Ώρες απομένουν πλέον για την επίσημη προκήρυξη των βουλευτικών εκλογών 2023, που θα πραγματοποιηθούν την 21η Μαΐου.
Όπως προβλέπει το Σύνταγμα, για να οδηγηθεί η χώρα σε βουλευτικές εκλογές, η/ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προβαίνει σε διάλυση της Βουλής με πρόταση της κυβέρνησης που έχει την ψήφο εμπιστοσύνης. Γι’ αυτόν τον λόγο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα γίνει δεκτός σήμερα, Σάββατο 22 Απριλίου, στις 11:00 το πρωί από την ΠτΔ Κατερίνα Σακελλαροπούλου και θα ζητήσει το κλείσιμο της Βουλής.
Καθώς οι εκλογές προγραμματίζονται για ένα διάστημα κάποιων εβδομάδων πριν από την κανονική λήξη της θητείας της κυβέρνησης, ο πρωθυπουργός θα επικαλεστεί, τυπικά, «εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας» για τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη των εκλογών -που θα γίνουν με το σύστημα της απλής αναλογικής.
Αμέσως μετά, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα υπογράψει το σχετικό διάταγμα με το οποίο θα προκηρύσσονται οι εκλογές -εντός 30 ημερών από την έκδοσή του Προεδρικού Διατάγματος. Τονίζεται ότι φέτος θα μάθουμε νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά τα αποτελέσματα των εκλογών.
Τι αλλάζει άμεσα με την προκήρυξη των εκλογών
Η προκήρυξη των εκλογών θα φέρει άμεσες αλλαγές. Η πρώτη αφορά το κυβερνητικό σχήμα, με τον Γιάννη Οικονόμου να εγκαταλείπει τη θέση του κυβερνητικού εκπροσώπου -καθώς θα κατέβει υποψήφιος στη Φθιώτιδα και δεν επιτρέπεται να έχει καθημερινή έκθεση στα Μέσα Ενημέρωσης. Όπως ανακοινώθηκε χθες, καθήκοντα κυβερνητικού εκπροσώπου μέχρι τις εκλογές αναλαμβάνει ο Άκης Σκέρτσος.
Τον υπουργικό θώκο του θα αφήσει και ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης. Στο ΥΠΕΣ, που είναι το αρμόδιο υπουργείο για τις εκλογές, θα αναλάβει υπηρεσιακός παράγοντας μέχρι και τις κάλπες της 21ης Μαΐου. Σύμφωνα με πληροφορίες, η επικρατέστερη για τη θέση της υπηρεσιακής ΥΠΕΣ στη θέση του Μάκη Βορίδη είναι η Καλλιόπη Σπανού.
Περιορισμοί στις εμφανίσεις υποψηφίων στα ΜΜΕ
Με τη θυροκόλληση του Προεδρικού Διατάγματος για την προκήρυξη των εκλογών τίθεται σε εφαρμογή και η διάταξη για τον περιορισμό των εμφανίσεων υποψηφίων βουλευτών σε Μέσα Ενημέρωσης.
Σύμφωνα με το άρθρο 12, για τις απαγορεύσεις των υποψήφιων βουλευτών, οι εμφανίσεις υποψήφιων βουλευτών σε πάσης φύσεως εκπομπές δημόσιων ή ιδιωτικών ραδιοφωνικών ή τηλεοπτικών σταθμών ελεύθερης λήψης, καθώς και σε φορείς παροχής κάθε μορφής συνδρομητικών τηλεοπτικών υπηρεσιών, υπό οποιαδήποτε μορφή, επιτρέπεται ως εξής:
α. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας, επιτρέπεται η εμφάνιση του υποψήφιου βουλευτή, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, μόνο μία φορά.
β. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας, επιτρέπεται η εμφάνιση του υποψήφιου βουλευτή, κατά τη διάρκεια της πιο πάνω περιόδου, μέχρι δύο φορές
γ. Ως εμφανίσεις θεωρούνται οι προσωπικές συνεντεύξεις των υποψηφίων, η συμμετοχή τους σε οργανωμένες συζητήσεις, περιλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν τα δελτία ειδήσεων, καθώς και η κάλυψη, κατόπιν αιτήματος του υποψήφιου βουλευτή και υποψήφιου μέλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της προεκλογικής του δραστηριότητας.
Από τους περιορισμούς εξαιρούνται οι πρόεδροι ή αρχηγοί κομμάτων και οι υποψήφιοι βουλευτές Επικρατείας.
Πότε θα ξεκαθαρίσει το ζήτημα του μορφώματος Κασιδιάρη
Το αρμόδιο Πρωτοδικείο, εντός δέκα ημερών από την προκήρυξη των εκλογών, ανακηρύσσει τους υποψηφίους. Αντιστοίχως, ο Άρειος Πάγος ανακηρύσσει τους συνδυασμούς και τους υποψήφιους βουλευτές Επικρατείας εντός 14 ημερών από την προκήρυξη των εκλογών. Τότε, δηλαδή στις 6-7 Μαΐου, θα ξεκαθαρίσει και τι θα συμβεί με το κόμμα του κρατούμενου νεοναζί Ηλία Κασιδιάρη «Έλληνες για την Πατρίδα».
Οι δύο αυτές αποφάσεις, Πρωτοδικείων και Αρείου Πάγου, κοινοποιούνται άμεσα στον υπουργό Εσωτερικών και τους αντιπεριφερειάρχες, ενώ στη συνέχεια οι δήμοι τοιχοκολλούν -ή και δημοσιεύουν στον Τύπο- την προκήρυξη με τις λίστες ονομάτων των υποψηφίων. Η ανάρτηση των ονομάτων πρέπει να γίνει το αργότερο έως την πέμπτη ημέρα προ των εκλογών -δηλαδή, για τις προσεχείς εκλογές, έως τη 16η Μαΐου.
Εκλογές 2023: Τα 7 βήματα έως τις κάλπες της 21ης Μαΐου
Από την προκήρυξη μέχρι τις εκλογές της 21ης Μαΐου υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα που θα ακολουθηθούν.
Τα 7 στάδια είναι τα εξής:
- Συγκρότηση εφορευτικών επιτροπών
- Διορισμός δικαστικών αντιπροσώπων και εφόρων
- Καθορισμός εκλογικών τμημάτων και καταστημάτων ψηφοφορίας
- Εφοδιασμός των εκλογικών τμημάτων με ψηφοδέλτια, εκλογικούς φακέλους, σάκους, κάλπες και παραβάν
- Εκτύπωση και προώθηση στα εκλογικά τμήματα και καταστήματα των εκλογικών καταλόγων, βιβλίων και εντύπων που θα χρησιμοποιήσουν οι εφορευτικές επιτροπές και άλλα όργανα
- Έκδοση του προγράμματος ψηφοφορίας
- Παραλαβή εκλογικού υλικού από αντιπροσώπους της δικαστικής αρχής
Τα «SOS» για την εφορευτική επιτροπή
Τα μέλη των πενταμελών εφορευτικών επιτροπών -που έχουν ως πρόεδρο τον αντιπρόσωπο της δικαστικής και τέσσερα ακόμη μέλη- κληρώνονται από το οικείο Πρωτοδικείο, μεταξύ των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους εκλογέων.
Τα μέλη πρέπει να κατοικούν στον δήμο ή το εκλογικό διαμέρισμα όπου ανήκει το εκλογικό τμήμα, πρέπει να έχουν τουλάχιστον απολυτήριο δημοτικού και να μην έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους.
Η κλήρωση για τις εφορευτικές επιτροπές γίνονται εντός δεκαπέντε ημερών από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, ενώ τα μέλη πρέπει να ειδοποιηθούν τουλάχιστον πέντε μέρες πριν τις εκλογές, δηλαδή έως τις 15 Μαΐου.
Οι έφοροι και οι αντιπρόσωποι της δικαστικής αρχής διορίζονται με κλήρωση από το Α’ Τμήμα του Αρείου Πάγου. Πρέπει να ειδοποιηθούν πέντε μέρες πριν τις εκλογές και να δώσουν το «παρών» στον τόπο διορισμού τους δυο ημέρες πριν τις εκλογές, δηλαδή στις 18 Μαΐου.
Πότε «κλειδώνουν» τα εκλογικά τμήματα
Οι αποφάσεις των αντιπεριφερειαρχών της περιφερειακής ενότητας της έδρας κάθε νοµού, για τον καθορισµό των εκλογικών τµηµάτων, κοινοποιούνται αµέσως στον Πρόεδρο του αρµόδιου Πρωτοδικείου και δια του Υπουργείου Εσωτερικών στον Άρειο Πάγο.
Μετά την οριστικοποίησή τους, οι αποφάσεις, γνωστοποιούνται µε προκήρυξη στους δήµους του νοµού, τουλάχιστον πέντε ηµέρες πριν από την ηµέρα των εκλογών δηλαδή το αργότερο έως την 15η Μαΐου 2023.
Τι ισχύει για τα ψηφοδέλτια, τους φακέλους, τους σάκους
Σε ό,τι αφορά τα ψηφοδέλτια το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα ορίζει ότι είναι μόνο έντυπα, κατασκευάζονται από λευκό χαρτί σε σχήμα ορθογώνιο, και εκτυπώνονται με φροντίδα και ευθύνη των κομμάτων, των συνασπισμών κομμάτων και των μεμονωμένων υποψηφίων.Τα ψηφοδέλτια πρέπει, απαραιτήτως, να είναι τα ίδια σε κάθε εκλογική περιφέρεια. Τα τυπογραφικά στοιχεία, δηλαδή τα γράμματα στα ψηφοδέλτια, πρέπει να είναι μελανού χρώματος (μαύρα).
Τα κόμματα και οι υποψήφιοι πρέπει να παραδώσουν στους αντιπεριφερειάρχες επαρκή αριθμό ψηφοδελτίων τουλάχιστον οκτώ ημέρες πριν από την ημέρα των εκλογών. Με τη σειρά τους, οι αντιπεριφερειάρχες πρέπι να εφοδιάσουν τις εφορευτικές επιτροπές με αριθμό ψηφοδελτίων που να υπερβαίνει κατά 20% τον αριθμό των εγγεγραμμένων σε κάθε εκλογικό τμήμα.
Ειδικές προδιαγραφές ισχύουν και για τους εκλογικούς φακέλους στους οποίους εσωκλείονται τα ψηφοδέλτια. Αρμόδια αρχή για την αποστολή των εκλογικών φακέλων στους αντιπεριφερειάρχες είναι το υπουργείο Εσωτερικών.
Οι εκλογικοί σάκοι όπου συλλέγεται το εκλογικό υλικό μετά το τέλος της ψηφοφορίας παρέχονται, ομοίως, από το υπουργείο Εσωτερικών. Πάνω τους θα φέρουν την ένδειξη «ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2023», με την προσθήκη της ημερομηνίας, της εκλογικής περιφέρειας και του αριθμού εκλογικού τμήματος.
Αρμοδιότητα του ΥΠΕΣ είναι και να παρέχει στα εκλογικά τμήματα τα παραβάν, που κατασκευάζονται από μεταλλικό λυόμενο σκελετό και καλύπτονται με ύφασμα μπλε χρώματος.
Το τελικό πρόγραμμα των εκλογών
Οι δημοτικές αρχές θα εκδώσουν και θα γνωστοποιήσουν στην περιφέρειά τους, τρεις τουλάχιστον ημέρες πριν τις εκλογές της 21ης Μαΐου το πρόγραμμα που θα αναφέρει ακριβώς την ημέρα της ψηφοφορίας, τις ώρες έναρξης και λήξης της, τον τόπο και το κατάστημα της ψηφοφορίας, τον αριθμό των βουλευτικών εδρών της εκλογικής περιφέρειας και τα ονόματα των υποψηφίων, όπως αυτά αναγράφονται στην προκήρυξη της διοικητικής αρχής.
Το αργότερο μέχρι τις 20 Μαΐου, ο αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής οφείλει να βρίσκεται στο εκλογικό τμήμα ώστε να παραλάβει και να ελέγξει το εκλογικό υλικό. Έκτοτε, όλα θα είναι έτοιμα για τις εκλογές της 21ης Μαΐου.