«Μια από τα ίδια»: αυτή είναι η αποτίμηση του αποτελέσματος της δεύτερης φέτος και τέταρτης συνολικά την τελευταία τετραετία εκλογικής αναμέτρησης στην Ισπανία, καθώς από τις κάλπες προέκυψε και πάλι ένας ηγέτης χωρίς αυτοδυναμία - ο Πέδρο Σάντσεθ- και το πολιτικό αδιέξοδο παραμένει.
Ο Σάντσεθ μπορεί να γαντζωθεί στην εξουσία, αλλά αυτή τη φορά θα είναι πιο αποδυναμωμένος λόγω της θεαματικής ενίσχυσης του ποσοστού του ακροδεξιού Vox. Και το φταίξιμο, όπως συμφωνούν τα περισσότερα διεθνή ΜΜΕ, είναι αποκλειστικά δικό του αφού το στοίχημα της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες τού γύρισε μπούμερανγκ. «Αντί να συγκροτήσει συνασπισμό με τους αριστερούς Podemos και να διασφαλίσει την υποστήριξη μετριοπαθών περιφερειακών κομμάτων ο Σάντσεθ ώθησε την Ισπανία σε πρόωρες εκλογές πιστεύοντας ότι θα ενισχυθεί», σχολιάζει ο Spiegel.
«Ο Σάντσεθ απέτυχε να πετύχει τους περισσότερους από τους στόχους που είχε θέσει η ομάδα του όταν προκηρύχθηκαν οι εκλογές τον Σεπτέμβριο – δηλαδή να αυξήσει το προβάδισμά του στη Βουλή και να διευκολυνθεί στη διακυβέρνηση της χώρας με ανανεωμένη εντολή. Κατάφερε, όμως, να τιμωρήσει τους Podemos – τους οποίους επέκριναν πολλοί Σοσιαλιστές ότι προκάλεσαν στην ουσία τις πρόωρες εκλογές με τις πολλές απαιτήσεις τους στις διαπραγματεύσεις για τη συγκρότηση συνασπισμού – αλλά και τους Ciudadanos, που είχαν αρνηθεί ακόμη και να σκεφτούν το ενδεχόμενο σύμπραξης με τους Σοσιαλιστές», συμπληρώνει το Politico.
O Σάντσεθ ενδέχεται να παραμείνει αποδυναμωμένος στην εξουσία
Ωστόσο, δεν αποκλείεται ο Σάντσεθ να παραμείνει στην εξουσία, αφού το κόμμα του εξακολουθεί να είναι το δημοφιλέστερο στην Ισπανία και θα είναι αυτός που θα λάβει πρώτος την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Αλλά το πολιτικό τοπίο είναι τόσο κατακερματισμένο που η συγκρότηση συνασπισμού φαντάζει λίαν δύσκολο εγχείρημα. Το αποτέλεσμα της κάλπης αφήνει τη χώρα να αναζητεί κατεύθυνση την ώρα που εντείνονται οι προκλήσεις του καταλανικού ζητήματος, ενώ αφήνει μετέωρα ερωτηματικά για την ευθυκρισία του Σάντσεθ, που πίστευε ότι οι υποσχέσεις περί σταθερότητας και προοδευτικών πολιτικών θα σαγηνεύσουν τους ψηφοφόρους, που όμως εμφανίστηκαν οργισμένοι από τα πολιτικά παιχνίδια.
Τον περασμένο Απρίλιο μετά τη νίκη στις εκλογές οι Σοσιαλιστές είχαν καταφέρει να αυξήσουν από 85 σε 123 τις έδρες τους (επί συνόλου 350) στην ισπανική βουλή. Ο Σάντσεθ είχε πλησιάσει περισσότερο το στόχο των 176 εδρών της απόλυτης πλειοψηφίας και δεν έδωσε ιδιαίτερο βάρος στη σύναψη συνασπισμού με τους αριστερούς Podemos, που έχαναν συνεχώς έδαφος καθώς ο πέπλος της λήθης κάλυπτε σιγά σιγά την οδύνη των χρόνων της λιτότητας και της οικονομικής κρίσης. Με την οικονομία της χώρας να πορεύεται σε ασφαλέστερα μονοπάτια ο Σάντσεθ πίστεψε ότι ήταν προτιμότερο να ρισκάρει μια νέα προσφυγή στις κάλπες, ώστε να μην αναγκαστεί να αποδεχθεί τους συμβιβασμούς που απαιτούσε η συγκρότηση κυβερνητικής συμμαχίας.
Δύσκολα τα μαθηματικά για τη συγκρότηση κυβερνητικής συμμαχίας
Αλλά αντί να μειωθεί η εξάρτησή του από τους Podemos, ο Σάντσεθ βρέθηκε μετά το χθεσινό αποτέλεσμα σε δεινότερη θέση κι ίσως αναγκαστεί τώρα να διαπραγματευτεί από πιο αδύναμη θέση. Ο ηγέτης των Podemos Πάμπλο Ιγκλέσιας πρότεινε χθες την έναρξη διαβουλεύσεων για τη συγκρότηση συνασπισμού και ο Σάντσεθ εξέπεμψε θετικό σήμα σημειώνοντας ότι «με τον ένα ή άλλο τρόπο θα υπάρξει προοδευτική κυβέρνηση υπό το Σοσιαλιστικό κόμμα». Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι τόσο οι Σοσιαλιστές όσο και οι Podemos βγήκαν αποδυναμωμένοι από τις κάλπες και ακόμη και αν αποφασίσουν να προχωρήσουν μαζί, τους λείπουν 21 έδρες για την πνλειοψηφία. Ο Σάντσεθ ίσως καταφέρει να συνεργαστεί με ελάσσονα κόμματα και να μαζέψει άλλες 15 έδρες, αλλά θα χρειαστεί και πάλι τη στήριξη είτε από τους Καταλανούς αυτονομιστές ή από το δεξιό Λαϊκό Κόμμα.
Μετά το αποτέλεσμα δεν έλειψαν φωνές υπέρ της συγκρότησης μιας συμμαχίας Σοσιαλιστών -Λαϊκού Κόμματος στα πρότυπα του γερμανικού «μεγάλου συνασπισμού» για την άρση του αδιεξόδου. Κι όσο κι αν ηχεί παράδοξο απ’ όλους τους ηγέτες των βασικών κομμάτων ο Σάντσεθ -όπως επεσήμανε συνεργάτης του - διατηρεί τις καλύτερες σχέσεις με τον Πάμπλο Κασάδο του Λαϊκού Κόμματος. Αλλά το κλίμα πολώθηκε στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, κάτι που εκμεταλλεύτηκε το ακροδεξιό VOX υπερδιπλασιάζοντάς τη δύναμή του σε 52 έδρες και διεκδικώντας πλέον τα ηνία της ισπανικής Δεξιάς από τον Κασάδο, μολονότι το κόμμα του τελευταίου αύξησε από 66 σε 88 τις έδρες του.
Η Ισπανία βρίσκεται έτσι αντιμέτωπη με μια άλλη μια μακρά και επίπονη διαδικασία σχηματισμού κυβέρνησης, που θα ωθήσει στα όριά τους τις διαπραγματευτικές ικανότητες του Σάντσεθ. Αναλυτές συμφωνούν ότι η χώρα χρειάζεται επειγόντως λύση. Η ακυβερνησία βλάπτει τη δυναμική της οικονομίας με το 14% των ικανών προς εργασία Ισπανών να είναι άνεργοι, ενώ χωρίς σταθερή κυβέρνηση δεν μπορούν να υλοποιηθούν θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις στο εργασιακό και την Παιδεία. Κι όλα αυτά προκαλούν πονοκέφαλο στις Βρυξέλλες, που το τελευταίο που θέλουν είναι ένα νέο πρόβλημα στη νότια περιφέρεια της ΕΕ...