Η Λιζ Τρας παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία της Βρετανίας, δίνοντας το σύνθημα για τις δεύτερες εκλογές για την ηγεσία των Τόρις και της χώρας μέσα σε τέσσερις μήνες.
Ο διάδοχος της Τρας θα έχει εκλεγεί μέχρι τις 28 Οκτωβρίου, αφού η «εξέγερση» των βουλευτών των Τόρις λόγω των ανατροπών στο οικονομικό της σχέδιο την ανάγκασε να παραιτηθεί.
Σε μια σύντομη ομιλία έξω από την Ντάουνινγκ Στριτ, η Τρας είπε ότι το Συντηρητικό Κόμμα την εξέλεξε με εντολή να μειώσει τους φόρους και να τονώσει την οικονομική ανάπτυξη. «Δεδομένης, όμως, της κατάστασης, αναγνωρίζω ότι δεν μπορώ να υλοποιήσω την εντολή για την οποία εκλέχθηκα από το Συντηρητικό Κόμμα», είπε η απερχόμενη πρωθυπουργός.
Η Τρας θα παραμείνει στη θέση της έως ότου ο διάδοχός της αναλάβει επίσημα την ηγεσία του κόμματος και διοριστεί πρωθυπουργός από τον βασιλιά Κάρολο.
Πώς η Τρας οδηγήθηκε στην παραίτηση 45 ημέρες μετά την ανάληψη της εξουσίας στη Βρετανία
Η Λιζ Τρας θα γίνει η πρωθυπουργός με τη μικρότερη θητεία στην Ιστορία της Βρετανίας. Στην ομιλία της είπε ότι ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας σε μια εποχή μεγάλης οικονομικής και διεθνούς αστάθειας, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται και το κόστος ζωής εκτοξεύεται στα ύψη.
Η πρωθυπουργός είπε ότι η κυβέρνησή της παρείχε στήριξη στους λογαριασμούς ενέργειας και ανέστρεψε την αύξηση των ασφαλίστρων, ενός φόρου για τους εργαζόμενους και τις εταιρείες. Όμως, η παραίτησή της έρχεται μετά από μια περίοδο πολιτικών και οικονομικών αναταράξεων, που ανάγκασαν την κυβέρνησή της να ανακαλέσει φορολογικές περικοπές που οδήγησαν τις χρηματοπιστωτικές αγορές σε ύφεση.
Η Τρας αναγκάστηκε να απολύσει τον στενό πολιτικό της σύμμαχο Κουάσι Κουαρτένγκ από υπουργό Οικονομικών και να διορίσει τον Χαντ, προκειμένου να καθησυχάσει τις αγορές. Αντ' αυτού, όμως, ακολούθησε περισσότερη αστάθεια, με τη Σουέλα Μπρέιβερμαν να παραιτείται από τη θέση της υπουργού Εσωτερικών και την ψηφοφορία για το fracking -μέθοδος υδραυλικής ρωγμάτωσης (fracking) για την εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου- να κρέμεται από μια κλωστή, με ορισμένους βουλευτές των Τόρις να κατηγορούνται για εκφοβισμό.
Ποιοι από τους Τόρις θα δώσουν τη μάχη για την εξουσία
Ο Μπόρις Τζόνσον είναι μεταξύ των βουλευτών που λέγεται ότι μπορεί και να θέσουν υποψηφιότητα στην επερχόμενη εκλογική διαδικασία, ενώ ο νεοδιορισθείς υπουργός Οικονομικών, Τζέρεμι Χαντ, απέκλεισε μια δική του υποψηφιότητα, σημειώνοντας ότι δεν θα αμφισβητήσει την ηγεσία.
Μέχρι στιγμής, πάντως, κανένας από τους βουλευτές των Τόρις που ήρθαν αντιμέτωποι με την Τρας στις εκλογές του καλοκαιριού δεν έχει πει εάν θα είναι υποψήφιος. Αυτοί ήταν η Σουέλα Μπρέιβερμαν, η γραμματέας Διεθνούς Εμπορίου Κέμι Μπάντενοχ, η αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας των Συντηρητικών Πένι Μόρντοντ και ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Ρίσι Σούνακ.
Ο σερ Γκράχαμ Μπρέιντι, πρόεδρος της Επιτροπής 1922 των Συντηρητικών, είπε ότι ένας νέος ηγέτης θα επιλεγεί μέχρι την επόμενη Παρασκευή.
Σύμφωνα με τους κανόνες του κόμματος, οι υποψήφιοι για την ηγεσία θα πρέπει να εξασφαλίσουν την υποστήριξη 100 βουλευτών για να συμμετάσχουν στην ψηφοφορία, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να είναι υποψήφιοι το πολύ τρεις.
Θα διεξαχθεί μια πρώτη ψηφοφορία μεταξύ των βουλευτών και το άτομο με τις λιγότερες ψήφους θα αποβληθεί, στην περίπτωση που οι υποψήφιοι είναι τρεις. Εάν χρειαστεί δεύτερη ψηφοφορία, οι βουλευτές θα μπορούν να υποδείξουν ποιον προτιμούν μέσω ενδεικτικής ψηφοφορίας. Και αν και οι δύο υποψήφιοι επιλέξουν να παραμείνουν στην κούρσα, η τελική απόφαση θα ληφθεί από τα μέλη του κόμματος, μέσω διαδικτυακής ψηφοφορίας.
Η αντιπολίτευση πιέζει για γενικές εκλογές
Καθώς οι Τόρις αξιολογούν τις πιθανότητές τους να κερδίσουν την ηγεσία, τα κόμματα της αντιπολίτευσης περιφρονούν την ιδέα ενός ακόμα πρωθυπουργού που θα αναλάβει καθήκοντα χωρίς να διεξαχθούν γενικές εκλογές.
Στην Ώρα του Πρωθυπουργού την Τετάρτη, η Τρας επέμεινε ότι είναι μαχήτρια και δεν παραιτείται, απαντώντας στον ηγέτη των Εργατικών που τη ρώτησε γιατί δεν παραιτήθηκε.
Μετά τις εξελίξεις της Πέμπτης, ο Κιρ Στάρμερ τόνισε ότι το Συντηρητικό Κόμμα δεν έχει πλέον εντολή να κυβερνήσει και ότι ο βρετανικός λαός αξίζει πολύ καλύτερα «από αυτή την περιστρεφόμενη πόρτα του χάους».
Στο ίδιο κλίμα και ο ηγέτης των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, Εντ Ντέιβι, δήλωσε ότι το κόμμα του θα είναι πρόθυμο να συνεργαστεί με τους Εργατικούς ώστε «να γίνουν οι γενικές εκλογές που χρειάζεται η χώρα μας, για να μπορεί ο βρετανικός λαός να πει τη γνώμη του».
«Το χάος των Τόρις έχει ξεπεράσει κάθε προσποίηση ότι η χώρα έχει μια βιώσιμη κυβέρνηση. Είναι απερίσκεπτο για τους Τόρις να ισχυρίζονται ότι μπορούν να αντικαταστήσουν τη Λιζ Τρας με οποιονδήποτε ηγέτη ικανό να διοικήσει την εξουσία, σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο», τόνισε με τη σειρά της η ηγέτης των Πρασίνων, Κάρλα Ντένερ.
Η πρωθυπουργός της Σκωτίας, Νίκολα Στέρτζον, δήλωσε ότι οι γενικές εκλογές είναι «δημοκρατική επιταγή» μετά την παραίτηση της κυρίας Τρας, ενώ ότι «οι γενικές εκλογές είναι πλέον ο μόνος τρόπος για να τερματιστεί αυτή η παράλυση», υπογράμμισε ο πρώτος υπουργός της Ουαλίας, Μαρκ Ντρέικφορντ.
Ενδεικτικό της γενικευμένης κρίσης που μαστίζει τη Βρετανία, οι ηγέτες των συμμαχικών χωρών την ευχαρίστησαν για τη συνεργασία της, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, και τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, να εκφράζουν την επιθυμία τους για σταθερότητα από τον επόμενο πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου.