Μια διεθνής ερευνητική ομάδα επιχειρεί να δώσει απάντηση σε ένα από τα πιο διαχρονικά ερωτήματα: Τι σημαίνει τελικά να ζει κανείς μια ευτυχισμένη και ολοκληρωμένη ζωή;
Μέσα από τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα παγκόσμια μελέτη για την ευημερία, που βασίστηκε σε απαντήσεις 200.000 ανθρώπων από 22 χώρες, προκύπτουν σημαντικά και σε πολλές περιπτώσεις ανατρεπτικά συμπεράσματα.
Η Global Flourishing Study, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Mental Health, εστιάζει όχι απλώς στο παροδικό αίσθημα της χαράς (happiness), αλλά σε ένα πιο βαθύ και διαχρονικό πλαίσιο που οι ερευνητές αποκαλούν «ανθισμένη ζωή» (flourishing), έναν όρο που περιλαμβάνει την υγεία, τις σχέσεις, τον σκοπό, τον χαρακτήρα και την οικονομική ασφάλεια.
Οι παγκόσμιες διαφορές στην ευημερία
Τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι η ποιότητα ζωής διαφέρει σημαντικά ανά χώρα.
Η Ινδονησία κατέχει την υψηλότερη βαθμολογία στον λεγόμενο «δείκτη ευημερίας», ενώ η Ιαπωνία τη χαμηλότερη.
Αν και η κατάταξη δεν αποσκοπεί στη δημιουργία «πίνακα πρωτιάς», τα στοιχεία αναδεικνύουν κοινωνικές και πολιτισμικές αποκλίσεις ως πιθανές αιτίες.
Η έρευνα δεν περιελάμβανε την Αυστρία, ωστόσο ένα ενδιαφέρον εύρημα που αφορά τη Γερμανία είναι η σύνδεση μεταξύ κακής παιδικής υγείας και υψηλότερης ευημερίας στην ενήλικη ζωή, μια σχέση που παραμένει ασαφής.
Το χάσμα της νεότητας
Εκείνο που προκαλεί ίσως τη μεγαλύτερη έκπληξη είναι η διαπίστωση πως οι νέοι ηλικίας 18-29 ετών εμφανίζουν τα χαμηλότερα επίπεδα ευημερίας.
Το παλιό μοντέλο της «U-καμπύλης» της ευτυχίας -σύμφωνα με το οποίο οι νέοι είναι πιο ευτυχισμένοι, η μέση ηλικία φέρνει κάμψη και το γήρας σταδιακή ανάκαμψη- φαίνεται να μην ισχύει πια.
Όπως τονίζει ο επικεφαλής της μελέτης, Tyler J. VanderWeele του Χάρβαρντ, «είναι ένα ανησυχητικό εύρημα που μας κάνει να αναρωτηθούμε αν επενδύουμε αρκετά στην ευημερία των νέων ανθρώπων». Οι νέοι φαίνεται να αντιμετωπίζουν προβλήματα όχι μόνο στη συναισθηματική τους υγεία αλλά και στην αυτοεικόνα τους, τις διαπροσωπικές σχέσεις τους, ακόμη και στη σταθερότητα των οικονομικών τους.
Η σημασία των σχέσεων
Παρά τις διαφορές ανά τον κόσμο, οι ερευνητές εντοπίζουν κάποιους κοινούς παρονομαστές της ευτυχίας: η εργασία, η εκπαίδευση, ο γάμος και η συμμετοχή σε θρησκευτικές κοινότητες φαίνεται να συμβάλλουν θετικά στην ποιότητα ζωής.
Ένα ακόμα κοινό εύρημα προκύπτει και από τη διάσημη Harvard Study of Adult Development, την παλαιότερη διαχρονική μελέτη για την ανθρώπινη ευτυχία.
Το συμπέρασμα; Οι καλές σχέσεις -όχι μόνο ρομαντικές, αλλά και φιλικές ή επαγγελματικές- είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας ευτυχίας και υγείας.
«Αν έπρεπε να συνοψίσουμε 84 χρόνια έρευνας σε μια φράση, αυτή θα ήταν: Οι σχέσεις μάς κάνουν πιο υγιείς και πιο ευτυχισμένους», γράφουν οι ερευνητές Ρόμπερτ Γουόλντινγκερ και Μαρκ Σουλτς.
Τι έρχεται στη συνέχεια;
Η Global Flourishing Study έχει σχεδιαστεί για να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, ώστε να παρακολουθούνται οι αλλαγές στη διάρκεια του χρόνου. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο ερευνητικό εγχείρημα που φιλοδοξεί να καλύψει σημαντικά ερευνητικά κενά, συνδυάζοντας διαχρονική και διεθνή ανάλυση.
Όπως λέει χαρακτηριστικά η κοινωνιολόγος Leonie Steckermeier, η μελέτη ανοίγει νέους δρόμους για την κατανόηση της ποιότητας ζωής, δίνοντας στους ειδικούς και τους φορείς χάραξης πολιτικής νέα εργαλεία για να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής παγκοσμίως.