Καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν προ ημερών επί της αρχής για τα πιστοποιητικά εμβολιασμού για την Covid-19 το νωρίτερο σε τρεις μήνες, το Ισραήλ έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή τα δικά του «πράσινα διαβατήρια».
H χώρα των εννέα εκατ. κατοίκων, που έχει ήδη εμβολιάσει το ήμισυ του πληθυσμού της, κυκλοφόρησε προ εβδομάδας μια εφαρμογή που δείχνει κατά πόσον κάποιος έχει λάβει και τις δύο δόσεις του εμβολίου κατά του κορωνοϊού, ή αν διαθέτει ανοσία μετά τη μόλυνσή του με την Covid-19.
Εμπορικά κέντρα και μουσεία άνοιξαν για όλους, αλλά μόνον οι κάτοχοι των πράσινων διαβατηρίων έχουν πρόσβαση σε γυμναστήρια, συναυλίες, θέατρα και ξενοδοχεία, με κάποιους περιορισμούς. Την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να περιληφθεί στο πρόγραμμα και είσοδος σε εστιατόρια και μπαρ.
Στο δρόμο της επιστροφής στην κανονικότητα το Ισραήλ
Και μόλονότι το Ισραήλ δεν έχει επιστρέψει ακόμη στην «κανονικότητα», φαίνεται ότι είναι καθ’ οδόν, αφού τα καταστήματα ανεβάζουν ξανά τα ρολά τους, τα ξενοδοχεία δέχονται κρατήσεις και πολλοί ηλικιωμένοι εμβολιασθέντες σταμάτησαν να φορούν μάσκες σε εξωτερικούς χώρους, μολονότι παραμένουν υποχρεωτικές. Σχεδόν όλα τα δωμάτια του ξενοδοχείου Hagoshrim Hotel and Nature κοντά στη Θάλασσα της Γαλιλαίας είναι γεμάτα με κατόχους πράσινων διαβατηρίων. «Δείχνουν χαρούμενοι και απελευθερωμένοι», λέει ο διευθυντής της μονάδας, Άρμιν Γκρούνεβαλντ, σημειώνοντας πάντως ότι τα πράγματα δεν είναι όπως πριν την πανδημία, αφού παραμένουν σε ισχύ κάποια μέτρα. Επισκέπτες που προσπάθησαν να πιουν τον καφέ τους στο λόμπι, έλαβαν συστάσεις να βγουν έξω, αφού υπάρχουν όρια στον αριθμό των ατόμων που μπορούν να βρίσκονται σε κλειστούς χώρους. «Χορηγούμε στους πελάτες μας πακεταρισμένο πρωινό στα δωμάτιά τους ή σε εξωτερικούς χώρους, γιατί δεν μπορούμε να ανοίξουμε ακόμη το εστιατόριο», λέει ο Γκρούνεβαλντ, σημειώνοντας ότι διατυπώνονται κάποια παράπονα από πελάτες για τα μέτρα. Όσο για τα άτομα κάτω των 16 ετών, που δεν έχουν ακόμη λάβει το εμβόλιο, υποχρεούνται να επιδείξουν πρόσφατο αρνητικό τεστ κορωνοϊού.
Στην πόλη Ρεχοβότ, στο κεντρικό Ισραήλ, ο 50χρονος καθηγητής Ιστορίας, Αμίτ Ντολέβ, χρησιμοποιεί το πράσινο διαβατήριό του για να επιστρέψει στο γυμναστήριο μετά από μήνες. «Νιώθεις σαν κρατούμενος όλη μέρα κλεισμένος στο σπίτι», λέει. Ωστόσο, όταν επέστρεψε στο γυμναστήριο την περασμένη εβδομάδα, ελάχιστα άτομα ήταν εκεί και τα όργανα γυμναστικής είχαν τοποθετηθεί σε μεγαλύτερες απ’ ό,τι συνήθως αποστάσεις. «Έδειχναν θλιμμένοι οι άνθρωποι. Πολλοί που γυμνάζονται εκεί το κάνουν και για να έχουν κοινωνικές επαφές, που δυστυχώς δεν υπάρχουν σ’ αυτό το στάδιο».
Τα περίπλοκα προβλήματα των πράσινων διαβατηρίων
Το σύστημα του Ισραήλ μοιάζει με πρόταση, που ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα, στη Βρετανία για μια εφαρμογή, που θα αποδεικνύει αν κάποιος έχει εμβολιαστεί ή αναρρώσει από την Covid-19 κι είναι σε θέση να επισκεφθεί παμπ και θέατρα της Αγγλίας. Ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον επεσήμανε πάντως ότι υπάρχουν «βαθιά και περίπλοκα» ζητήματα που χρήζουν εξέτασης ενώ η βρετανική Επιτροπή Ισότητας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είπε ότι τα πιστοποιητικά εμβολιασμού μπορεί να οδηγήσουν σε «αθέμιτες διακρίσεις».
Οι προτάσεις για πιστοποιητικά εμβολιασμού έχουν ήδη πυροδοτήσει έντονες αντιδράσεις από ακτιβιστές υπέρ της προστασίας της ιδιωτικότητας και ομάδες προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε άλλες χώρες, όπως στη Γερμανία. Στο Ισραήλ η ανησυχία είναι μήπως μείνουν πίσω ή τους σνομπάρουν όσοι δεν έλαβαν για οιονδήποτε λόγο το εμβόλιο, ενώ έγιναν μικρές διαδηλώσεις προειδοποιώντας ότι τα πράσινα διαβατήρια δημιουργούν μια νέα ιεραρχία στην κοινωνία. Νέα ηθικά ζητήματα προέκυψαν την περασμένη εβδομάδα όταν το κοινοβούλιο της χώρας, η Κνεσέτ συναίνεσε στη χορήγηση σε τοπικές Αρχές προσωπικών στοιχείων μη εμβολιασθέντων ατόμων για να προχωρήσουν σε πιο στοχευμένες εκστρατείες εμβολιασμού.
Στο Ισραήλ έχει καταγραφεί μια μικρή αλλά ανησυχητική αύξηση νέων κρουσμάτων, που θα μπορούσαν να εμποδίσουν τα σχέδια για τα πράσινα διαβατήρια ή και να επαναφέρουν την απειλή νέου lockdown με την διευθύντρια των υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας στο υπουργείο Υγείας, δρ Σάρον Αλρόι Πράις να τονίζει ότι μπορεί να μετατεθεί μετά την προγραμματισμένη ημερομηνία της 7ης Μαρτίου η επαναλειτουργία εστιατορίων και μπαρ για άτομα με πράσινο διαβατήριο.
Οι συμφωνίες του Ισραήλ με Κύπρο και Ελλάδα
Η κυβέρνηση του Ισραήλ εμφανίζεται επιφυλακτική καθυστερώντας την πιο συναρπαστική κατά πολλούς δυνατότητα του πράσινου διαβατηρίου, δηλαδή τα διεθνή ταξίδια χωρίς καραντίνα. Υπέγραψε συμφωνίες με την Ελλάδα και την Κύπρο για μια δοκιμαστική χρήση του πιστοποιητικού εμβολιασμού την άνοιξη, ενώ ανάλογο σχέδιο επεξεργάζονται η ΕΕ και η Βρετανία.
Ωστόσο, οι συζητήσεις αυτές εγείρουν κι άλλα ερωτήματα, σημειώνει ο Guardian, αφού με μια ήδη άνιση διεθνή χορήγηση του εμβολίου, τα πράσινα διαβατήρια, ειδικά αν συνδέονται με τα ταξίδια, θα επιτρέπουν στους πολίτες πλουσιότερων, ισχυρότερων κρατών να απολαύσουν πρώτοι τα προνόμια.