Ένα μεγάλο, σκοτεινό παζάρι φαίνεται πως έχει στηθεί, το τελευταίο διάστημα, γύρω από τα πιστοποιητικά εμβολιασμού και νόσησης.
Το «μενού» είναι εκτενές: εικονικοί εμβολιασμοί, πλαστά και ψευδή πιστοποιητικά εμβολιασμού, καθώς και «μαϊμού» βεβαιώσεις νόσησης από κορωνοϊό. Σε ό,τι αφορά τους εικονικούς εμβολιασμούς στην Ελλάδα οι αρμόδιοι φορείς και Αρχές παραμένουν σε κατάσταση επαγρύπνησης.
Τόσο η Εθνική Αρχή Διαφάνειας όσο και οι μηχανισμοί του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης προειδοποιούν ότι η διαδικασία έκδοσης πιστοποιητικού εμβολιασμού είναι πλήρως ψηφιοποιημένη, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχουν ίχνη που μπορούν, εύκολα, να οδηγήσουν σε όσους εμπλέκονται σε αυτά τα κυκλώματα.
Πλαστά πιστοποιητικά εμβολιασμού, με QR code, στο Darknet -Εναντι 250 έως 500 ευρώ
Παρά ταύτα, τα κυκλώματα και οι παραβάτες τροποποιούν διαρκώς τις μεθόδους τους. Πρόσφατα, μάλιστα, εμφανίστηκε μια νέα τάση στο Darknet («σκοτεινό διαδίκτυο» ελληνιστί). Τι είναι όμως το Darknet;
«Το Darknet είναι ένας ενδιαφέρον διαδικτυακός τόπος ο οποίος αποτελείται κατά κύριο λόγο από hackers (χάκερς), ερευνητές ασφαλείας, διωκτικές αρχές και εγκληματίες κάθε είδους. Φανταστείτε ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο, όπου ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να βρει προϊόντα παραοικονομίας και παράνομων αγορών. Από ουσίες διαφόρων ειδών, όπλα, βάσεις δεδομένων εταιρειών μέχρι και παραποιημένα πιστοποιητικά κάθε είδους» λέει στο iefimerida.gr ο Κωνσταντίνος Βαβούσης, Σύμβουλος Ασφάλειας Πληροφοριακών Συστημάτων.
Σύμφωνα με τον κ. Βαβούση, στο Darknet ξεκίνησαν να εμφανίζονται και πλαστά πιστοποιητικά εμβολιασμού. «Μπορούμε να αναφέρουμε ότι στο Darknet ήδη πωλούνται ψεύτικα πιστοποιητικά έναντι 250 - 500 ευρώ. Παίρνουν ένα έγκυρο πιστοποιητικό αναλόγως την χώρα στόχευσης, αλλάζουν τα απαραίτητα στοιχεία με εκείνα του πελάτη και ενίοτε το QR code το οποίο προφανώς δεν είναι έγκυρο» εξηγεί. Οι εμπνευστές, ανάλογα με το «μαγαζί» στο Darknet που θα στραφεί κάποιος, υπόσχονται ότι εκδίδουν πιστοποιητικά εμβολιασμού για κάθε χώρα -ή για πολλές χώρες- και μεταξύ αυτών είναι και η Ελλάδα.
Τι συμβαίνει αν κάποιος αγοράσει πλαστό πιστοποιητικό στο Darknet
Όσοι επιμείνουν και εν τέλει προχωρήσουν στην αγορά πλαστού πιστοποιητικού εμβολιασμού μέσω του Darknet θα έρθουν αντιμέτωποι με μια δυσάρεστη έκπληξη.
«Ο χρήστης που έχει πληρώσει για το συγκεκριμένο πιστοποιητικό δεν μπορεί να επιβεβαιώσει την εγκυρότητα του πριν την παραλαβή, επομένως πέφτει θύμα της απάτης. Σου λέω ότι στο φτιάχνω, στο δίνω και εσύ δεν μπορείς να το ελέγξεις. Ό,τι πληρώνεις παίρνεις. Πρόκειται για πλαστογραφία» προσθέτει ο Κωνσταντίνος Βαβούσης.
Και τι θα συμβεί όταν πάει να το χρησιμοποιήσει; «Αν κάποιος χρησιμοποιήσει το QR code πλαστού πιστοποιητικού που έχει λάβει από απατεώνες, προφανώς δεν θα μπορέσει να το αναγνωρίσει η εκάστοτε μηχανή ανάγνωσης QR code και θα λάβει μήνυμα σφάλματος. Με απλά λόγια στην περίπτωση πλαστογραφίας θα λάβει μήνυμα μη έγκυρου πιστοποιητικού. Είναι μια εύκολη απάτη» σημειώνει καταλήγοντας ο κ. Βαβούσης, Σύμβουλος Ασφαλείας Πληροφοριακών Συστημάτων.
«Θα εντοπίσουμε όσους εκδίδουν ψευδή πιστοποιητικά»
Την ίδια στιγμή, οι Αρχές στην Ελλάδα έχουν στραμμένο το ενδιαφέρον τους στο φαινόμενο των ψευδών πιστοποιητικών Πρόκειται για μια διαφορετική κατηγορία από τα πλαστά, καθώς το ψευδές πιστοποιητικό είναι γνήσιο και ανοίγει «πόρτες». Ο λόγος είναι ότι σε αυτή την περίπτωση έχει βεβαιωθεί εμβολιασμός, ο οποίος, ωστόσο, ήταν εικονικός.
Μιλώντας για το ζήτημα στο iefimerida.gr, ο κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, από το υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης, δήλωσε προ ημερών ότι «μιλάμε για τον ανθρώπινο παράγοντα. Δηλαδή, για έναν άνθρωπο που ψευδώς βεβαιώνει κάτι, εν προκειμένω έναν εμβολιασμό […] Επομένως, είναι προφανές ότι δεν έχει να κάνει με κάποιο μηχανογραφικό πρόβλημα ή με τρωτότητα του συστήματος. Είναι ακριβώς όπως συμβαίνει κάποιες φορές με επιδόματα αναπηρίας. Πρόκειται για κάποιον ειδικό που δίνει ψευδή βεβαίωση για τον πελάτη του».
Από την πλευρά του, ο κ. Άγγελος Μπίνης, διοικητής της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας επισήμανε, μιλώντας στο iefimerida.gr ότι «η δημόσια διοίκηση, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, οι Αρχές ελέγχου έχουν τα κατάλληλα εργαλεία ώστε να τεκμηριώσουν την ενοχή των εμπλεκομένων» σε δραστηριότητες έκδοσης ψευδών πιστοποιητικών.
Πώς θα βρεθούν οι παραβάτες
Ο διοικητής της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας διευκρίνισε ότι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί «τρέχουν» σενάρια για να δουν ανώμαλα μοτίβα (irregularities) στο σύστημα. Αυτά τα μοτίβα είναι οι δραστηριότητες που φανερώνουν ότι κάτι ύποπτο συμβαίνει στο παρασκήνιο.
Σύμφωνα με πληροφορίες του iefimerida.gr, τα σημεία που χτυπούν «καμπανάκι» στις Αρχές για εικονικούς εμβολιασμούς είναι τα εξής:
- εμβολιαστικά κέντρα, κυρίως στην περιφέρεια, όπου σπεύδουν μαζικά πολίτες με μόνιμη κατοικία σε άλλες περιοχές
- υγειονομικοί (ιατροί/νοσηλευτές) που καταχωρίζουν ασυνήθιστα μεγάλους αριθμούς εμβολιασμών
- εμβολιασμοί που καταχωρίζονται σε «ύποπτες» ώρες ή και εκτός ωραρίου
«Το τονίζουμε, η διαδικασία είναι ψηφιακή, υπάρχουν ψηφιακά ίχνη. Επομένως μπορούμε να ξέρουμε τι έχει γίνει ακόμα και πριν. Και κατασταλτικά όμως θα το κυνηγήσουμε το θέμα. Πρέπει ο κόσμος να καταλάβει, όποιος δηλαδή βάζει τέτοιες σκέψεις στο νου του, πως είναι όλα εκεί, στο σύστημα. Είναι όλα εκεί και τα βρίσκουμε» έλεγε καταλήγοντας ο κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης.
*Ο Κωνσταντίνος Βαβούσης είναι Σύμβουλος Ασφαλείας Πληροφοριακών Συστημάτων