Ένας από τους ισχυρότερους σεισμούς των τελευταίων 100 ετών ήταν αυτός που σημειώθηκε στις ρωσικές ακτές της Χερσονήσου Καμτσάτκα, προκαλώντας ζημιές, εκκενώσεις κατοίκων και τσουνάμι σε όλο τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Με εστιακό βάθος περίπου 20 χιλιομέτρων, ο σεισμός σημειώθηκε στις 02.35 (ώρα Ελλάδος) στον θαλάσσιο χώρο περίπου 126 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της περιφέρειας Καμτσάτκα, στη ρωσική Άπω Ανατολή, η οποία βρίσκεται στο επονομαζόμενο και «Δαχτυλίδι της Φωτιάς» του Ειρηνικού.
Ο σεισμός συνδέεται άμεσα με το αποκαλούμενο «Δαχτυλίδι της Φωτιάς» του Ειρηνικού, μια ζώνη έντονης σεισμικής και ηφαιστειακής δραστηριότητας, στα όρια των τεκτονικών πλακών που περιβάλλει τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Η νοτιοανατολική ακτή της Ρωσίας αποτελεί τμήμα αυτής της ζώνης, όπου η τεκτονική πλάκα του Ειρηνικού βυθίζεται κάτω από την πλάκα της Βόρειας Αμερικής, σε μια διαδικασία που ονομάζεται καταβύθιση (subduction).
Η συσσώρευση σεισμικής ενέργειας λόγω της συνεχούς κίνησης των πλακών οδηγεί περιοδικά σε πολύ ισχυρά σεισμικά γεγονότα, όπως αυτό των 8,8 Ρίχτερ.
Ο καθηγητής Τζόναθαν Πολ, του τμήματος Γεωεπιστημών του Royal Holloway, University of London, ανέφερε ότι το «Δαχτυλίδι της Φωτιάς» είναι εξαιρετικά ενεργό τεκτονικά.
«Τέτοιες βίαιες και απότομες μετακινήσεις του βυθού εκτοπίζουν τεράστιους όγκους νερού και προκαλούν τσουνάμι. Η άμεση ακολουθία σεισμικών δονήσεων και μετασεισμών είναι φυσιολογική, ενώ ένας δεύτερος τόσο μεγάλος σεισμός δεν θεωρείται πιθανός άμεσα».
Σύμφωνα με ξένα μέσα ενημέρωσης, ήδη το ηφαίστειο Κλουτσεφσκόι, το οποίο βρίσκεται περίπου 450 χλμ. βόρεια της περιφερειακής πρωτεύουσας Πετροπαβλόφσκ-Καμτσάτσκι και είναι ένα από τα υψηλότερα ηφαίστεια στον κόσμο, ενεργοποιήθηκε, με την Ενωμένη Γεωφυσική Υπηρεσία της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών να αναφέρει ότι από την ώρα της έκρηξης δεν έχει σταματήσει να εκτοξεύει λάβα και στάχτη.
Ο Αυστραλός γεωλόγος Κρις Έλντερς, σε δηλώσεις του στο Al Jazeera, εξήγησε ότι το «Δαχτυλίδι της φωτιάς» στον Ειρηνικό είναι μια περιοχή έντονης ηφαιστειακής και σεισμικής δραστηριότητας.
«Στην συγκεκριμένη περιοχή, ο Ειρηνικός Ωκεανός κινείται προς τα κάτω -κάτω από την ανατολική πλευρά της Ρωσίας- και αυτή η κίνηση των τεκτονικών πλακών παράγει αυτούς τους πολύ μεγάλους σεισμούς».
Σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα, το «Δαχτυλίδι της φωτιάς» στον Ειρηνικό είναι η περιοχή στη λεκάνη του Ειρηνικού Ωκεανού όπου σημειώνονται πάρα πολλοί σεισμοί και ηφαιστειακές εκρήξεις. Έχει πεταλοειδές σχήμα 40.000 χιλιομέτρων και περιλαμβάνει 452 ηφαίστεια.
Περίπου το 90% των σεισμών του κόσμου και το 81% των μεγαλύτερων σεισμών του κόσμου συμβαίνουν κατά μήκος του «Δακτυλίου της Φωτιάς». Το ανατολικό τμήμα του δακτυλίου είναι αποτέλεσμα της βύθισης των πλακών Νάζκα και Κόκος κάτω από τη δυτικώς κινούμενη Νοτιοαμερικανική Πλάκα. Η Πλάκα Κόκος βυθίζεται κάτω από την Καραϊβική Πλάκα στην Κεντρική Αμερική.
Ένα κομμάτι της Πλάκας του Ειρηνικού μαζί με τη μικρή Πλάκα Χουάν ντε Φούκα βυθίζονται κάτω από τη Βορειοαμερικανική Πλάκα.
Κατά μήκος του βόρειου τμήματος, η πλάκα του Ειρηνικού, η οποία κινείται προς τα βορειοδυτικά, βυθίζεται κάτω από το τόξο των Αλεούτιων νήσων. Πιο δυτικά ακόμα, η πλάκα του Ειρηνικού βυθίζεται κατά μήκος των τόξων της χερσονήσου της Καμτσάτκα έως και πέρα από την Ιαπωνία.
Το νότιο τμήμα είναι πολυπλοκότερο με έναν αριθμό μικρότερων τεκτονικών πλακών σε σύγκρουση με την πλάκα του Ειρηνικού από τις νήσους Μαριάνες, τις Φιλιππίνες, το Μπουγκενβίλ, την Τόνγκα και τη Νέα Ζηλανδία.
Αυτό το κομμάτι δεν περιλαμβάνει την Αυστραλία, καθώς βρίσκεται στο κέντρο δικής της τεκτονικής πλάκας.
Η Ινδονησία βρίσκεται μεταξύ του «Δακτυλίου της φωτιάς» κατά μήκος των βορειοανατολικών νησιών της, και της αλπικής ορογενετικής ζώνης κατά μήκος των νοτίων και δυτικών νησιών, όπως αναφέρει η Wikipedia.
Τα χαρακτηριστικά του ρήγματος και γιατί το τσουνάμι δεν ξεπέρασε τα 5 μέτρα
Ο διευθυντής ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου και πρόεδρος της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας, Δρ Αθανάσιος Γκανάς, μιλώντας στο iefimerida ανέφερε ότι το μέγεθος του σεισμού των 8,8 Ρίχτερ δεν αποτέλεσε έκπληξη στην επιστημονική κοινότητα, αφού η συγκεκριμένη περιοχή έχει ξαναδώσει παρόμοιους σεισμούς στο παρελθόν.
Παράλληλα, εξήγησε γιατί το τσουνάμι, το οποίο έπληξε όλο τον Ειρηνικό Ωκεανό, δεν ξεπέρασε τα πέντε μέτρα.
«Το ρήγμα που έδωσε τον ισχυρό σεισμό είναι ένα χαρτογραφημένο ρήγμα και βρίσκεται στο όριο επαφής της πλάκας του Ειρηνικού που βυθίζεται κάτω από την Καμτσάκα και την Ευρασία γενικότερα, με έναν ρυθμό 8 εκατοστών το χρόνο. Αυτή η βύθιση οδηγεί στη συσσώρευση μεγάλης σεισμικής ενέργειας κατά μήκος αυτής της επιφάνειας, που είναι το μεγάλο ρήγμα που έσπασε.
Η διάρρηξη είχε μήκος περίπου 600 χιλιομέτρων, με φορά διάρρηξης από βορρά προς νότο, δηλαδή από Ρωσία προς Ιαπωνία. Επίσης, είχαμε μεγάλες μετατοπίσεις για πάνω από 200 χιλιόμετρα διάρρηξης και η μετατόπιση του θαλάσσιου πυθμένα ξεπέρασε τα 4 μέτρα. Αποτέλεσμα να προκληθούν μεγάλα κύματα τσουνάμι, τα οποία διαδόθηκαν σε όλο τον Ειρηνικό ωκεανό και έπληξαν τις δυτικές ακτές των ΗΠΑ, την Αλάσκα, Κεντρική και νότια Αμερική, Ιαπωνία Φιλιππίνες Ινδονήσια, Ρωσία κ.λπ.».
Εξηγώντας, ο κ. Γκανάς ανέφερε για το τσουνάμι: «Δίνεται η εντύπωση ότι το τσουνάμι δεν ήταν μεγάλο, αλλά κατέκλυσε όλη τη λεκάνη του Ειρηνικού και ξέρουμε ότι είχε ύψος 4-5 μέτρα, επομένως μιλάμε για μεγάλο κύμα. Ο τρόπος της διάρρηξης τα τελευταία 250 χιλιόμετρα προς Ιαπωνία είχε σημαντική συνιστώσα οριζόντια, οπότε η μετατόπιση των 4-5 μέτρων στην επιφάνεια εντοπίστηκε σε μικρό κομμάτι του ρήγματος και όχι σε όλο το μήκος του».
Το ρήγμα που έδωσε το σεισμό των 8,8 Ρίχτερ βρίσκεται στο τόξο του αρχιπελάγους των Κουρίλων Νήσων, που είναι από τα πλέον ενεργά σεισμικά τόξα παγκοσμίως.
«Αυτό το τόξο είχε δώσει το σεισμό των 9 το 1952, ενώ είχαμε και το 1922 8,4 σεισμό νοτιότερα προς την Ιαπωνία. Επίσης, πάνω στο τόξο των Κουρίλων είχαμε το 2006 σεισμό 8,3, και το 2007 με μέγεθος 8,1», λέει ο κ. Γκανάς.