Οι αμερικανικές εκλογές 2020 θα διεξαχθούν την επόμενη Τετάρτη, 3 Νοεμβρίου. Ο Αμερικανός πρόεδρος όμως θα αναδειχθεί, έστω τυπικά (γιατί την επομένη των εκλογών όλοι θα γνωρίζουν), στις 14 Νοεμβρίου, όταν θα συγκληθεί το Εκλεκτορικό Κολέγιο, και θα ανακοινωθεί τον Ιανουάριο...
Πρόεδρος των ΗΠΑ θα αναδειχθεί εκείνος που θα συγκεντρώσει τις ψήφους τουλάχιστον 270 εκλεκτόρων. Οποιος ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Τζο Μπάιντεν συγκεντρώσει τουλάχιστον 270 εκλέκτορες θα αναδειχθεί πρόεδρος των ΗΠΑ.
Στις ΗΠΑ οι πολίτες ουσιαστικά δεν ψηφίζουν άμεσα για πρόεδρο. Ψηφίζουν εκλέκτορες, που με τη σειρά τους θα ψηφίσουν για πρόεδρο, αν και πολλές φορές σε κάποιες Πολιτείες τα ονόματα των εκλεκτόρων δεν αναφέρονται καν στα ψηφοδέλτια.
Η Αμερική έχει ένα περίεργο εκλογικό σύστημα, έμμεσης ουσιαστικά ψηφοφορίας. Στη μόνη Πολιτεία που ψηφίζουν άμεσα για πρόεδρο είναι στο Κολοράντο.
Αμερικανικές εκλογές 2020: Πόσους εκλέκτορες έχει κάθε Πολιτεία
Οι εκπρόσωποι κάθε Πολιτείας στο Εκλεκτορικό Κολέγιο είναι όσοι και οι εκπρόσωποι που έχει στο Κογκρέσο.
Κάθε Πολιτεία έχει εγγυημένα τουλάχιστον 3 εκλεκτορικές ψήφους. Δύο για τη Γερουσία και μία για τη Βουλή. Σε κάθε απογραφή το Κογκρέσο προσαρμόζει αναλόγως τον αριθμό των εκπροσώπων κάθε Πολιτείας.
Πώς επιλέγονται οι εκλέκτορες;
Το πιο σύνηθες είναι οι εκλέκτορες να επιλέγονται από τα συνέδρια των κομμάτων.
Δεύτερο πιο σύνηθες είναι οι εκλέκτορες να επιλέγονται από τις κεντρικές επιτροπές των πολιτικών κομμάτων.
Λιγότερο σύνηθες: Αυτό που συμβαίνει στην Πενσιλβάνια, ότι δηλαδή η Πολιτεία εξουσιοδοτεί τους αρχηγούς των κομμάτων να επιλέγουν τους εκλέκτορες για λογαριασμό τους.
Ποιοι είναι οι εκλέκτορες;
- Οι εκλέκτορες δεν μπορούν να είναι μέλη του Κογκρέσου ή ομοσπονδιακοί αξιωματούχοι.
- Πρόκειται συνήθως για διακεκριμένα άτομα της Πολιτείας.
- Ηδη από το 1826 οι εκλέκτορες ήταν άτομα πιστά στο κόμμα, μεγάλοι δωρητές.
- Συνήθως, πλέον είναι πολιτειακοί και τοπικοί αιρετοί ηγέτες, τοπικοί σταρ και περιστασιακά απλοί πολίτες.
Πώς εκλέγονται οι εκλέκτορες
Όταν οι Αμερικανοί ψηφίζουν για έναν προεδρικό υποψήφιο, στην πραγματικότητα ψηφίζουν για έναν εκλέκτορα. Σχεδόν όλα τα ψηφοδέλτια παραλείπουν τη φράση «Προεδρικοί εκλέκτορες για [π.χ. Μπάιντεν ή Τραμπ]» και κάπως έτσι πολλοί ψηφοφόροι δεν γνωρίζουν ότι στην πραγματικότητα δεν ψηφίζουν απευθείας τον υποψήφιο πρόεδρο της προτίμησής τους.
Στα περισσότερα ψηφοδέλτια στις αμερικανικές εκλογές 2020 οι ψηφοφόροι επιλέγουν τους εκλέκτορες σαν σύνολο.
Πώς κατανέμουν οι Πολιτείες τις ψήφους τους στο Εκλεκτορικό Κολέγιο
Από τον 19ο αιώνα οι Πολιτείες των ΗΠΑ έχουν υιοθετήσει την πρακτική ο νικητής τα παίρνει όλα (winner-take-all method), που σημαίνει ότι ο υποψήφιος πρόεδρος που κερδίζει την Πολιτεία με διαφορά έστω μιας ψήφου, στο Εκλεκτορικό Συμβούλιο λαμβάνει τις ψήφους όλων των εκλεκτόρων της Πολιτείας.
Αμερικανικές εκλογές 2020: Πότε συγκαλείται το Εκλεκτορικό Κολέγιο
Η ψηφοφορία θα γίνει στις 14 Δεκεμβρίου.
Πώς ψηφίζουν οι εκλέκτορες
Οι εκλέκτορες ψηφίζουν γραπτώς, δίνοντας μια ψήφο για τον πρόεδρο και μια για τον αντιπρόεδρο. Το ίδιο θα κάνουν και στις αμερικανικές εκλογές 2020.
Στη συνέχεια γίνεται η καταμέτρηση των ψήφων και υπογράφονται έξι πιστοποιητικά ψηφοφορίας, καθένα από τα οποία έχει δύο λίστες, μία με τις ψήφους για τον πρόεδρο και μία για τις ψήφους για τον αντιπρόεδρο.
Στη συνέχεια τα πιστοποιητικά υπογράφονται και σφραγίζονται και αποστέλλονται με συνημμένη επιστολή στον πρόεδρο της Γερουσίας, δύο στον υφυπουργό του κράτους, δύο στον αρχειοφύλακα και 4 σε δικαστή του περιφερειακού δικαστηρίου της περιοχής στην οποία συναντήθηκαν οι εκλέκτορες.
Ο πρόεδρος της Γερουσίας (ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, δηλαδή) ανοίγει τους φακέλους στις 6 Ιανουαρίου στην κοινή Σύνοδο του Κογκρέσου. Ο υποψήφιος που λαμβάνει 270 ψήφους αναδεικνύεται πρόεδρος των ΗΠΑ.
Πώς δεσμεύονται οι εκλέκτορες
Τριάντα τρεις Πολιτείες έχουν νόμους βάσει των οποίων οι εκλέκτορες δεσμεύονται να ψηφίσουν στο Εκλεκτορικό Κολέγιο υπέρ του υποψήφιου προέδρου που κέρδισε την Πολιτεία έστω με μία ψήφο διαφορά.
Για παράδειγμα, στο Νέο Μεξικό είναι κακούργημα 4ου βαθμού για έναν εκλέκτορα να ψηφίσει υποψήφιο διαφορετικό από αυτόν που κέρδισε την Πολιτεία.
Οι… άπιστοι εκλέκτορες
Οταν οι εκλέκτορες ψηφίζουν διαφορετικά από τη λαϊκή βούληση της Πολιτείας αποκαλούνται... άπιστοι.
Και έχει συμβεί αρκετές φορές οι εκλέκτορες να «απιστήσουν», ωστόσο αυτό ποτέ δεν έχει αλλάξει το εκλογικό αποτέλεσμα.
Ο Νίξον είναι ο μόνος προέδρος στην Ιστορία που την… πάτησε τρεις φορές στο Εκλεκτορικό Κολέγιο (1960, 1968, 1972). Πάντως, μέχρι τώρα κανένας «άπιστος» εκλέκτορας δεν έχει διωχθεί, αλλά έχουν αντικατασταθεί σε ορισμένες Πολιτείες.
Στις 6 Ιουλίου του 2020, πάντως, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ απεφάνθη ότι οι Πολιτείες ενδέχεται να απαιτούν δεσμεύσεις και να τιμωρούν τις αποκλίνουσες ψήφους, ακόμη και να τις ακυρώνουν.
2016, η χρονιά με τους… απίστους
Στις αμερικανικές εκλογές του 2016 το Εκλεκτορικό Κολέγιο ψήφισε ως εξής: 304 ψήφους ο Τραμπ, 227 η Κλίντον, 7 άλλοι. Δύο ρεπουμπλικανοί εκλέκτορες ήταν… άπιστοι. Και οι δύο από το Τέξας. Ο ένας ψήφισε τον Ρον Πολ και ο άλλος τον Τζον Κάσιχ.
Επίσης, άπιστοι ήταν 5 εκλέκτορες των δημοκρατικών, ο ένας από τη Χαβάη και 4 από την Ουάσινγκτον, εκ των οποίων ο ένας ψήφισε τον Μπέρνι Σάντερς και 3 τον Κόλιν Πάουελ.
Στην Ιστορία της Αμερικής πάντως το popular vote, το σύνολο των ψήφων που έλαβε κάθε υποψήφιος και οι ψήφοι που έλαβε στο Εκλεκτορικό Κολέγιο ευθυγραμίστηκαν (τουλάχιστον αυτό έχει συμβεί σε 53 από τις 58 εκλογικές αναμετρήσεις).
Πέντε πρόεδροι που δεν κέρδισαν το popular vote
- Ο Τζον Ανταμς το 1824
- Ο Ράδερφορντ Χέιζ το 1876
- Ο Μπέντζαμιν Χάρισον το 1888
- Ο Τζορτζ Μπους το 2000
- Ο Ντόναλντ Τραμπ το 2016
Virtual Tour για τις αμερικανικές εκλογές, που διοργανώνουν τα Κέντρα Ξένου Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στο οποίο συμμετέχουν 225 δημοσιογράφοι από όλο τον κόσμο για αντίστοιχα ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων και το iefimerida.