Στη Φουρνά Ευρυτανίας, ένα χωριό που για χρόνια έβλεπε τους κατοίκους του να λιγοστεύουν και το σχολείο του να παλεύει για την επιβίωση, η εκπαιδευτική καθημερινότητα άλλαξε ριζικά.
Γιατί μια δασκάλα αντιμετώπισε το μονοθέσιο σχολείο του χωριού όχι ως περιορισμό, αλλά ως ευκαιρία. Η Παναγιώτα Διαμαντή συγκαταλέγεται σήμερα στους 50 κορυφαίους εκπαιδευτικούς παγκοσμίως, σύμφωνα με το Global Teacher Prize του Varkey Foundation και της UNESCO, και ο λόγος δεν είναι μόνο το παιδαγωγικό της έργο, αλλά το κοινωνικό αποτύπωμα που αυτό άφησε.
Η ίδια μίλησε στο iefimerida για την βράβευσή της αλλά για το έργο της Μη κερδοσκοπικής Οργάνωσης που «τρέχει» μαζί με τον ιερέα Κωνσταντίνο Ντούτσικο. Παρότι γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μακρακώμη Φθιώτιδας, ένα μεγαλύτερο χωριό με περισσότερες δυνατότητες, επέλεξε τη Φουρνά, έναν τόπο που συνδέεται με τις ρίζες του πατέρα της, αλλά κυρίως με μια βαθιά παιδαγωγική πρόκληση.
Απόφοιτη του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας το 2015, με μεταπτυχιακές σπουδές στο ίδιο τμήμα και σήμερα υποψήφια διδάκτορας, η Παναγιώτα Διαμαντή επιμένει ότι η φιλοσοφία της διαμορφώθηκε ήδη από τα φοιτητικά της χρόνια. «Στη σχολή μάς έμαθαν ότι ο δάσκαλος δεν περιορίζεται στο βιβλίο. Μας έλεγαν πως αν θέλουμε να αλλάξουμε την κοινωνία, πρέπει να ξεκινήσουμε από το σχολείο και από τις μικρές κοινότητες», σημειώνει.
Η δασκάλα δημιούργησε εργαστήριο ρομποτικής στη Φουρνά
Στη Φουρνά, αυτή η θεωρία έγινε πράξη. Σε ένα σχολείο με ελάχιστους μαθητές, δημιούργησε εργαστήριο ρομποτικής, κάτι που ακόμη και σε αστικά σχολεία θεωρείται δύσκολο. «Δεν αποδέχθηκα ποτέ ότι επειδή είμαστε λίγοι δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά. Τα παιδιά εδώ έχουν τις ίδιες δυνατότητες με όλα τα παιδιά», τονίζει. Το εργαστήριο αυτό βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Ρομποτικής της Καλαμάτας και αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τη δημόσια εκπαίδευση στην περιφέρεια.
Η εξωστρέφεια ήταν βασικό στοιχείο της δουλειάς της. Οι μαθητές της Φουρνάς συνεργάστηκαν με το Ελληνόγλωσσο Σχολείο του Λουμπάσι στο Κονγκό, συμμετέχοντας σε πρόγραμμα για την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο και γνωρίζοντας παιδιά που ζουν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. «Ήθελα τα παιδιά να καταλάβουν ότι το χωριό τους δεν είναι απομονωμένο. Ότι μπορούν να επικοινωνούν με όλο τον κόσμο και ταυτόχρονα να κρατούν ζωντανή τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους», λέει.
Η δράση “Human Stories”
Ανάλογο στόχο είχε και η δράση “Human Stories”, μέσα από την οποία περισσότερα από 70 σχολεία από όλη την Ελλάδα συνδέθηκαν με τη Φουρνά. Οι μαθητές αντάλλαξαν κάρτες, ιστορίες και εμπειρίες. «Για ένα παιδί σε ένα μικρό χωριό, η αίσθηση ότι κάποιος το ακούει και το σκέφτεται είναι τεράστιας σημασίας. Δεν μιλάμε απλώς για μάθημα, αλλά για ενδυνάμωση», υπογραμμίζει.
Η δράση της επεκτάθηκε και πέρα από τη Φουρνά. Στη Ζίτσα, υποστήριξε το τοπικό σχολείο και το συνέδεσε με το ελληνορθόδοξο σχολείο του Μόντρεαλ. «Η ομογένεια είναι ένας ανεκμετάλλευτος εκπαιδευτικός σύμμαχος», λέει, εξηγώντας ότι τέτοιες συνεργασίες δίνουν στα παιδιά ένα αίσθημα συνέχειας και ταυτότητας. Παράλληλα, σε χωριά της Βοιωτίας, ξεκίνησε έναν νέο κύκλο παρεμβάσεων. «Θα δημιουργηθεί βιβλιοθήκη, θα ξεκινήσουν προγράμματα ρομποτικής και θα προσφέρουμε δωρεάν μαθήματα αγγλικών. Το σχολείο πρέπει να είναι ανοιχτό σε όλο το χωριό», σημειώνει.
Παναγιώτα Διαμαντή: Από το μονοθέσιο σχολείο στη διεθνή αναγνώριση
Όλο αυτό το πλέγμα δράσεων ήταν και το στοιχείο που ξεχώρισε στον παγκόσμιο διαγωνισμό. Περίπου 15.000 εκπαιδευτικοί από όλο τον κόσμο υπέβαλαν υποψηφιότητα. «Η διαδικασία είναι απαιτητική. Καταθέτεις αναλυτικά το βιογραφικό σου, περιγράφεις κάθε δράση και στη συνέχεια περνάς από συνέντευξη. Δεν τους ενδιαφέρει μόνο τι κάνεις στην τάξη, αλλά τι αλλάζει γύρω σου», εξηγεί. Όταν ενημερώθηκε με email ότι βρίσκεται στους 50 κορυφαίους, η διάκριση είχε ήδη δημοσιευτεί στον ιστότοπο του θεσμού.
Η επιλογή της, όπως λέει η ίδια, δεν αφορά μόνο την εκπαίδευση. Συνδέεται άμεσα με την πρωτοβουλία «Νέα Ζωή στο Χωριό», που υλοποιεί τα τελευταία χρόνια. «Χωρίς σχολείο δεν υπάρχει χωριό. Αν δεν υπάρχουν παιδιά, δεν υπάρχει μέλλον», λέει ξεκάθαρα. Στη Φουρνά έχουν ήδη εγκατασταθεί έξι οικογένειες, ενώ αναμένεαται ακόμη μια. Στη Ζίτσα υπάρχει ήδη μία οικογένεια και στόχος είναι να εγκατασταθούν άλλες πέντε έως το τέλος 2026, ενώ στη Βοιωτία σχεδιάζεται η δημιουργία συμπλεγμάτων χωριών, με στόχο συνολικά περίπου 20 οικογένειες μέχρι το τέλος του 2026. «Εκεί υπάρχουν περισσότερες δουλειές και άρα περισσότερες πιθανότητες να μείνουν οι άνθρωποι», εξηγεί.
Για την Παναγιώτα Διαμαντή, η διεθνής αναγνώριση δεν είναι το τέλος της διαδρομής. «Δεν το βλέπω ως προσωπική επιτυχία. Το βλέπω ως απόδειξη ότι αυτό που γίνεται στα μικρά χωριά έχει αξία και μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα», λέει. Και ίσως αυτή ακριβώς η φράση να συνοψίζει και τον λόγο που μια δασκάλα από ένα μονοθέσιο σχολείο της Ευρυτανίας κατάφερε να ακουστεί σε ολόκληρο τον κόσμο.