Ημερολόγια καραντίνας κορωνοϊού. Με τη ζωή του να περιστρέφεται γύρω από τον μικρό του γιο Ερμή, αλλά και τη συγγραφή του νέου του βιβλίου που εντελώς συμπτωματικά διαπραγματεύεται μια συνθήκη εγκλεισμού, ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης κάνει μία παύση για να γράψει τη δική του σελίδα στα Ημερολόγια Καραντίνας του iefimerida.gr
Ημερολόγιο καραντίνας κορωνοϊού -Γράφει ο Αλέξης Σταμάτης
«Αυτοπεριορισμένος σπίτι από την Τρίτη 10 Μαρτίου. Χτες ήπια το πρώτο μου καπουτσίνο από ντελίβερι. Νιώθω την ευγένεια του ντελιβερά καθώς μου παραδίδει προσεκτικά την παραγγελία. Απολυμαίνω τα ποτήρια με ντετόλ, πετάω την σακούλα, πετάω τα γάντια, πλένω σχολαστικά τα χέρια μου.
Η καραντίνα δε μου δημιουργεί βαρεμάρα. Το αντίθετο. Μεγαλώνουμε μαζί με τη γυναίκα μου, την Εύα, το γιο μας, Ερμή, ο οποίος είναι δεκατριών μηνών και είμαστε σε διαρκή εγρήγορση. Η Εύα είναι στο Εθνικό, έπαιζε στην παράσταση των Ρέππα – Παπαθανασίου, «Φεγγάρι από χαρτί», στο Ρεξ. Πριν από κάποιες μέρες τα θέατρα έκλεισαν. Ο Ερμής χαίρεται που έχει τον μπαμπά και τη μαμά 24/7. Δεν καταλαβαίνει φυσικά τίποτα, αλλά κάποτε θα του πούμε: Μίλησες, περπάτησες, όταν είμασταν σε καραντίνα το 2020.
Τελευταίως έχει μάθει μια λέξη που επαναλαμβάνει συνέχεια. Για κάποιο περίεργο λόγο, είναι η λέξη «έντεκα». Τι να σημαίνει άραγε; Θα δείξει. Στο λίγο μας ελεύθερο χρόνο, όταν ο Ερμής κοιμάται, κάνουμε μαθήματα μέσω skype – εγώ δημιουργικής γραφής, η Εύα υποκριτικής (διδάσκει στο Deree). Ταυτόχρονα, γράφω το νέο μου μυθιστόρημα το οποίο, εντελώς τυχαία, έχει ως θέμα τον εγκλεισμό μιας πολύ ιδιαίτερης ομάδας «χαρακτήρων» σε μια πανσιόν. Το τρέχον μου βιβλίο «Αθώα Πλάσματα» (Εκδ. Καστανιώτη 2020) δεν είχε κλείσει μήνα στα βιβλιοπωλεία από τη στιγμή που σοβάρεψε η κρίση. Υπάρχει όμως η δυνατότητα να το αγοράσει κάνεις διαδικτυακά. Το βιβλίο μου «Οδός Θησέως» διατίθεται δωρεάν online.
Βλέπω ταινίες, όχι πολλές. Στην «Έκλειψη» (1962) ο Αντονιόνι τα λέει όλα στο φινάλε.
Ξανακοιτάζω τι έγραψα παραπάνω. Εάν μου τα έλεγε κανείς αυτά, πριν από λίγες βδομάδες, δε θα τα πίστευα. Κι όμως, αυτή είναι η πραγματικότητα. Προσωρινά, έχουν κλείσει όλα. Προσπαθώ να συλλάβω τι σημαίνει αυτή η λέξη: προσωρινά. Επίρρημα: (ετυμολογία) για μικρό χρονικό διάστημα, για λίγο, Συνώνυμα: παροδικά, Αντώνυμα: Μόνιμα, παγιωμένα. Πόση δύναμη θέλει να το πεις αληθινά! Είμαστε σ’ έναν Άγνωστο Πόλεμο.
Oσα ζούμε αυτήν την εποχή θυμίζουν σενάριο ταινίας τρόμου. Έχουμε πλείστα παραδείγματα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι συγγραφείς και οι καλλιτέχνες λειτουργούν συχνά προφητικά. Πώς γίνεται αυτό; Γίνεται. Οι συγγραφείς, οι καλλιτέχνες γενικότερα, είναι άτομα που έχουν έντονη ενσυναίσθηση. Έτσι, πιθανώς κάποιες επινοήσεις τους να προηγούνται της εποχής τους. Ένα από τα βασικά εργαλεία της τέχνης μας είναι το δυνητικό ερώτημα «τι θα γινόταν εάν». Η τέχνη λοιπόν είναι γεμάτη με δυνητικές συνθήκες καταστροφής, πολλές από τις οποίες έχουν πρώτα γραφτεί και ύστερα συμβεί. Στην περίπτωση της πανδημίας της γρίπης δεν έχουμε να κάνουμε με κάτι καινούργιο. Απλώς το συλλογικό αίσθημα ήταν πως κάτι τέτοιο δε θα συμβεί ποτέ στη δική μας ζωή. Ωστόσο, η φύση είναι μία δύναμη ανεξέλεγκτη, πολύ πιο ισχυρή από τον άνθρωπο, όσο και να νομίζουμε ότι την έχουμε υποτάξει.
Η ανθρωπότητα υπήρξε πολλές φορές αντιμέτωπη με λιμούς, ιούς κι επιδημίες, που την έφεραν στα πρόθυρα του αφανισμού κι ενεργοποίησαν τους αρχέγονους φόβους περί ολοκληρωτικής εξαφάνισης του ανθρώπινου είδους.
Θα περίμενε κανείς ότι σήμερα, σε μια εποχή με εκρηκτική τεχνογνωσία και ανάπτυξη της ιατρικής έρευνας δε θα αντιμετωπίζαμε προβλήματα που θεωρητικά ανήκαν στην «παλιά εποχή».
Κάποτε κάναμε σχέδια. Ακόμη κάνουμε. «Τι θα γίνει μετά;» λέμε για την τωρινή κρίση. Είναι ανθρώπινο. Είναι φυσικό. Είναι απότοκο του αισθήματος ασφάλειάς μας. Η ασφάλεια όμως δεν υπάρχει στη φύση. Το «θέλω να είμαι ασφαλής και ευτυχισμένος» σημαίνει «κοροϊδεύω τον εαυτό μου». Είναι μια από τις πιο κοινότοπες ζωτικές ψευδαισθήσεις του έλλογου δίποδου. Όσο πιο σύντομα απαλλαγούμε από αυτές τις δοξασίες, τόσο πιο πολύ θα απολαύσουμε πραγματικά τη ζωή μας. Τίποτα, μα τίποτα δεν είναι δεδομένο. Αντέχουμε πολλά, πολύ πιο πολλά απ΄ όσα νομίζουμε. Εξ ου και η φράση «Θεέ μου μη μου δώσεις όσα μπορώ ν’ αντέξω».
Σιγά σιγά πρέπει να πετάμε από πάνω μας τις ασφάλειες, πράγμα που – όπως τα έφερε η συγκυρία – είναι σχεδόν αυτονόητο στις μέρες μας. Σχετικά με τη συγγραφή ας πούμε, την εργασία μου, το να την κάνω όπως θέλω και να είμαι ασφαλής – ειδικά στη χώρα αυτή – είναι ουτοπικό.
Κανείς όμως δε μου την επέβαλε. Είναι ωστόσο από τις λίγες –ίσως η μόνη – απόφαση της ζωής μου για την οποία αισθάνομαι σιγουριά. Ανεξάρτητα από το όποιο αποτέλεσμα. Εξάλλου στην τέχνη, όπως και στη ζωή, σημασία έχει η διαδικασία, όχι το αποτέλεσμα. Επέλεξα αυτό το ρίσκο, αυτήν την ανασφάλεια, γιατί ίσως μπορεί και να ’ναι κι η μόνη μου ελπίδα. Κάθε κύκλος ζωής μου το επιβεβαιώνει. Σκάσε και προσαρμόσου. Αντιδρώντας διαρκώς στις αέναα μεταλλασσόμενες συνθήκες δημιουργείται και η εκάστοτε συγκυρία. Έτσι διατηρεί την όποια αυθεντικότητά της. Υπάρχουν τα δεδομένα και υπάρχουν και τα απρόβλεπτα. Το δαχτυλικό σου αποτύπωμα μπορεί να είναι ίδιο για πάντα, αλλά ποιος ξέρει τι ταραχή συμβαίνει υποδόρια;
Τι μας επισημαίνει η πανδημία; Πως πρέπει να καταλάβουμε ότι η «ευτυχία» μας είναι πέραν της ασφάλειάς μας. Ό,τι κι αν προβλέψουμε, στατιστικά έχει χαωδώς περισσότερες πιθανότητες να ανατραπεί. Τις περιόδους που αισθάνεται κανείς εφησυχασμένος, «ήρεμος», είναι εκείνες όπου «δε συμβαίνει τίποτα», ή εκείνες όπου τα όποια «προγράμματα» πάνε σύμφωνα με όσα ο ίδιος έχει σχεδιάσει. Και ξαφνικά… Μια αναπάντεχη διάγνωση, ένα απρόσμενο συμβάν ανατρέπει τα πάντα. Ένα άτομο που κάνει μια βόλτα σε μια αγορά θαλασσινών στην Κίνα και μετά από τρεις μήνες μολύνεται όλος ο πλανήτης. Ένα κύτταρο που τρελάθηκε, ένα στραβοπάτημα στο δρόμο, ένα καθυστερημένο φρενάρισμα, ένα χρωμόσωμα που απορρυθμίστηκε. Γιατί; Γιατί έτσι. Ποιος μπορεί να τακτοποιήσει ένα τέτοιο συμβάν; Το «γιατί σε μένα;» πόσες φόρες μπορεί να έχει ειπωθεί; Το «γιατί σε μας;» σε αυτήν την τωρινή συγκυρία, είναι ακόμη πιο τρομερό. Ακόμη και η ιατρική, που αυτόν τον καιρό δοκιμάζεται, όπως άλλωστε όλες οι επιστήμες, δεν εγγυώνται πάντοτε μια 100% «τελική λύση». Απλώς βοηθούν. Βοηθούν πολύ, εξαιρετικά, μερικές φορές μάλιστα προκαλούν και «μικρά θαύματα». Αλλά είναι βέβαιο ότι θα προσφέρουν πάντα την τελική λύση; Κάθε οικογένεια σχεδόν θα αντιμετωπίσει κάποτε μια τέτοια περίπτωση. Πόσο μάλλον ο πλανήτης.
Ξαναλέω. Η ασφάλεια δεν υπάρχει στη φύση. Είναι μια δεισιδαιμονία. Διότι μια ωραία πρωία, έρχεται η φύση (η δική σου ή η ευρύτερη) και σου τα κάνει όλα σμπαράλια. Σου λέει: οι αξίες μου δεν έχουν να κάνουν σε τίποτα με τις δικές σου νομοτέλειες. Σου διαλύει ένα πλανήτη, μια περίοδο, μια ζωή, μια πόλη, μια περιοχή, με μια πανδημία, μ’ ένα τσουνάμι, με μια πλημμύρα. Και μιλάμε σε μια περίοδο που ο άνθρωπος από τη μια έχει καθυποτάξει ένα γερό κομμάτι αυτού του άγριου ζώου: του περιβάλλοντος κι από την άλλη βουτάει βαθιά στο μεδούλι του άλλου: του εαυτού του.
Καλή δύναμη σε όλους σε αυτήν την μάχη του καναπέ που αποδεικνύεται πιο σκληρή απ’ όσο ακούγεται. Μένουμε μέσα.