Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κρατά σαφείς αποστάσεις από το σκάνδαλο φερόμενης διαφθοράς που συγκλονίζει την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (EEAS).
Παρά τις θεαματικές εφόδους των βελγικών Αρχών και τη σύλληψη της πρώην επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Φεντερίκα Μογκερίνι, και του πρώην γενικού γραμματέα της EEAS Στέφανο Σαννίνο, οι Βρυξέλλες τονίζουν ότι το ζήτημα αφορά αποκλειστικά τη διπλωματική υπηρεσία – και όχι την Κομισιόν.
Η γραμμή της Κομισιόν: «Άλλη υπηρεσία, άλλο πρόβλημα»
Αξιωματούχοι της Κομισιόν υπογραμμίζουν ότι η έρευνα σχετίζεται με την προηγούμενη θητεία του Σαννίνο στην EEAS, παρά το γεγονός ότι εκείνος ανέλαβε νωρίτερα φέτος διευθυντικό ρόλο στη Γενική Διεύθυνση Μέσης Ανατολής, Βόρειας Αφρικής και Κόλπου (DG MENA). Με την παραίτησή του την Τετάρτη, ο Σαννίνο «πήρε πάνω του» το βάρος των αποκαλύψεων, διευκολύνοντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διαχωρίσει τη θέση της.
Τρεις αξιωματούχοι της Κομισιόν επιμένουν ότι η έρευνα για εικαζόμενη απάτη στη διαδικασία ανάθεσης έργου στην ακαδημία εκπαίδευσης διπλωματών δεν έχει καμία σχέση με τη Φον ντερ Λάιεν. «Δεν πρόκειται για απόσταση της Επιτροπής από το θέμα. Είναι απλώς μια διαφορετική υπηρεσία που ερευνάται», ανέφερε χαρακτηριστικά Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Παράλληλα, στελέχη της Κομισιόν σημειώνουν ότι οι επιθέσεις, που έχουν φέρει σε δυσχερή θέση την Φον ντερ Λάιεν, είναι «άδικες και ατυχείς», ειδικά ενόψει της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής του Δεκεμβρίου, όπου η στήριξη προς την Ουκρανία βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας.
Η αντίδραση της Κάγια Κάλας
Το σκάνδαλο έρχεται σε μια περίοδο έντασης στις σχέσεις της Φον ντερ Λάιεν με τη διάδοχο της Μογκερίνι, την ύπατη εκπρόσωπο της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας. Η πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας, η οποία ανέλαβε τα καθήκοντά της τον Δεκέμβριο του 2024, επιχειρεί και εκείνη να κρατήσει αποστάσεις από την υπόθεση, υπογραμμίζοντας πως το επίμαχο χρονικό διάστημα δεν εμπίπτει στη δική της θητεία.
Σε επιστολή προς τους εργαζόμενους της EEAS, η Κάλας δήλωσε «βαθιά σοκαρισμένη» από τις καταγγελίες, υπενθυμίζοντας όμως ότι είχε ήδη δρομολογήσει εσωτερικές μεταρρυθμίσεις: νέα στρατηγική κατά της απάτης, ενισχυμένη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO).
Ποιος γνώριζε τι – και πότε;
Τα ερωτήματα, ωστόσο, δεν περιορίζονται στο σκηνικό των συλλήψεων. Τέσσερις εργαζόμενοι της EEAS είχαν εκφράσει ήδη πριν τις εφόδους της βελγικής αστυνομίας ανησυχίες για τον τρόπο με τον οποίο ο Σαννίνο φέρεται να μοίραζε θέσεις υψηλού κύρους μέσα στην υπηρεσία, μιλώντας για «ευνοιοκρατία».
Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται το Politico, στελέχη της OLAF είχαν επισκεφθεί το γραφείο του Σαννίνο πριν αποχωρήσει από την EEAS. Παρ’ όλα αυτά, η Κομισιόν τονίζει ότι δεν είχε γνώση προηγούμενων καταγγελιών όταν τον προσέλαβε στη DG MENA. Επιπλέον, αξιωματούχος της ΕΕ αναφέρει ότι το αίτημα της EPPO για άρση της ασυλίας του Σαννίνο είχε σταλεί στην EEAS τον Σεπτέμβριο – χωρίς να ενημερωθεί η Κομισιόν.
Η νομική διάσταση και η σκιά της βελγικής δικαιοσύνης
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία επιβεβαίωσε ότι είχε ζητήσει την άρση ασυλίας «πολλών υπόπτων» πριν ξεκινήσει την έρευνα, χωρίς να διευκρινίσει σε ποιους θεσμούς απευθύνθηκε. Η EEAS, από την πλευρά της, περιορίστηκε να δηλώσει ότι θα είχε «τηρήσει τον νόμο» σε τέτοιες περιπτώσεις.
Οι κατηγορίες μέχρι στιγμής δεν έχουν αποδειχθεί. Η Μογκερίνι, ο Σαννίνο και ένας ακόμη συλληφθείς θεωρούνται αθώοι μέχρι αποδείξεως του εναντίου.
Την ίδια στιγμή, ο χειρισμός της υπόθεσης από τις βελγικές Αρχές προκαλεί νέο κύμα δυσαρέσκειας εντός των θεσμών. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υπενθυμίζουν τα «φιλόδοξα» ξεκινήματα αλλά τις ελάχιστες εξελίξεις στο Qatargate το 2022 και στην πρόσφατη έρευνα περί δωροδοκίας από τη Huawei, αφήνοντας αιχμές για το βάθος και την αποτελεσματικότητα των ερευνών.