Βυθίζοντας σε νέο οδυνηρό δίλημμα τον Εμανουέλ Μακρόν και τη Γαλλία σε πολιτική αβεβαιότητα, η Εθνοσυνέλευση ετοιμάζεται να στείλει σήμερα στο σπίτι του τον Φρανσουά Μπαϊρού.
Ο ένοικος του πρωθυπουργικού μεγάρου Ματινιόν και σύμμαχος του Μακρόν αιφνιδίασε ακόμη και τους συμμάχους του, ζητώντας ψήφο εμπιστοσύνης προκειμένου να τερματίσει την πολύμηνη αντιπαράθεση για τον προϋπολογισμό λιτότητας.
Τα κόμματα της αριστερής και ακροδεξιάς αντιπολίτευσης έχουν καταστήσει σαφές ότι θα ψηφίσουν κατά της κυβέρνησης μειοψηφίας του Μπαϊρού, καθιστώντας εξαιρετικά απίθανο να λάβει την υποστήριξη της πλειοψηφίας των 577 βουλευτών στην Εθνοσυνέλευση για να επιβιώσει.
Γιατί ζήτησε ο Μπαϊρού ψήφο εμπιστοσύνης;
Ο πρωθυπουργός, που διόρισε ο Μακρόν τον περασμένο Δεκέμβριο, κήρυξε την ψηφοφορία για να συγκεντρώσει την υποστήριξη των βουλευτών στο σχέδιό του να περιορίσει το έλλειμμα της Γαλλίας το 2026 στο 4,6% του ΑΕΠ από το αναμενόμενο 5,4% φέτος.
Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει περικοπές δαπανών ύψους 44 δισεκατομμυρίων ευρώ και αυξήσεις φόρων. Ο Μπαϊρού παρουσίασε, επίσης, μια πρόταση για την κατάργηση δύο εθνικών αργιών με στόχο τη μείωση του κόστους δανεισμού της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης, μια πρόταση που πυροδότησε σφοδρές αντιδράσεις. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας είναι πλέον το μεγαλύτερο στην ευρωζώνη, με το χρέος να αυξάνεται κατά 5.000 ευρώ το δευτερόλεπτο και το κόστος εξυπηρέτησής του να αναμένεται να φτάσει τα 75 δισεκατομμύρια ευρώ το επόμενο έτος, σύμφωνα με την κυβέρνηση Μπαϊρού.
Άλλος ένας πρωθυπουργός του Μακρόν παίρνει τον δρόμο της εξόδου
Ο Μπαϊρού θα γίνει ο δεύτερος κατά σειρά πρωθυπουργός της Γαλλίας που θα υποχρεωθεί σε παραίτηση μετά την απομάκρυνση, τον Δεκέμβριο, του Μισέλ Μπαρνιέ, που είχε συμπληρώσει μόλις τρεις μήνες στην εξουσία.
Ο Μπαϊρού, ο έκτος πρωθυπουργός υπό τον Μακρόν από το 2017, δεν έχει δώσει καμία ένδειξη στις τηλεοπτικές συνεντεύξεις του το τελευταίο διάστημα και αναμένει να επιβιώσει από την ψηφοφορία. «Έχει κατανοήσει η χώρα μας τη σοβαρότητα της κατάστασης στην οποία βρίσκεται;», ρώτησε αντ’ αυτού.
Ο Μπαϊρού αναμένεται να απευθυνθεί στην Εθνοσυνέλευση σε μια ύστατη προσπάθεια να μεταπείσει την αντιπολίτευση, που θέλει να τον ρίξει, από τις 16:00 ώρα Ελλάδος με την ψηφοφορία να αναμένεται από τις 20:00 ώρα Ελλάδος.
Τι θα γίνει αν πέσει η κυβέρνηση Μπαϊρού
Εάν χάσει, όπως όλα δείχνουν, ο Μπαϊρού την ψηφοφορία, οι επιλογές του προέδρου Μακρόν περιλαμβάνουν τον διορισμό νέου πρωθυπουργού ή τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, κάτι που συνεργάτες του έχουν δηλώσει ότι δεν περιλαμβάνεται στα σχέδια προς το παρόν. Ο Μακρόν, που αδυνατεί, λόγω των περιορισμών του γαλλικού Συντάγματος, να διεκδικήσει μια τρίτη θητεία στην προεδρία, έχει επανειλημμένως επιμείνει ότι δεν θα παραιτηθεί, όπως έχουν απαιτήσει ορισμένα κόμματα, αλλά οι δημοσκοπήσεις κάθε άλλο παρά ευνοϊκές είναι για τον ένοικο του Ελιζέ.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Odoxa-Backbone για την εφημερίδα Le Figaro, το 64% των Γάλλων επιθυμούν την παραίτηση του Μακρόν αντί να ορίσει νέο πρωθυπουργό, ενώ περίπου το 77% δεν εγκρίνει το έργο του, η χειρότερη επίδοση που έχει καταγράψει ποτέ ο Μακρόν, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Ifop για την εφημερίδα Ouest-France.
Αντιμετωπίζοντας την κρίση μετά από μια διεθνή σύνοδο κορυφής για την Ουκρανία, ο Μακρόν κάλεσε τις γαλλικές πολιτικές δυνάμεις την Πέμπτη να επιδείξουν «υπευθυνότητα» και να διασφαλίσουν «σταθερότητα». «Η αναμόρφωση του κόσμου αλλάζει πολλά πράγματα για την Ευρώπη μας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Γαλλία πρέπει να συνεχίσει να προχωρά μπροστά», είπε.
Αλλά, παράλληλα με τις πολιτικές αναταραχές, η Γαλλία αντιμετωπίζει και κοινωνική ένταση. Μια αριστερή συλλογικότητα που αυτοαποκαλείται «Μπλοκάρετε τα Πάντα» καλεί σε ημέρα δράσης στις 10 Σεπτεμβρίου και τα συνδικάτα έχουν προτρέψει τους εργαζόμενους να απεργήσουν στις 18 Σεπτεμβρίου.
Το δίλημμα του Μακρόν
Μέχρι στιγμής, ο Μακρόν έχει αποφύγει να συζητήσει δημόσια τις επιλογές του σε περίπτωση αποπομπής του Μπαϊρού. Ωστόσο, άτομα που γνωρίζουν τον τρόπο σκέψης του προέδρου λένε ότι ο Γάλλος πρόεδρος θα επιδιώξει συμφωνία μεταξύ των κομμάτων στην Εθνοσυνέλευση για τον διορισμό νέου πρωθυπουργού.
Η απόφαση θα πρέπει να ληφθεί γρήγορα, ώστε να σχηματιστεί κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει μια απεργία των συνδικάτων στις 18 Σεπτεμβρίου κατά του προϋπολογισμού του 2026, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Ο Γάλλος πρόεδρος είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για την επιλογή νέου πρωθυπουργού και δεν υπάρχει συνταγματικό χρονικό όριο για τη λήψη απόφασης. Ο Μακρόν χρειάστηκε δύο μήνες για να διορίσει τον Μπαρνιέ επικεφαλής της κυβέρνησης μετά τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του 2024 και πάνω από μία εβδομάδα για να διορίσει τον Μπαϊρού μετά την αποπομπή του Μπαρνιέ.
Μόλις διοριστεί, ο πρωθυπουργός πρέπει να προτείνει ένα υπουργικό συμβούλιο που θα επικυρώσει ο Μακρόν. Η επιλογή ενός νέου πρωθυπουργού δεν θα είναι εύκολη. Ο ιδανικός υποψήφιος του Μακρόν θα πρέπει να είναι σε θέση να κρατήσει ενωμένο το κεντρώο μπλοκ, ενώ παράλληλα θα σφυρηλατήσει δεσμούς με τους Σοσιαλιστές για να περάσει νομοθεσία, σύμφωνα με άτομα που έχουν γνώση του θέματος.
Ο Μακρόν θα μπορούσε επίσης να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση, όπως ζητεί η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν και κόμματα της Αριστεράς, αλλά μια νέα προσφυγή στις κάλπες θα μπορούσε να υπονομεύσει την ήδη αδύναμη θέση του στην Εθνοσυνέλευση, όπως συνέβη μετά τις πρόωρες εκλογές του περασμένου έτους.
Πώς αντιδρούν οι αγορές;
Από τον Ιούνιο του 2024 που ο Μακρόν σόκαρε τη Γαλλία προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές δημιουργώντας το τρέχον αδιέξοδο, ο δείκτης CAC 40 στο χρηματιστήριο του Παρισιού έχει υποχωρήσει κατά 4,1%, σε σύγκριση με τα κέρδη 4,9% για τον δείκτη Stoxx Europe 600 και την άνοδο 24% στον δείκτη DAX της Γερμανίας εξαιρουμένων των μερισμάτων.
Η κατάρρευση της κυβέρνησης Μπαϊρού θα βυθίσει τη Γαλλία εκ νέου σε οξεία πολιτική αβεβαιότητα και θα εντείνει τις αμφιβολίες για το κατά πόσον η όποια κυβέρνηση θα μπορέσει να περιορίσει το μεγαλύτερο έλλειμμα προϋπολογισμού στην ευρωζώνη.
Ωστόσο, οι αγορές ηρέμησαν στα τέλη της περασμένης εβδομάδας όταν αποκαλύφθηκε ότι ο Μακρόν θα επιδιώξει να αποφύγει πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Το spread μεταξύ της απόδοσης του 10ετούς κρατικού ομολόγου της Γαλλίας και του αντίστοιχου γερμανικού μειώθηκε κατά περίπου μία μονάδα βάσης στο 78.