Τις μαζικότερες διαδηλώσεις των τελευταίων ετών βιώνει η Βουλγαρία, καθώς δεκάδες χιλιάδες πολίτες κατέκλυσαν τη Σόφια και τουλάχιστον 12 ακόμη πόλεις, αντιδρώντας στον προτεινόμενο προϋπολογισμό του 2026 και καταγγέλλοντας γενικευμένη διαφθορά.
Σύμφωνα με το βουλγαρικό πρακτορείο ειδήσεων BTA, μόνον στην πρωτεύουσα συγκεντρώθηκαν περίπου 50.000 άνθρωποι.
Οι διαδηλωτές φώναζαν συνθήματα υπέρ της παραίτησης της κυβέρνησης, ανέμιζαν σημαίες της Βουλγαρίας και της ΕΕ, ενώ πάνω σε κυβερνητικά κτίρια πρόβαλαν τις λέξεις «Παραιτηθείτε» και «Μαφίαa». Δύο μεγάλα πανό έγραφαν: «Έρχεται η Γενιά Ζ» και «Νέα Βουλγαρία χωρίς Μαφία».
Γιατί βγήκαν οι Βούλγαροι στους δρόμους
Αφορμή για τις κινητοποιήσεις αποτέλεσε η πρόθεση της κυβέρνησης να προωθήσει τον προϋπολογισμό του 2026, ο οποίος προβλέπει αύξηση φόρων στα μερίσματα και υψηλότερες εισφορές κοινωνικής ασφάλισης.
Οι διαδηλωτές ζητούν την απόσυρσή του, κατηγορώντας παράλληλα την κυβέρνηση για αδιαφάνεια και αδράνεια απέναντι στη διαφθορά.
Η Βουλγαρία παραμένει από τις χώρες με τα υψηλότερα κρούσματα διαφθοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με μόνο την Ουγγαρία να καταγράφει χειρότερες επιδόσεις στον δείκτη της Διεθνούς Διαφάνειας (Transparency International). «Θέλουμε μια ευρωπαϊκή χώρα, όχι μια χώρα της μαφίας», δήλωσε χαρακτηριστικά μια 21χρονη φοιτήτρια στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Επεισόδια μετά το πέρας της συγκέντρωσης στη Σόφια
Αν και η κεντρική διαδήλωση στη Σόφια εξελίχθηκε ειρηνικά, ακολούθησαν επεισόδια όταν ομάδες διαδηλωτών συγκρούστηκαν με την αστυνομία, εκτοξεύοντας πέτρες, μπουκάλια και κροτίδες.
Σύμφωνα με το βουλγαρικό πρακτορείο ειδήσεων BTA, πυρπολήθηκαν κάδοι απορριμμάτων και καταστράφηκε ένα αστυνομικό βαν, ενώ στόχος βανδαλισμών έγιναν και τα γραφεία του κυβερνώντος κόμματος και ενός ακόμη συμμάχου του κυβερνητικού συνασπισμού.
Οι δυνάμεις ασφαλείας απάντησαν με σπρέι πιπεριού. Τουλάχιστον δέκα άτομα συνελήφθησαν και δύο αστυνομικοί τραυματίστηκαν. Ο ανεξάρτητος πρόεδρος της Βουλγαρίας, Ρούμεν Ράντεφ, κάλεσε σε αποκλιμάκωση, ζητώντας παράλληλα την παραίτηση της κυβέρνησης: «Υπάρχει μόνο ένας δρόμος: παραίτηση και πρόωρες εκλογές», ανέφερε σε ανάρτησή του.
Πολιτικό αδιέξοδο στη Βουλγαρία στη σκιά του προϋπολογισμού
Η Βουλγαρία κυβερνάται από μειοψηφικό συνασπισμό, αποτελούμενο από τα κόμματα GERB, το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα και το «Υπάρχουν Τέτοιοι Άνθρωποι» (ITN). Μετά την έκρηξη της κοινωνικής οργής, ο πρωθυπουργός Ρόσεν Ζελιαζκόφ δεσμεύτηκε στις 27 Νοεμβρίου να αποσύρει το προσχέδιο του επίμαχου προϋπολογισμού και να καταθέσει νέο.
Οι επικριτές ανησυχούν ότι οι αυξημένες δαπάνες για το δημόσιο θα ενισχύσουν περαιτέρω φαινόμενα διαφθοράς, ενώ υπογραμμίζουν ότι η οικονομικά ασθενέστερη χώρα της ΕΕ δεν αντέχει πρόσθετες επιβαρύνσεις. Οι αλλαγές στον προϋπολογισμό αναμένονται μέσα στην εβδομάδα.
Οι πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις εντείνονται καθώς η Βουλγαρία ετοιμάζεται να υιοθετήσει το ευρώ την 1η Ιανουαρίου 2026. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, έχει ήδη προειδοποιήσει ότι η ένταξη στη ζώνη του ευρώ ενδέχεται να οδηγήσει σε άνοδο του πληθωρισμού στη χώρα.
Οι μαζικές διαδηλώσεις δείχνουν ότι η πορεία της Βουλγαρίας προς την ένταξη στην ευρωζώνη διασταυρώνεται με βαθιές κοινωνικές αντιθέσεις και μια χρόνια κρίση εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα της χώρας.