Η συζήτηση μεταξύ του Σάλ Μπέρενσον, συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου των ΗΠΑ, και μιας γυναίκας, στελέχους της CIA, της Κάρι Μάθεσον, φωτίζει την ιστορική απόφαση του Τζο Μπάιντεν για πλήρη απόσυρση από το Αφγανιστάν: «Κάρι, μετά την 11η Σεπτεμβρίου έπρεπε να κάνουμε κάτι. Και κάναμε. Τα κάναμε όλα λάθος».
Βέβαια, ο διάλογος δεν προέρχεται από τα άδυτα του Λευκού Οίκου, αλλά από τη συναρπαστική σειρά Homeland. Αποδίδει όμως εξαιρετικά τι έκανε η Αμερική στον 20ετή πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και γιατί οδηγήθηκε στη λύση της απόσυρσης. Μια λύση που οι οπαδοί της ρίαλ πολιτικής τη χαρακτηρίζουν «stop loss» και οι πιο συναισθηματικοί «ταπείνωση».
Τι προέκυψε λοιπόν μετά το σοκ της 11ης Σεπτεμβρίου; Δύο πόλεμοι, στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Η διάλυση σχεδόν όλων των κρατών της περιοχής και η διολίσθησή τους σε «failed states», με πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις τη Συρία και τη Λιβύη. Mια καθαρόαιμη δικτατορία, η Αίγυπτος. Μια μετέωρη και διαρκώς στην κόψη του ξυραφιού σχέση με τη μεγάλη δύναμη της περιοχής, το Ιράν. Η διαρκής αποσταθεροποίηση μιας πυρηνικής δύναμης, του Πακιστάν. Το άνοιγμα της πόρτας για τη διείσδυση της Ρωσίας και της Κίνας στην περιοχή, σε ρόλο εξισορροπητικό της αμερικανικής επιρροής. Οσο προκατειλημμένος και να είναι κανείς, θα δυσκολευθεί να χαρακτηρίσει πετυχημένο απολογισμό όλον αυτόν τον λαβύρινθο.
Οι «δυο Αμερικές»
Ομως, ο κατάλογος της αμερικανικής αποτυχίας δεν περιορίζεται στη διεθνή σκηνή. Πολλά από τα «άνθη του κακού» που ταλαιπωρούν σήμερα την Αμερική συνδέονται καθοριστικά με τον «πιο ανόητο πόλεμο» (ο χαρακτηρισμός ανήκει στον Μπάρακ Ομπάμα).
Το «πληγωμένο γόητρο» της Αμερικής βοήθησε να μεγαλουργήσει ο τραμπικός λαϊκισμός και στην ανάδυση μιας Αμερικής σκοτεινής, εσωστρεφούς, αντιδημοκρατικής και ρατσιστικής... Μιας Αμερικής που έφτασε στο χειρότερο σημείο με την εισβολή στο Καπιτώλιο. Και, ευτυχώς, μετά τσακίστηκε από την ήττα του Τραμπ στις εκλογές.
Το βιβλίο του Stanley Grrenberg, με τον εύγλωττο τίτλο «The two Americas», περιγράφει εξαιρετικά τα δύο στρατόπεδα, τη φωτεινή και liberal Αμερική από τη μία και την ακραία συντηρητική Αμερική του Τραμπ από την άλλη, αλλά και τον τρόπο που η χώρα οδηγήθηκε σε έναν ακήρυκτο εμφύλιο τις δύο τελευταίες δεκαετίες.
Αν κάτι έλειψε μέχρι τώρα ήταν το θάρρος από την αμερικανική ηγεσία να αναγνωρίσει το λάθος και να πάρει τη μεγάλη απόφαση χωρίς μικροπολιτικούς υπολογισμούς, για οριστική και πλήρη απόσυρση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν.
Ο Μπάρακ Ομπάμα από το 2012 έχει αναγγείλει την απόφαση της απόσυρσης, αναγνωρίζοντας το αδύνατο της προσπάθειας. Οι σύμβουλοί του (και ο τότε αντιπρόεδρος, Τζο Μπάιντεν) επιχείρησαν να τον πείσουν την πιο ιδανική στιγμή της προεδρίας του, αμέσως μετά την εκτέλεση του Οσάμα μπιν Λάντεν. Προτίμησε να ακούσει τις συμβουλές του περίφημου «Συστήματος Ασφαλείας», ένα σύμπλεγμα αποτελούμενο από τη CIA, την NSA και τα υπόλοιπα πλοκάμια των μυστικών υπηρεσιών, και συνέχισε την ίδια εσφαλμένη πολιτική με τον προκάτοχό του, Τζορτζ Μπους.
Ο Ντόναλντ Τραμπ κατέληξε σε συμφωνία απόσυρσης από το Αφγανιστάν, περιόρισε τον αριθμό των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων στην περιοχή, αλλά άφησε τη δουλειά στη μέση.
Ο Μπάιντεν, χωρίς αναστολές, πήρε από την πρώτη στιγμή τη μεγάλη απόφαση: Στις 11 Σεπτεμβρίου 2021 κανένας Αμερικανός στρατιώτης δεν θα βρίσκεται στο Αφγανιστάν, ανακοίνωσε από τις πρώτες μέρες της θητείας του στον Λευκό Οίκο. Και το έκανε. Γιατί, όπως εξήγησε στο προχθεσινό μήνυμά του, δεν θέλει και πέμπτος πρόεδρος της Αμερικής να ασχολείται με το ίδιο θέμα. Άλλωστε, έχει μάθει «με τον πιο σκληρό τρόπο», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, ότι «ποτέ δεν θα υπάρξει ''κατάλληλη στιγμή''» για την απόσυρση.
Ο στρατηγός Ντε Γκωλ
Οι σοκαριστικές εικόνες που ξετυλίγονται στα μάτια μιας εμβρόντητης διεθνούς κοινής γνώμης όχι μόνο δεν αμφισβητούν την απόφαση Μπάιντεν αλλά τη δικαιολογούν με κυνική πληρότητα. Μέσα σε 2-3 μέρες αποκαλύφθηκαν τα δήθεν μυστικά ενός μεγάλου φιάσκου.
Ο «πανίσχυρος» στρατός του Αφγανιστάν, που χρηματοδοτήθηκε με περισσότερα από 1 τρισ. δολάρια και ήταν το «καμάρι» του Πενταγώνου, της CIA και της NSA, κατέρρευσε σαν ένας πύργος από τραπουλόχαρτα. Το ίδιο έγινε και με το σύνολο των κρατικών θεσμών της χώρας. Η αμερικανικής έμπνευσης κυβέρνηση του Αφγανιστάν εξαφανίσθηκε, παίρνοντας μαζί εκατομμύρια δολάρια από την αμερικανική βοήθεια και τα κέρδη από τις «μπίζνες με την παπαρούνα». Ολα αυτά made in America.
Μαθήματα ηγεσίας, λοιπόν. Ενας ηλίθιος πόλεμος, που ξεκίνησε από έναν ελλειμματικό πρόεδρο, τον Τζορτζ Μπους, ο οποίος φαίνεται ότι ήθελε συμπλεγματικά να ξεπεράσει τον πατέρα του (τον αρχιτέκτονα του πρώτου πολέμου με το Ιράκ). Συνεπικουρούμενος από τη γνωστή συμμορία των newcons (τον Ράμσφελντ, τον Τσένι, τον Γούλφοβιτς και τα υπόλοιπα «γεράκια» του νεοσυντηρητισμού).
Ενας πρόεδρος που ξεκίνησε ως μια «ειρηνική επανάσταση» στην Αμερική και άφησε παρακαταθήκη μια αμφιλεγόμενη κληρονομιά, ο Μπάρακ Ομπάμα. Ο Ντόναλντ Τραμπ, που ήθελε να εγκαταλείψει την περιοχή, αλλά με τη συνήθη ασυνάρτητη μεθοδολογία του στο τέλος τούς μπέρδεψε όλους και μπερδεύτηκε και ο ίδιος. Για να έρθει η στιγμή του Μπάιντεν. Ο οποίος με στρατηγική όραση και τόλμη πήρε μια απόφαση που μπορεί στην Ιστορία να συγκριθεί με ένα αντίστοιχο μεγάλο παράδειγμα που υλοποιήθηκε πριν από 60 χρόνια: την απόφαση του στρατηγού Ντε Γκωλ να εγκαταλείψει η Γαλλία στην τύχη της την Αλγερία.