Γαλλία κι Ιταλία ετοιμάζονται να βάλουν στο χρονοντούλαπο χρόνια διπλωματικών εντάσεων με την υπογραφή σήμερα μιας ιστορικής συμφωνίας φιλίας και συνεργασίας.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα ταξιδέψει στη Ρώμη για να υπογράψει απόψε τη «Γαλλο-Ιταλική Συνθήκη Ενισχυμένης Συνεργασίας» με τον Μάριο Ντράγκι, μια συμφωνία που όπως αναφέρει το Ελυζέ «θα προωθήσει τη σύγκλιση των θέσεων της Γαλλίας και της Ιταλίας και τον συντονισμό των δύο χωρών σε θέματα που αφορούν στην ευρωπαϊκή και διεθνή εξωτερική πολιτική, την ασφάλεια και την άμυνα, τη μεταναστευτική πολιτική, την οικονομία, την εκπαίδευση, την έρευνα τον πολιτισμό και τη διασυνοριακή συνεργασία».
Μια συμφωνία με «σημαντική συμβολική αξία» στα ευρωπαϊκά συμφραζόμενα, που σημαδεύτηκαν από την αστάθεια μετά το Βrexit και την αλλαγή ηγεσίας στη Γερμανία, όπως ανέφερε πηγή από την ιταλική κυβέρνηση. Η συμφωνία θα αποσκοπεί επίσης στην αλλαγή της ισορροπίας ισχύος στην Ευρώπη μετά την αποχώρηση της Άνγκελα Μέρκελ, δήλωσε πηγή από την ιταλική κυβέρνηση. Η γαλλο-ιταλική συμφωνία έρχεται σχεδόν 60 χρόνια μετά τη Συνθήκη των Ηλυσίων που υπέγραψαν το 1963 ο Κόνραντ Αντενάουερ και ο Σαρλ Ντε Γκωλ, η οποία έθεσε τα θεμέλια για τον γαλλο-γερμανικό άξονα ως ατμομηχανή της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Σε τι αφορά η συνθήκη Γαλλίας – Ιταλίας
Η «Συνθήκη του Κυρηνάλιου», που πήρε το ονόμά της από το Κυρηνάλιο προεδρικό μέγαρο στη Ρώμη ανακοινώθηκε το 2017 για να προσφέρει «ένα σταθερότερο και πιο φιλόδοξο πλαίσιο» στη συνεργασία Γαλλίας και Ιταλίας. Παρίσι και Ρώμη θέλησαν να την ολοκληρώσουν πριν την αποχώρηση τον προσεχή Ιανουάριο του Σέρτζιο Ματαρέλα από την προεδρία της Ιταλίας, καθώς λήγει η επταετής θητεία του και πριν τις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία την ερχόμενη άνοιξη.
Αν και δεν έχουν διαρρεύσει λεπτομέρειες της συμφωνίας, το σίγουρο είναι ότι θα περιλαμβάνει 11 κεφάλαια που θα καλύπτουν διάφορους τομείς, όπως η άμυνα, η έρευνα και ευρωπαϊκή συνοχή και εξωτερική πολιτική. «Οι δύο χώρες συνεργάζονται εδώ και καιρό, αλλά η γαλλο-ιταλική σχέση δεν είχε την ίδια ισχύ που είχε δώσει η Συνθήκη των Ηλυσίων στη γαλλο-γερμανική. Πιστεύω, λοιπόν, ότι η συνθήκη αυτή αφορά στην οικοδόμηση της σχέσης και μια προσπάθεια να αγγίξει τέτοιο επίπεδο συνεργασίας, που ήταν από καιρό απαραίτητο», εκτιμά η Ματίλντ Σιουλά, του European Council on Foreign Relations στο Παρίσι.
Στο χρονοντούλαπο τα αγκάθια στις σχέσεις Γαλλίας – Ιταλίας;
Η συνθήκη θα συμβάλει στην αποφόρτιση πρόσφατων εντάσεων μεταξύ της Ρώμης και του Παρισιού. Διαφωνίες επί σειράν θεμάτων προκάλεσαν τριβές στις δύο χώρες τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά την ανάρρηση στην εξουσία της λαϊκιστικής κυβέρνησης του Κινήματος Πέντε Αστέρων και της ακροδεξιάς Λέγκας στην Ιταλία. Η κρίση κορυφώθηκε στις αρχές του 2019 όταν ο αντιπρόεδρος τη ιταλικής κυβέρνησης, Λουίτζι Ντι Μάιο, συναντήθηκε στη Γαλλία με ηγετικό στέλεχος των «Κίτρινων Γιλέκων», ενώ λίγο νωρίτερα ο Ιταλός υπουργός Εσωτερικών, Ματέο Σαλβίνι, είχε καλέσει τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν να παραιτηθεί. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας η Γαλλία ανακάλεσε προσωρινά τον πρέσβη της στην Ιταλία στη χειρότερη μεταπολεμικά διπλωματική κρίση μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών. Η Ιταλία, πάλι, κατηγόρησε τη Γαλλία ότι την άφησε μόνη της στη διαχείριση των ροών μεταναστών που έφταναν στις ακτές της, ενώ κατηγόρησε το Παρίσι ότι παρείχε καταφύγιο σε πρώην μέλη των ακροαριστερών «Ερυθρών Ταξιαρχιών», αλλά ο Μακρόν έβαλε τέλος σε αυτό διατάζοντας τη σύλληψή τους τον περασμένο Απρίλιο.
Από τη μέρα που ανέλαβε το τιμόνι της Ιταλίας ο Μάριο Ντράγκι, οι κεντρώες και φιλοευρωπαϊκές απόψεις του οποίου συγκλίνουν με εκείνες του Μακρόν, οι δύο χώρες αποκατέστησαν πλήρως της σχέσεις τους σε βαθμό που να ζουν «έναν μήνα του μέλιτος», όπως σχολίασε στο Γαλλικό Πρακτορείο o ιστορικός Μαρκ Λαζάρ, καθηγητής στο φημισμένο Sciences Po.
Ορισμένοι στην Ιταλία, ωστόσο, διατηρούν επιφυλάξεις, θεωρώντας άπληστο επιχειρηματικό εταίρο τη Γαλλία. Μια αποτυχημένη απόπειρα εξαγοράς φέτος των ναυπηγείων Chantiers de l’Atlantique από τον ιταλικό όμιλο Fincantieri προκάλεσε δυσαρέσκεια στη Ρώμη, αφού ορισμένοι Ιταλοί θεωρούν ότι οι Γάλλοι ορέγονται ιταλικές εταιρείες, αλλά ενίοτε εγείρουν εμπόδια στην αντίστροφη κατεύθυνση. Ως εκ τούτου η συνθήκη έχει πυροδοτήσει και κάποιες αντιδράσεις στη Ρώμη με τον οικονομολόγο Κάρλο Πελάντ να την αποκαλεί «αυτο-προσάρτηση στη Γαλλία σε βιομηχανικό και στρατηγικό επίπεδο». Γαλλία κι Ιταλία δεν είναι αφελείς, καθώς θέματα όπως το μεταναστευτικό θα παραμείνουν ευαίσθητα, εκτιμούν αναλυτές, αλλά η συνθήκη διασφαλίζει μια δέσμευση συνεργασίας, που θα αποτρέψει νέες σοβαρές εντάσεις.
Τι σημαίνει η γαλλο-ιταλική συνθήκη για την ΕΕ
Μια θετική εξέλιξη από τη συνθήκη αυτή θα ήταν αν η ΕΕ «ακούει πλέον περισσότερο τις χώρες του Νότου. Και νομίζω ότι η Γαλλία μπορεί να βοηθήσει εν προκειμένω επειδή έχει πιο στενές σχέσεις με ορισμένες από τις νότιες χώρες, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία. Σε οικονομικά θέματα, ή το μεταναστευτικό, επί παραδείγματι οι Γάλλοι μπορούν να βοηθήσουν και να τα εγείρουν στις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά που επιμένουν στη δημοσιονομική πειθαρχία», λέει η ειδικός του European Council on Foreign Relations.
Οι Γάλλοι σπεύδουν βέβαια να υπογραμμίσουν ότι η συνθήκη με την Ιταλία δεν θα πρέπει να εκληφθεί ως απομάκρυνση των Παρισίων από τη γαλλογερμανική σχέση. «Υπάρχει μια ομοιότητα στην προσέγγιση, στις φιλοδοξείς, αλλά δεν θα έβγαζα απ’ αυτά το συμπέρασμα ότι υπάρχει μεγαλύτερη στρατηγική επιθυμία της Γαλλίας να αναθεωρήσει τις συμμαχίες της», δήλωσε αξιωματούχους του Ελυζέ στο Politico. Ενώ η Ματίλντ Σιουλά εκτιμά ότι «η Γερμανία είναι μάλλον ικανοποιημένη [με τη γαλλο-ιταλική συνθήκη] γιατί ανέκαθεν επέμειναν ότι γαλλογερμανικός άξονος είναι όντως σημαντικός, αλλά η ΕΕ δεν αφορά μόνον τη γαλλογερμανική σχέση». Κι όπως λέει, η ενισχυμένη συνεργασία Παρισίων-Ρώμης μπορεί να αντιμετωπιστεί θετικά από μικρότερες χώρες καθώς δείχνει ότι η Γαλλία δεν νοιάζεται μόνο για τους δεσμούς της με τη Γερμανία, αλλά αναγνωρίζει τη σημασία και τη γνώμη άλλων κρατών. Όπως και νά ‘χει, η μοίρα και η σημασία της συνθήκης αυτής θα εξαρτηθεί, όπως εκτιμούν διεθνή ΜΜΕ, σε μεγάλο βαθμό από την έκβαση των εκλογών στις δύο πλευρές των Άλπεων με τις δύο χώρες να ετοιμάζονται τους προσεχείς μήνες για την εκλογή νέων προέδρων.