Παραφράζοντας τον Κώστα Καρυωτάκη (Όλοι μαζί κινούμε …γυρεύοντας ομοιοκαταληξία), δύο σχολικές κοινότητες της Καβάλας, τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, προσπάθησαν να βρουν τα κοινά τους σημεία μέσα από διάφορες μορφές προσέγγισης και δράσης για τη διαφορετικότητα.
Ο στόχος και ο σκοπός κοινός: Να κατανοήσουν όλοι μαζί, εκπαιδευτικοί, μαθητές, γονείς, πως ο σεβασμός απέναντι στην αναπηρία και στη διαφορετικότητα του κάθε ανθρώπου είναι μια επιβεβλημένη στάση ζωής για μια καλύτερη κοινωνία.
Έχοντας αυτό ως γνώμονα, το Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Καβάλας (Ε.Ε.Ε.ΕΚ) και το 6ο Γυμνάσιο Καβάλας αποφάσισαν να συμπορευτούν. Κοινή επιδίωξη η υλοποίηση ουσιαστικών δράσεων και πράξεων μέσα στο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον που θα οδηγήσουν στο να αλλάξει η στάση ζωής απέναντι στην αναπηρία και στη διαφορετικότητα του κάθε ανθρώπου.
Η Ελένη Κατσαβού, φιλόλογος ειδικής αγωγής στο τμήμα ένταξης του 6ου Γυμνασίου Καβάλας, και η Κατερίνα Λυτριάνη, διευθύντρια και φιλόλογος στο Ειδικό Σχολείο (Ε.Ε.Ε.ΕΚ), ως εκπρόσωποι της συντονιστικής ομάδας των δύο σχολικών μονάδων, μίλησαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για το κοινό πρόγραμμα, τη συνεκπαίδευση των μαθητών και την προσπάθειά τους να υπάρξει η μέγιστη δυνατή ευαισθητοποίηση της κοινωνίας πάνω στα θέματα της αναπηρίας και της διαφορετικότητας των ανθρώπων.
Ο σεβασμός στη διαφορετικότητα είναι και ζήτημα παιδείας
«Ο σημερινός μαθητής είναι ο αυριανός συμπολίτης, ο συνεργάτης, ο συνάδελφος, ο εργοδότης» επισημαίνει η κ. Κατσαβού και συνεχίζει: «Η αλλαγή στάσεων απέναντι στην αναπηρία και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα είναι ζήτημα παιδείας και ξεκινά και από το σχολείο, άρα η δική μας προσπάθεια έχει αυτό τον στόχο. Δηλαδή καλλιέργεια αυτών των στάσεων μέσα από συγκεκριμένες δράσεις και πράξεις και όχι απλώς και μόνο θεωρητικές προσεγγίσεις».
Από το 2017, το Ε.Ε.Ε.ΕΚ. Καβάλας και το 6ο Γυμνάσιο Καβάλας συνεργάζονται με διά ζώσης και εξ αποστάσεως δράσεις τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης. Η ανταπόκριση που υπήρξε από τους μαθητές και των δύο σχολικών μονάδων είναι πολύ ενθαρρυντικές, σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις μέχρι και ενθουσιώδεις. Ωστόσο, τα εμπόδια αυτής της συνεργασίας όλα αυτά τα χρόνια πολλά: η απόσταση, οι μετακινήσεις, η γραφειοκρατία, οι περιορισμοί λόγω Covid. Με υπομονή, επιμονή και κυρίως πίστη στον κοινό σκοπό και στόχο κατάφεραν όλοι οι εμπλεκόμενοι (μαθητές, εκπαιδευτικοί, σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων) να βρουν τον βηματισμό τους, «την ομοιοκαταληξία» όπως αναφέρει και ο ποιητής.
Έτσι, οι κοινές δράσεις συνεκπαίδευσης που πραγματοποιήθηκαν μέσα στην εβδομάδα ανάμεσα στους μαθητές του Ειδικού Σχολείου και του 6ου Γυμνασίου δεν ήταν απλώς πετυχημένες, αλλά αποτέλεσαν μια μοναδική εμπειρία για όλους. Τα παιδιά του Ε.Ε.Ε.ΕΚ. επισκέφθηκαν το 6ο Γυμνάσιο και συνυπήρξαν στην ίδια τάξη για δύο διδακτικές ώρες, κάνοντας κοινά μαθήματα διαφοροποιημένης όμως διδασκαλίας. Έγιναν και πολλές άλλες κοινές δράσεις στο σύνολο του ωρολογίου προγράμματος, που ανταποκρίθηκαν στις ιδιαίτερες ανάγκες και στα ενδιαφέροντα όλων των μαθητών, όπως καλλιτεχνικά εργαστήρια, συνεργατικά αθλητικά παιχνίδια, παιχνίδια μουσικοκινητικής αγωγής και ανάγνωση διηγημάτων.
«Όταν τα παιδιά ενός ειδικού σχολείου συνυπάρχουν ουσιαστικά και αλληλεπιδρούν στην ίδια τάξη με τα παιδιά ενός τυπικού σχολείου» σημειώνει η κ. Λυτριάνη, «τότε η ισότητα και η συμπερίληψη γίνονται πράξη. Γιατί οι μαθητές της ειδικής εκπαίδευσης νιώθουν οικεία και ισότιμα μέλη μιας ευρύτερης σχολικής κοινότητας. Την ίδια ώρα, οι μαθητές του τυπικού σχολείου αναπτύσσουν τις συναισθηματικές και κοινωνικές τους δεξιότητες με την καλλιέργεια διαφορετικής κουλτούρας και στάσης, ανατρέποντας τα στερεότυπα σχετικά με το διαφορετικό και την αναπηρία».
Ποικίλες και ενδιαφέρουσες κοινές δράσεις
Για την τρέχουσα σχολική χρονιά 2023-2024, οι συντονιστικές ομάδες των δύο σχολείων αποφάσισαν να ακολουθήσουν την τυπική διαδικασία και να την εφαρμόσουν, όπως την ορίζει το ΦΕΚ 3561/2016 (διαδικασία σχεδιασμού, υλοποίησης, αξιολόγησης προγραμμάτων συνεκπαίδευσης), θέλοντας έτσι η προσπάθειά τους αυτή να είναι απόλυτα ενταγμένη σε ένα θεσμικό πλαίσιο και να βασίζεται σε ένα συγκεκριμένο σχέδιο κοινών δράσεων.
«Οι δράσεις που σχεδιάσαμε από κοινού είναι πολλές» τονίζει η κ. Κατσαβού και προσθέτει: «Όλες οι δράσεις είναι σχεδιασμένες με όραμα, φαντασία και δημιουργικότητα. Στο πλαίσιο αυτό προγραμματίζουμε κοινές εκπαιδευτικές επισκέψεις, δύο σχολικές ημέρες συνεκπαίδευσης, κοινό χριστουγεννιάτικο bazaar, κοινούς σχολικούς περιπάτους, δημιουργία σποτ κοινωνικής ευαισθητοποίησης, εξ αποστάσεως αλληλεπίδραση των μαθητών μας με ψηφιακά μέσα, κοινές δράσεις επαγγελματικού προσανατολισμού και ανακάλυψης των ταλέντων των μαθητών μας, κοινές επιμορφώσεις εκπαιδευτικών. Όλα αυτά μαζί με τους μαθητές και των δύο σχολείων. Αυτό το μαζί, αυτή η συνεργασία, είναι το μυστικό της επιτυχίας του προγράμματος».
«Οι μακροπρόθεσμοι παιδαγωγικοί μας στόχοι, αν επιτευχθούν», συμπληρώνει η κ. Κατσαβού, «αισιοδοξούμε πως θα βοηθήσουν αρχικά στην ανάπτυξη συμπεριληπτικών πρακτικών στο πλαίσιο της σχολικής κοινότητας και μακροπρόθεσμα στο πλαίσιο της ευρύτερης κοινότητας. Η αξιολόγηση του προγράμματος θα γίνεται συνεχώς, από εμάς τους ίδιους, με στόχο την ανατροφοδότηση και τη βελτίωσή του, καθώς αφορά σε μια δυναμική διαδικασία εν εξελίξει. Απαραίτητο συστατικό επιτυχίας: Η χαρά της συνύπαρξης!».
Πολλαπλά και σημαντικά οφέλη
Οι εκπρόσωποι των δύο σχολικών μονάδων και υπεύθυνοι για τον συντονισμό και την υλοποίηση των δράσεων συνεκπαίδευσης εκτιμούν πως τα οφέλη από την υλοποίηση των παραπάνω δράσεων θα είναι πολλά και σημαντικά για όλους όσους εμπλέκονται και ιδιαίτερα για τους μαθητές των δύο σχολικών μονάδων.
«Τα παιδιά μας θα αναπτύξουν ολόπλευρα την προσωπικότητά τους - κυρίως κοινωνικά και συναισθηματικά, την κοινωνική ενσυναίσθηση, την κοινωνική αλληλεγγύη μέσα από την κοινή δράση, τον κοινό στόχο, την αλληλεπίδραση. Θα ανακαλύψουν τα ταλέντα τους και τις κλίσεις τους, θα εκφραστούν δημιουργικά προτείνοντας λύσεις σε κοινωνικά προβλήματα με την αλλαγή των στερεοτύπων. Ο κατάλογος με τις θετικές και ωφέλιμες επιδράσεις στη ζωή των παιδιών δεν έχει τέλος», τονίζει η κ. Λυτριάνη.
«Ακολουθήστε τα links (https://6gym-kaval.kav.sch.gr/synekpaideysi-6oy-gymnasioy-eeeek-kavalas/ και (http://eeek.kav.sch.gr/index.php/9-uncategorised/338-3i-drasi-programmatos-synekpaidefsis) και γίνετε συμμέτοχοι στις δράσεις μας! Γυρεύουμε πλέον ένα κοινό ποίημα, με ή χωρίς ομοιοκαταληξία. Αρκεί να το γράψουμε μαζί» καταλήγει η κ. Κατσαβού.
Τι είναι το Ε.Ε.Ε.ΕΚ
Το Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης είναι ένα νεοσύστατο ειδικό σχολείο, που ξεκίνησε τη λειτουργία του, τοn Σεπτέμβριο του 2012 και βρίσκεται στη Νέα Καρβάλη, δέκα χιλιόμετρα ανατολικά της Καβάλας.
Είναι ένα δημόσιο ειδικό σχολείο Δ/θμιας Εκπαίδευσης και απευθύνεται σε μαθητές ηλικίας 14 - 22 ετών, αποφοίτους ειδικού ή γενικού δημοτικού σχολείου, με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να φοιτήσουν στο Ε.Ε.Ε.ΕΚ για πέντε έως οκτώ χρόνια, ανάλογα με τις εξειδικεύσεις και τις εκπαιδευτικές ανάγκες τους. Στο ειδικό σχολείο φοιτούν φέτος (σχολική χρονιά 2023-2024), 45 μαθητές και μαθήτριες, σε ολιγομελή τμήματα, ώστε το πρόγραμμα να ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανάγκες τους και παράλληλα να ενισχύεται η αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας.
Οι εκπαιδευτικοί, το ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό και το ειδικό βοηθητικό προσωπικό του σχολείου, ενισχύουν τη μάθηση, την ανάπτυξη τόσο των κοινωνικών όσο και των τεχνικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων και παρέχουν στους μαθητές όλα τα απαραίτητα εφόδια για τη μετάβαση στην ενήλικη ζωή.
ΑΠΕ-ΜΠΕ