Σε μια από τις πιο κρίσιμες περιόδους διαχείρισης των υδάτινων πόρων της βρίσκεται η χώρα, καθώς η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων ετοιμάζεται να κηρύξει «κόκκινο» συναγερμό για την Πάτμο και τη Λέρο ενώ το ίδιο αναμένεται να συμβεί και στην Αττική αύριο.
Η εικόνα που έχει σχηματιστεί από τα επιστημονικά πορίσματα του Πολυτεχνείου και τα δεδομένα της ΕΥΔΑΠ είναι αδιάψευστη. Τα αποθέματα νερού υποχωρούν σε πρωτοφανή επίπεδα, τα συστήματα άντλησης πιέζονται και οι ταμιευτήρες της χώρας δείχνουν ξεκάθαρα πως η ανομβρία των τελευταίων ετών συσσωρεύει πλέον δραματικές συνέπειες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο ταμιευτήρας του Μόρνου όπου πριν από ένα χρόνο ακριβώς οι μετρήσεις για τις 26 Νοεμβρίου 2024 έδειχναν 261,3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ενώ στις 26 Νοεμβρίου 2025 οι μετρήσεις έδειξαν 160,6 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Δηλαδή 100,6 εκατομμύρια κυβικά μέτρα λιγότερα μέσα σε ένα χρόνο. Ποσότητα που συνιστά αρνητικό ρεκόρ δεκαπενταετίας.
Καταρρέουν τα υδάτινα αποθέματα, ανησυχούν οι επιστήμονες
Οι προβλέψεις των ειδικών είναι σαφείς. Αν ο χειμώνας δεν φέρει σημαντικές βροχοπτώσεις και ακόμη περισσότερο χιόνι στα ορεινά, τα αποθέματα αρκούν μόλις για έναν χρόνο. Η κατάσταση στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου είναι ακόμη πιο πιεστική. Πάτμος και Λέρος βρίσκονται ήδη στα όρια των υδατικών τους δυνατοτήτων, χωρίς την απαιτούμενη διαχειριστική επάρκεια για να εκτελέσουν τα έργα που θα βελτιώσουν τις υποδομές τους. Γι’ αυτό και η κήρυξη σε έκτακτη ανάγκη δεν αφορά τους πολίτες, αλλά την άμεση εξασφάλιση χρηματοδότησης και την παράκαμψη της γραφειοκρατίας ώστε να ξεκινήσουν γρήγορα οι απαραίτητες τεχνικές παρεμβάσεις.
Τρέχουν οι διαδικασίες για γρήγορες παρεμβάσεις πριν χαθεί ο έλεγχος
Το ίδιο διαχειριστικό εργαλείο αναμένεται να ενεργοποιηθεί και για την Αττική, έπειτα από αίτημα της ΕΥΔΑΠ που παραμένει σε εκκρεμότητα εδώ και μήνες. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων Πέτρο Βαρελίδη, ο οποίος μίλησε στο iefimerida «η ένταξη της Αττικής στο καθεστώς συναγερμού δεν οδηγεί σε περιορισμούς για τους πολίτες, αλλά επιτρέπει να προχωρήσουν άμεσα τα έργα που ήδη έχουν σχεδιαστεί για την ενίσχυση του υδροδοτικού συστήματος». Όπως εξήγησε στο iefimerida η υδρολόγος και διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Ελισάβετ Φελώνη «Πρόκειται για μια διαδικασία που παρακάμπτει χρονοβόρους διαγωνισμούς και δημόσιες διαβουλεύσεις, ακολουθώντας το μοντέλο που εφαρμόστηκε επιτυχώς στη Θεσσαλία μετά τις καταστροφές της καταιγίδας Daniel». Σύμφωνα με την κα Φελώνη τα αποθέματα σε βασικές υδάτινες δεξαμενές –όπως ο Εύηνος– βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο δεκαετιών, συγκρίσιμα με την περίοδο έντονης ξηρασίας του 2008. «Παρά το γεγονός ότι οι πρώτες φθινοπωρινές βροχές έχουν ήδη δώσει μικρή ανάσα στους ταμιευτήρες της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, η πραγματική ενίσχυση των αποθεμάτων θα εξαρτηθεί από τη χιονόπτωση του χειμώνα. Αν αυτή αποδειχθεί περιορισμένη –όπως δυστυχώς αναμένεται λόγω του ήπιου καιρού– τότε την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2026 η χώρα μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρές πιέσεις στο σύστημα υδροδότησης».
Την ίδια ώρα, ο κ. Βαρελίδης προειδοποιεί ότι τα μοντέλα πρόγνωσης για τοπικές βροχοπτώσεις έχουν μικρή αξιοπιστία και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βάση για την υδροδοτική ασφάλεια. «Δεν είναι δυνατόν να στηρίζουμε την παροχή νερού τεσσάρων εκατομμυρίων ανθρώπων στην τύχη της βροχής στον Μόρνο ή στην Υλίκη», σημειώνει χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας ότι η χώρα βιώνει ξηρασία ανάλογη με αυτήν της περιόδου 1990–1993.
Αναμένονται οι ανακοινώσεις της ΡΑΑΕΥ
Οι ανακοινώσεις της ΡΑΑΕΥ αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς θα καθορίσουν το χρονοδιάγραμμα και το εύρος των παρεμβάσεων που θα αναπτυχθούν το επόμενο διάστημα. Το βέβαιο είναι πως η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια δύσκολη πραγματικότητα. Η λειψυδρία δεν αποτελεί πια μελλοντική απειλή, αλλά παρόν που απαιτεί γρήγορες αποφάσεις, συντονισμό και σταθερή πολιτική βούληση. Είτε πρόκειται για νησιά που αγωνίζονται με ελάχιστους πόρους είτε για την Αττική των εκατομμυρίων κατοίκων, το ζητούμενο παραμένει κοινό. Να εξασφαλιστεί ότι το νερό δεν θα γίνει είδος υπό εξαφάνιση.