Το λεξικό του Cambridge επέλεξε τον όρο parasocial ως λέξη της χρονιάς, καθώς χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό τη μονομερή σχέση που αισθάνονται οι άνθρωποι στις μέρες μας με διασημότητες ή ακόμα και chatbot.
Ειδικότερα, το parasocial ορίζεται ως «η σύνδεση που αισθάνεται κάποιος μεταξύ του και ενός διάσημου προσώπου που δεν γνωρίζει».
Parasocial: Η αρχή και η εξέλιξη
Ο όρος εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1956, όταν κοινωνιολόγοι του Πανεπιστημίου του Σικάγο παρατήρησαν τηλεθεατές να αναπτύσσουν «παρα-κοινωνικές» σχέσεις με τηλεοπτικές προσωπικότητες, μιμούμενοι δεσμούς που είχαν με την οικογένεια και τους φίλους – με τη διαφορά ότι η σύνδεση αυτή ήταν μονόπλευρη.
Έκτοτε, και ειδικά στην εποχή του διαδικτύου, των social media και της AI, οι ευκαιρίες για ασύμμετρες σχέσεις έχουν πολλαπλασιαστεί. «Το parasocial αποτυπώνει το πνεύμα της εποχής του 2025», δήλωσε ο Colin McIntosh, συντάκτης του Cambridge Dictionary. «Εκατομμύρια άνθρωποι εμπλέκονται σε παρακοινωνικές σχέσεις. Πολλοί περισσότεροι απλώς ενθουσιάζονται με την άνοδό τους. Τα δεδομένα το επιβεβαιώνουν, καθώς ο ιστότοπος του Cambridge Dictionary βλέπει αύξηση στις αναζητήσεις για τον όρο “parasocial”».
Το λεξικό ανέφερε ως παραδείγματα για τις parasocial στιγμές της χρονιάς τον αρραβώνα της Τέιλορ Σουίφτ με τον σταρ του NFL Τράβις Κέλσι, το άλμπουμ που έγραψε μετά τον χωρισμό της η Λίλι Άλεν και τα chatbot Τεχνητής Νοημοσύνης που συχνά παίρνουν τον ρόλο έμπιστων φίλων η συντρόφων.
Η Simone Schnall, καθηγήτρια πειραματικής κοινωνικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, δήλωσε ότι οι παρακοινωνικές σχέσεις έχουν «επαναπροσδιορίσει το fandom, τη διασημότητα και, με την τεχνητή νοημοσύνη, τον τρόπο με τον οποίο οι απλοί άνθρωποι αλληλεπιδρούν στο διαδίκτυο». Τόνισε επίσης ότι οι άνθρωποι έχουν στραφεί σε influencers καθώς η εμπιστοσύνη στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης καταρρέει, και σημείωσε ότι το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει σε «ανθυγιεινές και έντονες σχέσεις» με αστέρια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Παράλληλα, οι παρακοινωνικοί δεσμοί με διασημότητες όπως η Swift μπορούν να οδηγήσουν σε εμμονικές ερμηνείες στίχων και έντονες διαδικτυακές συζητήσεις.
Ταυτόχρονα προειδοποίησε και για τους κινδύνους τις AI λέγοντας ότι «οι παρακοινωνικές τάσεις αποκτούν μια νέα διάσταση, καθώς πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης όπως το ChatGPT ως “φίλους”, που προσφέρουν θετικές επιβεβαιώσεις ή ως υποκατάστατο για θεραπεία».
Πηγή: Guardian