Η Forte3D επικεντρώνεται στην κατασκευή ανθεκτικών, προσαρμόσιμων και εξατομικευμένων εγχόρδων οργάνων, αξιοποιώντας ανθρακονήματα και πολυμερή μέσω τρισδιάστατης εκτύπωσης.
Η τρισδιάστατη εκτύπωση έχει εδώ και καιρό ξεπεράσει το στάδιο των απλών πλαστικών μοντέλων και πειραματικών αντικειμένων. Σήμερα χρησιμοποιείται για την κατασκευή ολόκληρων κατοικιών, εξαρτημάτων πυραύλων, επιστημονικών οργάνων και ακόμη και τροφίμων.
Μετά από περισσότερα από έξι χρόνια πειραματισμού και βελτίωσης, ένας πρώην φοιτητής του Πανεπιστημίου Yale παρουσίασε μία ακόμη εφαρμογή της τεχνολογίας αυτής: τσέλα και άλλα έγχορδα ορχηστρικά όργανα, κατασκευασμένα μέσω τρισδιάστατης εκτύπωσης από ανθρακονήματα, με ποιότητα κατάλληλη για συναυλιακή χρήση.
Ένα από τα πιο σύνθετα επιτεύγματα της οργανοποιίας
Το τσέλο, όργανο με ιστορία που φτάνει έως τον 16ο αιώνα, θεωρείται ένα από τα πιο σύνθετα επιτεύγματα της οργανοποιίας. Ο χαρακτηριστικός, βαθύς και γεμάτος ήχος του προκύπτει από μια λεπτή ισορροπία μεταξύ διαφορετικών ειδών ξύλου, γεωμετρίας, ακουστικής συμπεριφοράς και της φυσικής αλληλεπίδρασης του ίδιου του μουσικού με το όργανο. Ακόμη και το βερνίκι που καλύπτει την επιφάνειά του δεν αποτελεί απλώς αισθητική επιλογή, αλλά παίζει ρόλο στον τρόπο με τον οποίο αποσβένεται και διαμορφώνεται ο ήχος, χωρίς να χάνεται η συνολική του χροιά.
Αυτή η πολυπλοκότητα, ωστόσο, καθιστά το τσέλο και μία σοβαρή οικονομική επένδυση. Ένα αξιοπρεπές όργανο εισαγωγικού επιπέδου μπορεί εύκολα να ξεπεράσει τα 600 δολάρια, ενώ τα συναυλιακά τσέλα συχνά κοστίζουν τουλάχιστον 15.000 δολάρια. Στο κόστος αυτό προστίθεται και η συνεχής συντήρηση. Ένα ράγισμα στο σώμα ή ένας στραβωμένος βραχίονας μπορεί να καταστήσει ακόμη και το ακριβότερο όργανο πρακτικά άχρηστο. Συνολικά, τα οικονομικά και πρακτικά εμπόδια αποκλείουν πολλούς επίδοξους μουσικούς από το να ασχοληθούν ποτέ με το τσέλο.
Σε αυτό το σημείο παρεμβαίνει ο Elijah Lee, τσελίστας και απόφοιτος βιοϊατρικής μηχανικής του Yale University, ο οποίος ίδρυσε την εταιρεία Forte3D με στόχο να προσφέρει μια εναλλακτική λύση. Η Forte3D επικεντρώνεται στην κατασκευή ανθεκτικών, προσαρμόσιμων και εξατομικευμένων εγχόρδων οργάνων, αξιοποιώντας ανθρακονήματα και πολυμερή μέσω τρισδιάστατης εκτύπωσης.
Η σύνδεση μηχανικής και μουσικής για τον Lee ξεκίνησε ήδη από τα μαθητικά του χρόνια. Όταν ο καθηγητής ορχήστρας στο λύκειο έμαθε για το ενδιαφέρον του στη τρισδιάστατη εκτύπωση, τον παρότρυνε να δοκιμάσει να σχεδιάσει ένα τσέλο με τις ίδιες τεχνικές. Η διαδικασία ήταν σταδιακή, αλλά καθοριστική. Όπως έχει περιγράψει, τη στιγμή που συναρμολογήθηκε το πρώτο πλήρως λειτουργικό τσέλο έγινε σαφές ότι το εγχείρημα είχε πραγματικές προοπτικές.
Το τσέλο της Forte3D δεν αποτελεί απλώς ένα αντίγραφο του παραδοσιακού οργάνου. Αντιθέτως, η ομάδα του Lee επανασχεδίασε τη συνολική μορφή, αξιοποιώντας τις ιδιότητες των νέων υλικών. Εκεί όπου το ξύλινο τσέλο έχει καμπύλο καπάκι και πλάτη, η εκδοχή της Forte3D χρησιμοποιεί επίπεδα, ελαφρώς κοίλα πάνελ από ανθρακονήματα. Ο βραχίονας και τα πλευρά κατασκευάζονται από τρισδιάστατα εκτυπωμένο πολυμερές. Παράλληλα, κρίσιμα στοιχεία όπως ο καβαλάρης, ο ηχητικός στύλος και η ταστιέρα παραμένουν ξύλινα, ώστε να διατηρείται η οικεία ακουστική αίσθηση και ο γνώριμος χαρακτήρας του ήχου.
Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της ψηφιακής σχεδίασης μέσω αρχείων CAD είναι η δυνατότητα εξατομίκευσης. Το πάχος, το σχήμα και ακόμη και ο συνδυασμός υλικών μπορούν να προσαρμοστούν στις ανάγκες του εκάστοτε μουσικού. Όπως εξηγεί ο Lee, η χρήση ιδιόκτητων σχεδίων επιτρέπει πολύ ακριβή ρύθμιση της ακουστικής συμπεριφοράς κάθε οργάνου.
Η Forte3D έγινε ευρύτερα γνωστή μετά από επιτυχημένη παρουσίαση στο Shark Tank, γεγονός που έδωσε ώθηση στα σχέδια κλιμάκωσης της εταιρείας. Εκτός από το τσέλο, η Forte3D διαθέτει ήδη βιολί κατασκευασμένο με την ίδια τεχνολογία και σκοπεύει να προσθέσει στο μέλλον βιόλα και κοντραμπάσο. Ο τελικός στόχος είναι η αύξηση της προσβασιμότητας και της ανθεκτικότητας των εγχόρδων οργάνων.
Παρότι οι σημερινές τιμές δεν είναι χαμηλές -περίπου 3.000 δολάρια για το τσέλο και σχεδόν 1.500 για το βιολί- παραμένουν χαμηλότερες από πολλές αντίστοιχες ξύλινες επιλογές. Με μεγαλύτερη θεσμική υποστήριξη, είναι πιθανό τα όργανα αυτά να βρουν θέση σε σχολεία και κοινοτικά μουσικά προγράμματα. Μέχρι τότε, η σύζευξη τέχνης και μηχανικής που επιτυγχάνει η Forte3D δείχνει ότι η παράδοση μπορεί να εξελιχθεί χωρίς να χάνει την ουσία της.