Την Παρασκευή, στις 11 το πρωί (ώρα Όσλο), η Επιτροπή Νόμπελ της Νορβηγίας θα ανακοινώσει τον φετινό νικητή του Νόμπελ Ειρήνης, ενός εκ των έξι που είχε συστήσει ο Άλφρεντ Νόμπελ το 1895 για την αναγνώριση του έργου «προς το μέγιστο όφελος της ανθρωπότητας».
Το περσινό βραβείο απονεμήθηκε στους δημοσιογράφους Μαρία Ρέσα από τις Φιλιππίνες και Ντμίτρι Μουράτοφ από τη Ρωσία, «για τις προσπάθειές τους στην προστασία της ελευθερίας της έκφρασης, που αποτελεί προϋπόθεση για τη δημοκρατία και τη διατήρηση της ειρήνης», στις πατρίδες τους.
Σύμφωνα με έρευνα του Reuters σε Νορβηγούς βουλευτές, μεταξύ εκείνων που πρότειναν για το φετινό Νόμπελ Ειρήνης περιλαμβάνονται η ηγέτιδα της αντιπολίτευσης στη Λευκορωσία Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, ο Πάπας Φραγκίσκος, η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Μιανμάρ, που σχηματίστηκε από αντιπάλους του πραξικοπήματος πέρυσι στη χώρα, ο υπουργός Εξωτερικών του Τουβαλού, Σάιμον Κόφε, η Σουηδή ακτιβίστρια για το κλίμα Γκρέτα Τούνμπεργκ, ο ΠΟΥ, ο Βρετανός φυσιοδίφης Ντέιβιντ Ατένμπορο.
Αν και η Επιτροπή Νόμπελ της Νορβηγίας έχει ξαφνιάσει πολλές φορές με τις επιλογές της, που σπάνια αποτυπώνουν τις δημοφιλείς τάσεις, ωστόσο το πρακτορείο συνέταξε μια λίστα των φαβορί, βάσει υποψηφιοτήτων που ανακοίνωσαν Νορβηγοί βουλευτές, τις προβλέψεις γραφείων στοιχημάτων και επιλογές του Peace Research Institute Oslo.
Βολοντίμιρ Ζελένσκι
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τον οποίο πρότειναν μέλη του Ευρωκοινοβουλίου και κυβερνήσεων διαφόρων ευρωπαϊκών κρατών, είναι το φαβορί των μπουκμέικερ για το φετινό Νόμπελ Ειρήνης.
Μετά την εισβολή που διέταξε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, ο Ζελένσκι παρέμεινε στο Κίεβο. Ηχογράφησε ένα απλό μήνυμα, λέγοντας: «Είμαστε εδώ… Είμαστε στο Κίεβο. Προστατεύουμε την Ουκρανία».
Έκτοτε, ο Ζελένσκι έχει μιλήσει επανειλημμένα στη διεθνή σκηνή κατά των ενεργειών της Ρωσίας και προέτρεψε τους διεθνείς συμμάχους να τιμωρήσουν τη Ρωσία για την επιθετικότητά της. Διέφυγε τον κίνδυνο να πέσει στα χέρια των ρωσικών δυνάμεων και συνεχίζει να προβάλλει τα δίκαια της χώρας του, επτάμισι μήνες από την έναρξη του πολέμου κι ενώ η Ρωσία προχώρησε στην προσάρτηση τεσσάρων περιοχών της Ουκρανίας.
Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) ηγήθηκε προσπαθειών για την αντιμετώπιση ανθρωπιστικών κρίσεων στην Ουκρανία και το Αφγανιστάν, προσφέροντας χρηματική και ανθρωπιστική βοήθεια στους έχοντες ανάγκη. Ο πόλεμος στην Ουκρανία ώθησε πάνω από 7,2 εκατ. πρόσφυγες σε χώρες της Ευρώπης και άλλα 6,9 εκατομμύρια να μετοικήσουν σε άλλες περιοχές της χώρας τους, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση στην Ευρώπη από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τα τελευταία χρόνια η UNHCR έχει πρωτοστατήσει σε επιχειρήσεις αρωγής και στον εμφύλιο της Συρίας αλλά και στην προσφυγική κρίση στη Μεσόγειο, ενώ έχει τιμηθεί με το Νόμπελ Ειρήνης το 1954 και το 1981.
Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια
Η ηγέτιδα της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια προτάθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά για το Νόμπελ Ειρήνης για το «θαρραλέο, ακούραστο και ειρηνικό της έργο» στην πατρίδα της, σύμφωνα με τον βουλευτή Χάαρεκ Έλβενες. Ζει εξόριστη στο εξωτερικό αφότου κατέβηκε στις προεδρικές εκλογές του 2020, αντίπαλος του Αλεξάντερ Λουκασένκο, και διεκδίκησε τη νίκη παρά τις καταγγελίες για εκτεταμένη καλπονοθεία και στημένο αποτέλεσμα, εν μέσω βίαιης καταστολής των διαδηλώσεων.
Έκτοτε, η Τιχανόφσκαγια συνέχισε να διαδραματίζει βασικό ρόλο στην αμφισβήτηση του καθεστώτος Λουκασένκο και στις εκκλήσεις για δίκαιες εκλογές και τον τερματισμό της βίας.
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
Εδώ και σχεδόν τρία χρόνια ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας αντίδρασης στην πανδημία του κορωνοϊού, αποσπώντας επαίνους για τη διανομή χρηματικής βοήθειας, εμβολίων και εξοπλισμού ώστε να συνδράμει στον περιορισμό της εξάπλωσης της Covid-19 ανά την υφήλιο.
Το πρόγραμμα COVAX, που υποστηρίζεται από τον ΠΟΥ και εστιάζει στις φτωχότερες χώρες, έχει παραδώσει μέχρι στιγμής περισσότερες από 1,7 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων σε 146 χώρες.
Αλλά ο ΠΟΥ έχει επικριθεί και για μια σειρά λαθών, όπως η καθυστερημένη κήρυξη της επιδημίας στην Κίνα σε διεθνή κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αντιφατικές δηλώσεις για ασυμπτωματική εξάπλωση του κορωνοϊού και καθυστέρηση στην παροχή συμβουλών στους ανθρώπους να φορούν μάσκες για τη μείωση της μετάδοσης στις πρώτες φάσεις της πανδημίας.
Ο ΠΟΥ ήταν μεταξύ των φαβορί για το Νόμπελ Ειρήνης και τις δύο προηγούμενες χρονιές.
Αλεξέι Ναβάλνι
Ο φυλακισμένος ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης και ακτιβιστής κατά της διαφθοράς Αλεξέι Ναβάλνι πρωτοστατεί εδώ και χρόνια στη μάχη για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στη Ρωσία.
Το 2011 ο Ναβάλνι δημιούργησε το Ίδρυμα κατά της Διαφθοράς, προκειμένου να ερευνήσει κρούσματα μεταξύ υψηλόβαθμων Ρώσων αξιωματούχων, ενώ επί σειράν ετών εργάζεται προκειμένου να λογοδοτήσει το καθεστώς Πούτιν και οι σύμμαχοί του ολιγάρχες, πληρώνοντας βαρύ τίμημα αναφορικά με την προσωπική του ελευθερία και ασφάλεια. Επέζησε μιας απόπειρας δολοφονίας με νευροτοξικό παράγοντα το 2020 και μετά τη νοσηλεία του στη Γερμανία, και παρά τον κίνδυνο για τη ζωή του, επέστρεψε στη Ρωσία, για να καταλήξει στη φυλακή.
Γκρέτα Τούνμπεργκ
Η 19χρονη Σουηδή Γκρέτα Τούνμπεργκ, η εξέλιξη της οποίας από έφηβη ακτιβίστρια σε ηγετική προσωπικότητα της παγκόσμιας εκστρατείας για το κλίμα την έχει καταστήσει και άλλες φορές τα τελευταία χρόνια υποψήφια για το Νόμπελ Ειρήνης μαζί με το κίνημα Fridays for Future που ξεκίνησε, συνεχίζει να ασκεί πίεση τις παγκόσμιες δυνάμεις να κάνουν περισσότερα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Πρόσφατα έβαλε στο σταυρόνημά της Σουηδούς πολιτικούς επειδή, όπως είπε, αγνόησαν την κλιματική κρίση στην προεκλογική τους καμπάνια για τις εκλογές του περασμένου μήνα.
Σάιμον Κόφε
Ο υπουργός Εξωτερικών του Τουβαλού, Σάιμον Κόφε, προτάθηκε για το έργο του σχετικά με την ανάδειξη του ζητήματος της κλιματικής αλλαγής.
Η άνοδος της στάθμης των θαλασσών συνιστά τεράστια απειλή για νησιωτικές χώρες του Ειρηνικού, όπως το Τουβαλού, που είναι το τέταρτο μικρότερο κράτος στον κόσμο.
Στο μήνυμα που έστειλε τον περασμένο Νοέμβριο στη σύνοδο του ΟΗΕ στη Γλασκώβη COP26, ο Κόφε εμφανίστηκε ντυμένος με κοστούμι και γραβάτα, ευρισκόμενος μέσα στο νερό μέχρι τα γόνατα.
Ντέιβιντ Ατένμπορο
Ο 95χρονος Βρετανός φυσιοδίφης, γνωστός στο ευρύ κοινό για σειρές ντοκιμαντέρ φυσικής ιστορίας, όπως τα «Life on Earth» και «The Blue Planet», προτάθηκε για το φετινό Νόμπελ Ειρήνης μαζί με τη Διακυβερνητική Πλατφόρμα Επιστήμης και Πολιτικής για τη Βιοποικιλότητα και τις Υπηρεσίες Οικοσυστημάτων (IPBES), η οποία αξιολογεί την κατάσταση της βιοποικιλότητας παγκοσμίως για τους αξιωματούχους χάραξης πολιτικής.
Άλλες υποψηφιότητες
Οι μπουκμέικερ περιλαμβάνουν επίσης στη λίστα των φαβορί για το Νόμπελ Ειρήνης και τους Ινδούς δημοσιογράφους Πρατίκ Σίνχα και Μοχάμεντ Ζουμπάιρ, που δίνουν μάχη κατά της παραπληροφόρησης στη χώρα τους, όπου το ινδουιστικό κόμμα BJP κατηγορείται για υποδαύλιση διακρίσεων εις βάρος των μουσουλμάνων.
Στη λίστα των φαβορί για το Νόμπελ Ειρήνης περιλαμβάνονται ακόμη η σκιώδης κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Μιανμάρ, που σχηματίστηκε από αντιπάλους της χούντας, ο Ουιγούρος ακτιβιστής Ιλχάμ Τόχτι, η ουκρανική εφημερίδα «Kyiv Independent», καθώς και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και το Κέντρο Εφαρμοσμένων Δράσεων μη βίας και στρατηγικών (CANVAS).