Νέα έρευνα δείχνει πως όταν ένα αντικείμενο κινείται με την ταχύτητα που μετακινούνται τα μάτια μας, μπορεί να... εξαφανιστεί από το οπτικό μας πεδίο...
Όταν κουνάμε απότομα την κάμερα ενός κινητού ή ενός βίντεο, η εικόνα γίνεται θολή. Το ίδιο, όμως, δεν συμβαίνει όταν κινούνται τα ίδια μας τα μάτια – κι αυτό παρόλο που πραγματοποιούν απότομες κινήσεις προς διάφορες κατευθύνσεις δύο ή και τρεις φορές το δευτερόλεπτο.
Αυτές οι κινήσεις ονομάζονται «σακκαδικές κινήσεις» και είναι τόσο γρήγορες και αυτοματοποιημένες, που ο εγκέφαλος μας τις "σβήνει", για να μην προκαλείται αποπροσανατολισμός ή ναυτία.
Ωστόσο, σύμφωνα με νέα μελέτη από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου (Technische Universität Berlin), αυτός ο «μηχανισμός ασφαλείας» του εγκεφάλου μας μπορεί να έχει μια παράδοξη συνέπεια: αν ένα αντικείμενο κινείται τόσο γρήγορα όσο οι σακκαδικές κινήσεις των ματιών μας –όπως για παράδειγμα μια μπάλα του τένις που εκτοξεύεται από ρακέτα– μπορεί να γίνει… αόρατο!
Η λειτουργία του εγκεφάλου, μπορεί να φιλτράρει πλήρως την εικόνα ενός ταχύτατα κινούμενου αντικειμένου, διαγράφοντας την κυριολεκτικά από το οπτικό μας πεδίο.
Επειδή η ταχύτητα των σακκαδικών κινήσεων διαφέρει από άτομο σε άτομο, όσοι έχουν πιο «γρήγορα μάτια» είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται ταχύτατα κινούμενα αντικείμενα με μεγαλύτερη ευκολία. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό μπορεί να εξηγεί γιατί κορυφαίοι αθλητές του μπέιζμπολ ή φωτογράφοι άγριας ζωής διαθέτουν –εκτός από τεχνική και εμπειρία– και πιο «αποδοτικούς» οφθαλμικούς μηχανισμούς.
Η όρασή μας δεν περιορίζεται μόνο από τη βιολογία
«Τα μέρη του φυσικού κόσμου που μπορούμε να αντιληφθούμε εξαρτώνται άμεσα από την ποιότητα των αισθητήριων οργάνων μας», εξηγεί ο επικεφαλής της έρευνας Μάρτιν Ρολφς, καθηγητής νευροεπιστημών.
«Για παράδειγμα, δεν μπορούμε να δούμε υπέρυθρο φως γιατί τα μάτια μας δεν είναι ευαίσθητα σε αυτό το φάσμα, ούτε μπορούμε να διακρίνουμε τα καρέ ενός βίντεο στην οθόνη, καθώς ανανεώνονται σε συχνότητες που ξεπερνούν την ικανότητά μας για αντίληψη».
Όμως, όπως λέει ο ίδιος, η έρευνα αυτή αποκαλύπτει κάτι ακόμα πιο σημαντικό: τα όρια της όρασής μας δεν καθορίζονται μόνο από βιολογικούς περιορισμούς, αλλά και από τις ίδιες μας τις κινήσεις, που επιδρούν στο αισθητηριακό σύστημα.
Για να το αποδείξει, η επιστημονική ομάδα του μελέτησε τις ταχύτερες και πιο συχνές κινήσεις του ανθρώπινου σώματος: τις σακκαδικές κινήσεις των ματιών, οι οποίες συμβαίνουν –ούτε λίγο ούτε πολύ– πάνω από 100.000 φορές την ημέρα.
Μια... καλή «σακκαδική» έμπνευση
Με λίγη δημοσιογραφική αδεία, θα μπορούσαμε να πούμε πως ο Ρολφς και η ομάδα του είχαν μια καλή σακκαδική έμπνευση. Όχι του τύπου που κάνουμε με τα μάτια μας. Ούτε και του τύπου που απολαμβάνουμε μπύρες σε μια σαββατιάτικη «σακαράκα».