και κατ’ επέκταση στη μείωση των θανάτων που προκαλούνται από αυτά.
Επίσης δεν πρέπει να υποτιμήσει κανείς ότι με την πάροδο των χρόνων η τεχνολογία αυτοκινήτων έχει επενδύσει στην ασφάλεια των μέσων. Δεν συγκρίνεται δηλαδή, με όρους ασφάλειας, ένα αυτοκίνητο 20ετίας με ένα σύγχρονο αυτοκίνητο των τελευταίων 2-3 ετών.
Πανδημία-θετική επίδραση
Όπως αναμένονταν, η πανδημία και ο περιορισμός μετακινήσεων συνέβαλλε θετικά στην μείωση των θανάτων από τροχαίο. Στην ΕΕ, ενώ το 2019 έχασαν τη ζωή τους 22.800 άνθρωποι σε τροχαίο, το 2020 έφτασαν μόλις τις 4000. Δεν μπορούμε να πούμε ακριβώς πόσο επέδρασε η μείωση του όγκου της κυκλοφορίας, λόγω της πανδημίας αλλά μάλλον η επίδραση ήταν καταλυτική. Τα στοιχεία δείχνουν ότι 18 χώρες της ΕΕ κατέγραψαν το χαμηλότερο αριθμό νεκρών από τροχαία δυστυχήματα, το 2020.
Οι ασφαλέστερες χώρες για οδήγηση στην ΕΕ και οι πιο επικίνδυνες
Την πρωτιά στην οδική ασφάλεια την έχουν η Σουηδία και η Νορβηγία με 18 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων. Ενώ αρκετά χαμηλά ποσοστά διατηρούν η Μάλτα (21 ανα εκατομμύριο) η Ισλανδία (22), η Ελβετία( 26).
Από την άλλη η Ρουμανία είναι προορισμός προς αποφυγή για όποιον επιθυμεί να οδηγήσει. Με 85 θανάτους ανά εκατομμύριο, διατηρεί με διαφορά την πρωτιά ως η πιο επικίνδυνη χώρα, από άποψη οδικής ασφάλειας. Και η Λετονία με 74 και η Βουλγαρία με 67 αλλά και η Πολωνία με 65 θανάτους ανά εκατομμύριο, ακολουθούν ως οι λιγότερο ασφαλείς, οδηγικά, προορισμοί. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος κλειδώνει πάντως στους 42 θανάτους ανά εκατομμύριο πολιτών.
Η Ελλάδα ούτε στο μέσο όρο αλλά με σημαντική βελτίωση
Η Ελλάδα δυστυχώς, όπως επιβεβαιώνεται και από τα αυτά στοιχεία, δεν είναι σε καλό επίπεδο όσον αφορά στην οδική της ασφάλεια. Με 54 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων βρίσκεται πάνω και από τον μέσο όρο θανατηφόρων τροχαίων (42) στην ΕΕ. Συνεπώς ούτε η Ελλάδα συγκαταλέγεται στους ασφαλείς προορισμούς.
Παρ’ όλα αυτά κατακτά την πανευρωπαϊκή πρωτιά στο ποσοστό βελτίωσης της οδικής της ασφάλειας με μια μείωση των θανατηφόρων τροχαίων της τάξης του 54% ,την τελευταία δεκαετία! Με λίγα λόγια μέχρι το 2010 μπορεί να φανταστεί κανείς τί κατάσταση επικρατούσε στους ελληνικούς δρόμους που δέκα χρόνια αργότερα παρά πολλά βήματα, δεν πιάνουμε ούτε τον μέσο όρο της ΕΕ.
Παίζει ρόλο η ηλικία ή το φύλο;
Ναι, και δεν μας εκπλήσσει. Ενδεικτικά, το 2018, οι νέοι, ηλικίας 18-24 ετών, αντιπροσώπευαν το 12% των θανάτων αλλά αντιστοιχούν μόλις στο 8% του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Οι ηλικιωμένοι επίσης, δηλαδή από 65 έτη και πάνω έχουν σημειώσει μια σημαντική αύξηση στο ποσοστό των θυμάτων τροχαίων. Μπορεί εύκολα να καταλάβει κανείς ότι από τη μία η νεανική ορμή, η απερισκεψία και ο ενθουσιασμός και από την άλλη η μείωση της αντίληψης, των αντανακλαστικών έχουν διαμορφώσει για τις ορισμένες ηλικιακές ομάδες υψηλά ποσοστά συμμετοχής στα θανατηφόρα τροχαία.
Το στερεότυπο ότι οι γυναίκες οδηγούν πιο απρόσεκτα και επικίνδυνα μάλλον καταρρίπτεται με βάση αυτά τα στοιχεία. Και όχι μόνο αυτό αλλά επιβεβαιώνει πως οι άντρες με μεγάλη διαφορά είναι πολύ πιο επικίνδυνοι οδηγοί. Για κάθε τέσσερα ατυχήματα, τα τρία αφορούν άντρες. Παρ’ όλα αυτά χρειάζεται κάποια επιφύλαξη γιατί μάλλον έχει να κάνει κάνει και με το αυξημένο ποσοστό ανδρών οδηγών. Αυτό το ποσοστό (76%) παραμένει περίπου σταθερό εδώ και μια δεκαετία.
Μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία
Η έρευνα που είχε διεξαχθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο το 2018 δείχνει κάποια πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία. Η πλειοψηφία των θανατηφόρων τροχαίων έγινε σε επαρχιακούς δρόμους και μάλιστα αφορά πάνω από 50% των τροχαίων. Οι επαρχιακές οδοί συνοδεύονται συνήθως από κακή συντήρηση και πιο χαλαρή και απρόσεκτη οδήγηση.
Οι αυτοκινητόδρομοι παραμένουν οι πιο ασφαλείς τύποι οδικού δικτύου με διαφορά. Ενώ το οδικό δίκτυο των αστικών περιοχών χρεώνεται το 38% των τροχαίων δυστυχημάτων. σΗ πλειοψηφία των θανάτων αφορά στα αυτοκίνητα κατά 44.6% και τις μοτοσυκλέτες κατά 25.9%. Οι πεζοί , θύματα τροχαίων αντιπροσωπεύουν το 20.7%.
Το 95% το ατυχημάτων οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος, όπως αναφέρει η έρευνα. Για ένα αποτελεσματικό και αξιόπιστο σύστημα οδικής ασφάλειας, χρειάζεται να ελαχιστοποιηθούν, στο μέτρο του δυνατού, τα περιθώρια του ανθρωπίνου λάθους.
Η Ευρώπη αποφασισμένη να μηδενίσει
Η ΕΕ δείχνει αποφασισμένη να επιτύχει το εξωπραγματικό ποσοστό του 0% σε τροχαία δυστυχήματα μέχρι το 2050. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ετοιμάζεται να ψηφίσει μια νέα ευρωπαϊκή στρστηγική για την οδική ασφάλεια. Μεταξύ άλλων, προβλέπει τον καθορισμό ασφαλών ορίων ταχύτητας (30χλμ/ώρα σε κατοικημένες περιοχές), την μηδενική ανοχή στην οδήγηση σε κατάσταση μέθης και την συμπερίληψη ορισμένων χαρακτηριστικών ασφαλείας σε όλα τα οχήματα. Ήδη η επιτροπή Εσωτερικής αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών έχει εγκρίνει σχέδιο για την προστασία θυμάτων τροχαίων σε όλη την ΕΕ.
Ο βγαλμένος σχεδόν από σενάριο επιστημονικής φαντασίας στόχος μηδενισμού των τροχαίων ατυχημάτων μέχρι το 2050, αποτελεί έναν από τους πιο φιλόδοξους στόχους της ΕΕ για τις επόμενες δεκαετίες. Για την Ελλάδα πάντως ο δρόμος είναι μακρύς-και γεμάτος κινδύνους, για να επιτύχει το στόχο ενός ασφαλούς οδικού δικτύου για τους οδηγούς της.