Το Ιράν κατέστησε σαφές ότι δεν υπάρχει ακόμη «σχέδιο» για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Ο έκτος κύκλος των διμερών συνομιλιών για το ιρανικό πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας προβλεπόταν να διεξαχθεί τη 15η Ιουνίου, με μεσολάβηση του σουλτανάτου του Ομάν. Ακυρώθηκε εξαιτίας του πολέμου που εξαπέλυσε δυο ημέρες νωρίτερα το Ισραήλ, διεξάγοντας αεροπορικούς βομβαρδισμούς εύρους άνευ προηγουμένου στο Ιράν.
«Η σεναριολογία για την επανάληψη των διαπραγματεύσεων δεν μπορεί να παίρνεται στα σοβαρά», τόνισε χθες ο υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί στην ιρανική κρατική τηλεόραση αντικρούοντας όσα ανακοίνωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μετά την εκεχειρία που έβαλε τέλος στον πόλεμο 12 ημερών ανάμεσα στο Ισραήλ και στο Ιράν.
«Θα ήθελα να πω καθαρά ότι ουδεμία συμφωνία ή διευθέτηση κλείστηκε ενόψει της έναρξης νέων διαπραγματεύσεων. Δεν υπάρχει ακόμη σχέδιο για την έναρξη διαπραγματεύσεων», επέμεινε.
Ο Τραμπ αναφέρθηκε προχθές Τετάρτη σε προσεχή συνέχιση των διαπραγματεύσεων. «Θα μιλήσουμε την επόμενη εβδομάδα με το Ιράν, θα μπορούσαμε να υπογράψουμε συμφωνία», είπε.
Η Τεχεράνη, που δεν έχει πάψει να τονίζει πως είναι «νόμιμο δικαίωμά της» να έχει πολιτικό πυρηνικό πρόγραμμα και διαψεύδει πως έχει πρόθεση να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, έχει δηλώσει έτοιμη να ξαναρχίσει συνομιλίες με την Ουάσιγκτον με σκοπό να κλειστεί νέα συμφωνία, η οποία θα προβλέπει περιορισμούς στο πρόγραμμα αυτό, με αντάλλαγμα την άρση κυρώσεων που πλήττουν σκληρά την οικονομία της.
Η προηγούμενη συμφωνία, που κλείστηκε ανάμεσα στο Ιράν και μεγάλες δυνάμεις το 2015 –επισήμως το κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης (ΚΟΣΔ)–, μετατράπηκε σε κενό γράμμα μετά τη μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ από αυτήν το 2018, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία.
Χαμενεΐ: Οι ΗΠΑ δεν κέρδισαν τίποτε από τον πόλεμο κατά του Ιράν
Χθες ο ιρανός ανώτατος ηγέτης, ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, υποβάθμισε τον αντίκτυπο των βομβαρδισμών που διεξήγαγαν τα ξημερώματα της Κυριακής οι ΗΠΑ, εμπλεκόμενες στον πόλεμο στο πλευρό του Ισραήλ, σε τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις-κλειδιά της χώρας του, στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση μετά το τέλος του πολέμου την Τρίτη.
Οι ΗΠΑ «δεν κέρδισαν τίποτα από αυτόν τον πόλεμο», διαβεβαίωσε, προσθέτοντας πως «η Ισλαμική Δημοκρατία τον κέρδισε και, σε αντίποινα, κατάφερε οδυνηρό χαστούκι στο πρόσωπο της Αμερικής».
Είπε επίσης ότι ο Τραμπ «υπερβάλλει» για τα αποτελέσματα των πληγμάτων από στρατηγικά βομβαρδιστικά, «διόλου σημαντικά», κατ’ αυτόν.
Μυστήριο με τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν
Ωστόσο ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών από την πλευρά του αναγνώρισε χθες βράδυ πως υπήρξαν «μεγάλες» ζημιές στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, συμπληρώνοντας ότι ειδικοί της ιρανικής επιτροπής ατομικής ενέργειας «κάνουν αυτή τη στιγμή λεπτομερειακή αποτίμηση των ζημιών».
Γίνεται πλέον στην ιρανική κυβέρνηση «συζήτηση για να απαιτηθούν αποζημιώσεις», είπε ακόμη.
Αφού διαβεβαίωσε επανειλημμένα τις τελευταίες ημέρες πως το ιρανικό πρόγραμμα πήγε πίσω «δεκαετίες» εξαιτίας των βομβαρδισμών των ΗΠΑ, ο Τραμπ υποστήριξε χθες πως «τίποτα δεν είχε απομακρυνθεί» από τις εγκαταστάσεις που έγιναν στόχος την Κυριακή.
Καθώς θα «απαιτούσε πολύ χρόνο, θα ήταν πολύ επικίνδυνο» και το πυρηνικό υλικό «πολύ βαρύ και δύσκολο να μετακινηθεί», συνέχισε μέσω Truth Social.
Που είναι το εμπλουτισμένο ουράνιο του Ιράν;
Ειδικοί εκτιμούν πάντως πως είναι πιθανό το Ιράν να ανέμενε την αμερικανική επίθεση και να μετέφερε εσπευσμένα αλλού τα αποθέματά του περίπου 400 κιλών ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60%, επίπεδο αρκετά κάτω αλλά όχι πολύ μακριά από το 90%, που είναι απαραίτητο για να κατασκευαστεί ατομική βόμβα.
Σύμφωνα με απόρρητο έγγραφο στο οποίο αναφέρθηκαν την Τρίτη το CNN και άλλα αμερικανικά ΜΜΕ, οι βομβαρδισμοί πιθανόν σφράγισαν τις εισόδους υπόγειων εγκαταστάσεων, αλλά χωρίς να καταστρέψουν τις ίδιες τις εγκαταστάσεις, καθυστερώντας απλώς το ιρανικό πρόγραμμα για μερικούς μήνες.
Ο Λευκός Οίκος επιβεβαίωσε πως το έγγραφο υπάρχει, αλλά χαρακτήρισε όσα μεταδόθηκαν «εντελώς λαθεμένα».
Θάνατο και καταστροφή στο Ιράν άφησε ο πόλεμος
Τα ξημερώματα της 13ης Ιουνίου, το Ισραήλ εξαπέλυσε μαζικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς εναντίον του Ιράν, με δημόσια διακηρυγμένο στόχο να καταστρέψει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Ισλαμικής Δημοκρατίας ώστε να μην αποκτήσει πυρηνικά όπλα — κάτι που η Τεχεράνη αρνείται πως επιδιώκει. Οι δυο χώρες αντάλλασσαν έκτοτε πλήγματα η μια στο έδαφος της άλλης.
Στην ιρανική πλευρά, ο πόλεμος άφησε πίσω τουλάχιστον 627 νεκρούς και 4.870 τραυματίες, σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο επίσημο απολογισμό ο οποίος όμως αφορά μόνο, ή κυρίως, τους αμάχους. Τα ιρανικά πλήγματα με πυραύλους και drones άφησαν πίσω 28 νεκρούς στην ισραηλινή επικράτεια, κατά τα πιο πρόσφατα επίσημα δεδομένα της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Στην Τεχεράνη, αρκετοί Ιρανοί εξέφραζαν χθες ανακούφιση για την κατάπαυση του πυρός, αλλά και ανησυχία.
«Πιστεύω ότι η ειρήνη θα διατηρηθεί από την πλευρά του Ιράν, αλλά οι Ισραηλινοί δεν έχουν κρατήσει ποτέ τον λόγο τους. Αν θέλει ο Θεός θα τον κρατήσουν αυτή τη φορά», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο 39χρονος έμπορος, ο Σαΐντ.
Κατά τον εκπρόσωπο του ισραηλινού στρατού ταξίαρχο Έφι Ντεφρίν, ο πόλεμος κατάφερε «σκληρό πλήγμα» στο πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, αλλά είναι «ακόμη νωρίς για να αποτιμηθούν τα αποτελέσματα της επιχείρησης».
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) κρίνει επίσης πως είναι αδύνατο σε αυτό το στάδιο να εκτιμηθούν οι ζημιές και έχει ζητήσει να του δοθεί πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, Η υπηρεσία, μέρος του συστήματος του ΟΗΕ, «απώλεσε τη δυνατότητα παρακολούθησης του (πυρηνικού) υλικού από τη στιγμή που άρχισαν οι εχθροπραξίες», εξηγούσε προχθές Τετάρτη ο γενικός διευθυντής του, ο αργεντινός διπλωμάτης Ραφαέλ Γκρόσι.
Προς αναστολή της συνεργασίας με τον ΔΟΑΕ η Τεχεράνη
Έπειτα από ψηφοφορία επίσης προχθές στο ιρανικό κοινοβούλιο υπέρ της διακοπής της συνεργασίας με τον ΔΟΑΕ, το Συμβούλιο των Φρουρών, αρμόδιο για την εξέταση νομοθετημάτων, ενέκρινε χθες το σχέδιο νόμου, που πλέον αναμένεται να επιδοθεί στην προεδρία για οριστική επικύρωση.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία για την εφαρμογή αυτού του νόμου» και «πλέον η σχέση μας και η συνεργασία μας με τον Οργανισμό θα αποκτήσει άλλη μορφή», είπε ο ΥΠΕΞ Αραγτσί.
Βλέποντας «πολύ άσχημο οιωνό», η Γερμανία κάλεσε το Ιράν να μην αναστείλει τη συνεργασία με τον ΔΟΑΕ, ενώ η Γερμανία το παρότρυνε να επιστρέψει «χωρίς καθυστέρηση στον δρόμο του διαλόγου» και της συνεργασίας με τον Οργανισμό, μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Για τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, το ενδεχόμενο το Ιράν να υπαναχωρήσει από τη συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (NPT), που επισφράγισε τη συνεργασία της Ισλαμικής Δημοκρατίας με τον ΔΟΑΕ από το 1970, θα ήταν το «χειρότερο σενάριο», θα σήμαινε πως η χώρα θα ήταν εκτός οποιουδήποτε ελέγχου, και θα έθετε σε κίνδυνο τη «συλλογική» ασφάλεια.