Μπορεί η πανδημία του κορωνοϊού να τίθεται σιγά-σιγά υπό έλεγχο σε χώρες ανά την υφήλιο καθώς προχωρά με γοργούς ρυθμούς η εμβολιαστική εκστρατεία, αλλά το ερώτημα αναφορικά με την προέλευση του SARS-CoV-2 παραμένει αναπάντητο καθώς πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι μπορεί να μην ήταν «φυσική».
ΗΠΑ, Αυστραλία, Ιαπωνία και Πορτογαλία ήταν μεταξύ των χωρών, που ζήτησαν στην ετήσια συνέλευση των αντιπροσώπων κρατών μελών του ΠΟΥ στη Γενεύη να διερευνηθεί ενδελεχώς η προέλευση του κορωνοϊού μετά τα ανεπαρκή αποτελέσματα της έρευνας του κλιμακίου του οργανισμού στην Ουχάν της Κίνας τον περασμένο Φεβρουάριο, καθώς η γνώση αυτή είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη μελλοντικών επιδημιών. Ειδικά η Ουάσιγκτον επιμένει στο θέμα αυτό εκφράζοντας ακόμη πιο ανοικτά την ιδέα ότι πιθανώς κάποια λάθη ή κάποιο ατύχημα στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Ουχάν να προκάλεσε την πανδημία.
Οι εξελίξεις στην υπόθεση της προέλευσης του κορωνοϊού
Έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών διαπίστωσε ότι αρκετοί ερευνητές στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Ουχάν νόσησαν το Νοέμβριο του 2019 και χρειάστηκε να νοσηλευτούν, μια νέα λεπτομέρεια για τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων τους. Δεν έχει διευκρινιστεί αν οι ερευνητές προσβλήθηκαν από τον κορωνοϊό και το Πεκίνο έσπευσε να διαψεύσει την έκθεση χαρακτηρίζοντας την κατασκευασμένο ψέμα με στόχο την προώθηση της θεωρίας περί διαρροής του SARS-CoV-2 από εργαστήριο.
Οι ΗΠΑ είχαν χρηματοδοτήσει μερικώς τη μελέτη των κορωνοϊών από το συγκεκριμένο εργαστήριο και τη μετάδοσή τους μέσω νυχτερίδων με τον κορυφαίο Αμερικανό επιδημιολόγο δρα Άντονι Φάουτσι να επισημαίνει στο Καπιτώλιο ότι θα ήταν «παραμέληση καθήκοντος» η μη χρηματοδότηση των ερευνών στην Κίνα, «εκεί όπου υπάρχει η δράση». Ο ίδιος υποστήριξε σε συνέντευξη στο Λευκό Οίκο ότι πολλοί επιστήμονες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ήταν «φυσική» η προέλευση του κορωνοϊού, αλλά απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση του θέματος.
Ο σύμβουλος του ΠΟΥ και συνεργάτης του Atlantic Council, Τζέιμι Μετσλ, που είχε υπηρετήσει επί κυβέρνησης Κλίντον στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, επεσήμανε σύμφωνα με το CNN, ότι είναι πιθανή η θεωρία της διαρροής του κορωνοϊού από εργαστήριο καθώς επιστήμονες μελετούσαν ιούς με την πρόθεση της ανάπτυξης εμβολίων. «Πιστεύω ότι αυτό που πιθανώς συνέβη ήταν μια διαρροή από ατύχημα που την ακολούθησε μια εγκληματική συγκάλυψη», τόνισε.
Τα ατελή συμπεράσματα του ΠΟΥ
Η έρευνα του ΠΟΥ σε συνεργασία με την κινεζική κυβέρνηση, που δόθηκε τον περασμένο Μάρτιο στη δημοσιότητα, εξέτασε διάφορα πιθανά σενάρια για την προέλευση του κορωνοϊού και συμπέρανε ότι μολονότι δεν έχει αποδειχθεί ακόμη πώς εξελίχθηκε η Covid-19, πιθανώς να μεταδόθηκε στους ανθρώπους είτε απευθείας από νυχτερίδες, είτε – πιθανότερο – από κάποιο ενδιάμεσο ξενιστή, που μολύνθηκε από νυχτερίδες και στη συνέχεια μόλυνε ανθρώπους.
Η έκθεση του ΠΟΥ υποστήριξε ότι είναι «εξαιρετικά απίθανη» η θεωρία της διαρροής του κορωνοϊού από εργαστήριο, αν και υπογράμμισε την πιθανή μόλυνση ερευνητών πριν τον Δεκέμβριο, κάτι που υποστηρίζει τώρα και η έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Αλλά ακόμη κι όταν δημοσιεύτηκε η έκθεση του ΠΟΥ, αξιωματούχοι του οργανισμού ζήτησαν να διερευνηθεί περαιτέρω το θέμα και περισσότερη διαφάνεια από την Κίνα.
Απόπειρες συγκάλυψης από την Κίνα στα πρώτα στάδια της πανδημίας
Στα πρώτα στάδια της πανδημίας, που η Κίνα καθυστέρησε να προειδοποιήσει εγκαίρως την υφήλιο, αξιωματούχοι του Πεκίνου υποστήριξαν ότι ο κορωνοϊός μεταδόθηκε από την υπαίθρια αγορά της Ουχάν, κάτι που σύμφωνα με τον Μετσλ φαίνεται ότι ήταν ψευδές, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι η κινεζική κυβέρνηση προσπάθησε να συγκαλύψει την ύπαρξη του SARS-CoV-2, όπως π.χ. με τα περιστατικά γιατρών που προειδοποίησαν για την απειλή και ορισμένοι εκ των οποίων αγνοούνται, άλλοι συνελήφθησαν και κάποιοι μολύνθηκαν και έχασαν τη μάχη. «Όποια και είναι η προέλευση της πανδημίας, τον πρώτο μήνα η Κίνα σπαταλούσε όλη της την ενέργεια προσπαθώντας να συγκαλύψει αντί να λύσει το πρόβλημα με αποτέλεσμα η πυρκαγιά να εξαπλωθεί στον πλανήτη», λέει ο Μετσλ.
Επιφανείς επιστήμονες επέκριναν την έκθεση του ΠΟΥ επειδή δεν έλαβε αρκετά σοβαρά υπόψη της τη θεωρία της διαρροής του κορωνοϊού από εργαστήριο και της αφιέρωσε μόλις λίγες σελίδες σε μια έκθεση αρκετών εκατοντάδων σελίδων. «Πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας τις θεωρίες περί φυσικής προέλευσης αλλά και διαρροής από εργαστήριο μέχρις ότου έχουμε στα χέρια μας επαρκή στοιχεία», επεσήμαναν στο Science Magazine.
Η μυστικοπάθεια της Κίνας έδωσε φτερά σε θεωρίες συνωμοσίας, κι όσο πιο πολλά στοιχεία εμφανίζονται υπέρ του σεναρίου διαρροής από εργαστήριο, τόσο περισσότερα βέλη γεμίζουν τη φαρέτρα ατόμων όπως ο Ρεπουμπλικανός Γερουσιαστής Τομ Κότον, που υποστηρίζει ότι ο κορωνοϊός δημιουργήθηκε σκόπιμα ως βιολογικό όπλο. Στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτόν τον συγκεκριμένο ισχυρισμό δεν υπάρχουν και ειδικοί εξακολουθούν να θεωρούν ότι κάτι τέτοιο δεν στέκει, όπως ο δρ Πολ Όφιτ, λοιμωξιολόγος της Ιατρικής Σχολής Perelman του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, που είπε στο CNN ότι είναι απίθανο να «πείραξαν» τον κορωνοϊό στο εργαστήριο της Ουχάν για να γίνει μεταδοτικότερος.
Ενδελεχής έρευνα για να αποτραπεί μια νέα πανδημία
Αν και η Κίνα παραμένει απρόθυμη στο να επιτρέψει μια ενδελεχή έρευνα, ο δρ Όφιτ σημειώνει ότι είναι ανάγκη να γίνει η έρευνα αυτή για να προφυλαχθεί ο πλανήτης από μια νέα πανδημία. «Αυτό που γνωρίζω είναι ότι θα πρέπει [η Κίνα] να το επιτρέψει. Είναι το τρίτο πανδημικό στέλεχος κορωνοϊού που αντιμετωπίζουμε την τελευταία 20ετία μετά τον SARS 1 και τον MERS. Μπορούμε, πιστεύω, να υποθέσουμε ότι δεν έχουμε τελειώσει μ’ όλο αυτό», λέει.
Και καταλήγει: «Πρέπει να είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε αυτό που συμβαίνει την ώρα που συμβαίνει. Είναι απαράδεκτο να επαφιέμεθα σε πληροφοριοδότες στην Κίνα για να μας πουν ότι ένας κορωνοϊός κυκλοφορούσε στην Ουχάν και σκότωνες ανθρώπους. Αυτό προκάλεσε μεγάλη καθυστέρηση, δεν μας έδωσε την ευκαιρία να αντιδράσουμε όσο γρήγορα χρειαζόταν και πιστεύω ότι η κινεζική ηγεσία είναι ένοχη ως προς αυτό».