Η τεχνητή νοημοσύνη κατακλύζει το Instagram παντρεύοντας την τέχνη, το design και την τεχνολογία για να δημιουργήσει ονειρικά κτίρια, τοπία αλλά και ολόκληρες πόλεις που αφήνουν άφωνους των χρήστες των κοινωνικών δικτύων και δημιουργούν buzz.
Πώς θα ήταν το Ημεροβίγλι και η Οία της Σαντορίνης αν τα λευκά υπόσκαφα σπιτάκια της Καλντέρας και τα πολυτελή resorts τα είχε χτίσει ο Gaudí; Σμιλεμένα γλυπτά με θηλυκές καμπύλες, κυκλικά παράθυρα, εντυπωσιακές καμάρες και στρογγυλά καμπαναριά.
Συγκροτήματα που μοιάζουν λες και τα έχει φτιάξει ένας γλύπτης, με κοιλώματα αντί για αυλές και λοφίσκους, πλάι στις τυπικές σκάλες των χωριών της Σαντορίνης, τα οποία είναι χτισμένα στο φρύδι του γκρεμού. Κάπως έτσι φαντάστηκε την Οία και το Ημεροβίγλι ο δημοφιλής Έλληνας φωτογράφος και αρχιτέκτονας Κώστας Σπαθής, γνωστός στο Instagram από το account @spathumpa.
H Σαντορίνη σαν πόλη-γλυπτό του Gaudí
Ο γεννημένος το 1984 Κώστας Σπαθής ανήκει σε μια νέα γενιά δημιουργών που αξιοποίησαν την ευκαιρία που προσφέρουν τα κοινωνικά δίκτυα για να παρουσιάσουν σε ένα ευρύτερο κοινό το ταλέντο και τη δουλειά τους. Έχοντας πίσω του σπουδές αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ασχολήθηκε με τη φωτογραφία, κρατώντας όμως τις επιρροές της αρχιτεκτονικής και του design που δίνουν ταυτότητα στα έργα του.
Οι φωτογραφίες του Κώστα Σπαθή γίνονται viral κάθε φορά γιατί έχουν μια ισορροπία, μια αρχιτεκτονική προσέγγιση, είτε πρόκειται για τοπία είτε για ανθρώπους που αλληλεπιδρούν με τον χώρο σαν να αποτελούν αρμονικό μέρος ενός οργανικού συνόλου που μοιάζει σχεδιασμένο από κάποιον ιδιοφυή ντιζάινερ. Συμμετρία, ποίηση, γραμμικότητα, σουρεαλιστική προσέγγιση, χιούμορ, γεωμετρίες και μαθηματικές ακολουθίες, επαναλαμβανόμενα μοτίβα, αρχιτεκτονική προοπτική, οπτικά παιχνίδια με τις σκιές και τους όγκους, κίνηση, χορός, μόδα, ταξίδι και design, συνυπάρχουν στις φωτογραφίες του που είναι απότοκα από το δημιουργικό πάντρεμα του αναλογικού με τον ψηφιακό κόσμο.
Οι νέες τεχνολογίες, τα drones, τα προγράμματα ψηφιακής επεξεργασίας εικόνων και τώρα τα λογισμικά τεχνητής νοημοσύνης, αξιοποιούνται στο έπακρο από τον Κώστα Σπαθή, για τη δημιουργία στιγμιότυπων που μοιάζουν σαν να έχουν βγει όχι από χολιγουντιανά στούντιο που γυρίζουν ταινίες επιστημονικής φαντασίας με τη χρήση σκληρών εφέ, αλλά ποιητικές εικόνες ενός ονειρόκοσμου που θυμίζει έργα τέχνης από τις πρωτοπορίες του 20ού αιώνα.
Σε αυτό το project με την Σαντορίνη, ο Κώστας Σπαθής, παίζοντας με ένα λογισμικό #AI (τεχνητής νοημοσύνης) συνδύασε «τη γεωμορφολογία του νησιού με την τέχνη του Γκαουντί για να δημιουργήσει ενδιαφέρουσες φόρμες». Το αποτέλεσμα είναι ένα ονειρικό ηφαιστειογενές τοπίο στην Καλντέρα που εντυπωσιάζει.
Πώς η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει για πάντα την αρχιτεκτονική
Τα τελευταία χρόνια η τεχνητή νοημοσύνη, μέσα από λογισμικά στον υπολογιστή, δίνει τη δυνατότητα στους σχεδιαστές, τους φωτογράφους αλλά και τους αρχιτέκτονες να κάνουν πράγματα που ο αναλογικός κόσμος ούτε καν είχε ονειρευτεί. Με μια αληθοφάνεια που σοκάρει, βλέπουμε από φωτογραφικά ενσταντανέ, όπως οι viral fake φωτογραφίες του Πάπα με το σούπερ μοντέρνο puffer jacket τύπου Balenciaga, μέχρι κτίρια και πόλεις ολόκληρες όχι ως φωτορεαλιστικές μακέτες, αλλά ως φωτογραφίες που μπερδεύουν τον χρήστη των social media και τον κάνουν να τις θεωρεί αληθινές, δημιουργώντας σύγχυση και ένα απίστευτο virality που κατά περιπτώσεις μπορεί να είναι και επικίνδυνο.
Πέρα από το ηθικό κομμάτι -ιδιαίτερα όταν οι fake φωτογραφίες τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) παρουσιάζουν επώνυμα πρόσωπα, διεθνείς προσωπικότητες και αληθινούς ανθρώπους με παραλλαγμένο στυλ ή σε σημεία όπου δεν βρίσκονταν στην πραγματικότητα, κάνοντας πράξεις που δεν έχουν κάνει, δημιουργούν κοινωνική σύγχυση- τα Αrtificial Intelligence software έχουν φέρει αδιαμφισβήτητα μια αληθινή, τεραστίων διαστάσεων, επανάσταση στην αρχιτεκτονική και το design, αλλάζοντας για πάντα τα δεδομένα στον σχεδιασμό κτιρίων, πόλεων, αντικειμένων και τοπίων.
Νέοι αρχιτέκτονες και designers, χρησιμοποιώντας προηγμένα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης, δημιουργούν ψηφιακές εικόνες από έναν φουτουριστικό κόσμο, από τον οποίο όμως δεν λείπει το συναίσθημα, το χρώμα, η τέχνη και μια σουρεαλιστική οπτική της πραγματικότητας. Στο Instagram όπου ποστάρονται αυτές οι φωτογραφίες σαρώνουν και συζητιούνται περισσότερο και από πραγματικά αρχιτεκτονικά έργα, αφού παρουσιάζουν μια εξωπραγματική αισθητική του μέλλοντος βγαλμένη όχι από ψυχρά εφέ κινηματογραφικών sci-fi ταινιών, αλλά από έναν κόσμο γεμάτο καλλιτεχνική φαντασία που ξυπνά επιθυμίες και αισθήματα.
Eπενδύοντας στην καινοτομία και την τεχνολογία, συνδυάζοντάς τες με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, οι νέοι δημιουργοί κάνουν έρευνες πάνω σε Μοντέλα Διάχυσης που βασίζονται στη Γλωσσολογία και σε τεχνικές γενετικής σχεδίασης, για να δημιουργήσουν ένα νέο ψηφιακό κόσμο στο Metaverse. Τα πιο γνωστά AΙ λογισμικά κειμένου σε εικόνα που χρησιμοποιούν είναι τα Midjourney, Dall-E2, DreamStudioAI, Stable Diffusion κ.ά.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Τουρκάλα Ebrar Eke, μια νεαρή αρχιτέκτονας, ντιζάινερ και ερευνήτρια σχεδιασμού με έδρα τη Βιέννη. Έχοντας πίσω της διακεκριμένες μεταπτυχιακές σπουδές στην αρχιτεκτονική στο Greg Lynn Studio, στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βιέννης, η Eke εστιάζει στην εξερεύνηση των τρόπων με τους οποίους μπορούν τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης να ενσωματωθούν στο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.
Πώς λειτουργούν τα software τεχνητής νοημοσύνης
Όσον αφορά την αρχιτεκτονική, τα AΙ λογισμικά λύνουν τα χέρια των σχεδιαστών προσφέροντας άπειρες δυνατότητες αληθοφανούς και πολύ δημιουργικού σχεδιασμού, οπτικοποιώντας ακόμα και σχέδια με βάση τις περιγραφές κειμένων στην πολύ πρώιμη φάση της διαδικασίας του σχεδιασμού.
Επικοινωνώντας ουσιαστικά o αρχιτέκτονας με τη «μηχανή», όπως εξηγεί η Ebrar Eke στο περιοδικό αρχιτεκτονικής Perametric Architecture, δίνει στο λογισμικό τις πληροφορίες που θα αξιοποιήσει μέσω της τεχνητής νοημοσύνης για να δημιουργήσει ένα αληθοφανές αλλά και ταυτόχρονα ονειρικό περιβάλλον που συνδυάζει τόσο τα δεδομένα της πραγματικότητας όσο και τα προϊόντα Τέχνης και φαντασίας. Λίγες μόνο φράσεις αρκούν, κατά την Ebrar Eke, για να «μπορέσει η τεχνητή νοημοσύνη να αλλάξει την υλικότητα, τις χωρικές ιδιότητες, τις συνθέσεις ή τις συνθήκες φωτός μόνο με λέξεις. Αυτά τα εργαλεία δίνουν τόση ευελιξία στους σχεδιαστές και ανοίγουν ατελείωτες δυνατότητες».
Μέσω νευρωνικών δικτύων τα AΙ software μετατρέπουν την εισροή κειμένου από τους χρήστες σε εικόνες που δημιουργούνται ψηφιακά με τεχνητή νοημοσύνη. Ουσιαστικά τα προηγμένα αυτά ρομπότ αξιοποιούν τις εντολές που δίνει ο χειριστής τους, εν προκειμένω ο designer ή αρχιτέκτονας, και μέσα από έναν τεράστιο όγκο δεδομένων και πληροφοριών δημιουργούν εικόνες απίστευτης λεπτομέρειας και αληθοφάνειας που εντυπωσιάζει.
Αντίστοιχες, αλλά πιο ονειρικές, είναι και οι δημιουργίες του Hassan Ragab, ενός διάσημου Αιγύπτιου διεπιστημονικού σχεδιαστή με αρχιτεκτονικό υπόβαθρο που ζει στη Νότια Καλιφόρνια. Ντιζάινερ επίπλων και υφασμάτων, ο Ragab, αξιοποιώντας τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης, όπως το Midjourney (που δημιουργεί εικόνες από περιγραφές φυσικής γλώσσας, βοηθώντας τους χρήστες να σχεδιάσουν χώρους ή να φιλοτεχνήσουν ψηφιακά έργα τέχνης χρησιμοποιώντας εντολές Discord bot), ξεχώρισε τόσο που δημιούργησε «σχολή» στον τομέα της design και της αρχιτεκτονικής AΙ.
Όπως δήλωσε σε σχετικό ρεπορτάζ του διεθνούς ηλεκτρονικού περιοδικού για το design και την αρχιτεκτονική Dezeen ο Bill Cusick, ο δημιουργικός διευθυντής στην εταιρεία υψηλής τεχνολογίας Stability AI που έχει δημιουργήσει τα softaware Ai Stable Diffusion και DreamStudio, η τεχνητή νοημοσύνη θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν οι άνθρωποι την αρχιτεκτονική, θεωρώντας ότι αυτά τα λογισμικά θα είναι μια αληθινή επανάσταση, «το θεμέλιο για το μέλλον της δημιουργικότητας».
Η συζήτηση ωστόσο είναι πολύ μεγάλη και μόλις έχει ανοίξει. Μένει να απαντηθούν κρίσιμα ερωτήματα περί ηθικής και αισθητικής, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι βρισκόμαστε στο κατώφλι ενός τεράστιου μετασχηματισμού στην αρχιτεκτονική και το μοντέρνο σχεδιασμό.