Ο Ντόναλντ Τουσκ επικαλέστηκε την ενεργοποίηση του Άρθρου 4 του ΝΑΤΟ, μετά τις πρωτοφανείς παραβιάσεις του πολωνικού εναέριου χώρου από ρωσικά drones.
Μιλώντας σε βουλευτές στο κοινοβούλιο, ο Πολωνός πρωθυπουργός δήλώσε ότι «δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αυτή η πρόκληση είναι ασύγκριτα πιο επικίνδυνη από τις προηγούμενες».
Ανακοίνωσε ότι η Πολωνία ζήτησε να επικαλεστεί το άρθρο 4 της συνθήκης του ΝΑΤΟ, το οποίο επιτρέπει στα κράτη μέλη να θέσουν το ζήτημα στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο (το κύριο πολιτικό όργανο λήψης αποφάσεων του ΝΑΤΟ).
Στη συνέχεια διεξάγονται διαβουλεύσεις για να διαπιστωθεί εάν απειλείται η εδαφική ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλεια μιας χώρας μέλους.
Ο Τουσκ είπε ότι αναμένει μεγαλύτερη υποστήριξη κατά τη διάρκεια αυτών των διαβουλεύσεων.
«Αυτός δεν είναι απλώς ένας πόλεμος για τους Ουκρανούς. Πρόκειται για μια αντιπαράθεση που έχει κηρύξει η Ρωσία εναντίον ολόκληρου του ελεύθερου κόσμου», δήλωσε.
Από την ίδρυσή του το 1949, το ΝΑΤΟ έχει καθιερώσει το Άρθρο 4 ως τον μηχανισμό διαβουλεύσεων μεταξύ των μελών όταν ένα κράτος θεωρεί ότι απειλείται η εδαφική του ακεραιότητα, η πολιτική του ανεξαρτησία ή η ασφάλειά του. Μέχρι σήμερα, η διαδικασία αυτή έχει ενεργοποιηθεί μόλις επτά φορές, γεγονός που αναδεικνύει τον σοβαρό χαρακτήρα της.
Οι 7 φορές που ενεργοποιήθηκε το Άρθρο 4 του ΝΑΤΟ
Σύμφωνα με την Daily Mail, η πρώτη επίκληση έγινε στις 10 Φεβρουαρίου 2003, όταν η Τουρκία ζήτησε αμυντική συνδρομή λόγω απειλών από τον πόλεμο στο Ιράκ.
Ακολούθησε στις 22 Ιουνίου 2012, μετά την κατάρριψη τουρκικού μαχητικού από τη Συρία, και ξανά στις 3 Οκτωβρίου 2012, όταν πέντε Τούρκοι πολίτες σκοτώθηκαν από συριακά πυρά. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η Συμμαχία εξέφρασε στήριξη και έλαβε μέτρα αεράμυνας.
Στις 3 Μαρτίου 2014, η Πολωνία προχώρησε σε επίκληση λόγω της έντασης στην Ουκρανία και της ρωσικής επέμβασης στην Κριμαία. Η ανησυχία για την ασφάλεια στα ανατολικά σύνορα της Συμμαχίας βρέθηκε τότε στο επίκεντρο.
Στις 26 Ιουλίου 2015, η Τουρκία επανήλθε, ζητώντας διαβουλεύσεις μετά από τρομοκρατικές επιθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της πολύνεκρης επίθεσης στο Σουρούτς.
Λίγα χρόνια αργότερα, στις 28 Φεβρουαρίου 2020, ενεργοποίησε και πάλι το Άρθρο 4, μετά τον θάνατο δεκάδων Τούρκων στρατιωτών από αεροπορικές επιδρομές του συριακού καθεστώτος στην Ιντλίμπ.
Η πιο πρόσφατη και ίσως πιο κρίσιμη στιγμή σημειώθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2022, όταν η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία ζήτησαν να διεξαχθούν διαβουλεύσεις βάσει του άρθρου 4 μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η κίνηση αυτή υπογράμμισε την ενότητα της Συμμαχίας απέναντι σε μια πρωτοφανή απειλή.