Η νευροεπιστήμη αποκαλύπτει 4 τρόπους να γίνουμε πιο έξυπνοι.
Όλοι θέλουμε να γίνουμε πιο έξυπνοι, να έχουμε καθαρότερη σκέψη, να λαμβάνουμε καλύτερες αποφάσεις και να διατηρούμε την πνευματική μας διαύγεια όσο μεγαλώνουμε. Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουμε είναι πως όλα αυτά δεν είναι απλώς θέμα τύχης ή γονιδίων. Σύμφωνα με δημοσίευμα του inc.com η σύγχρονη νευροεπιστήμη αποκαλύπτει πρακτικούς, εφαρμόσιμους τρόπους για να ενισχύσουμε τις γνωστικές μας ικανότητες, ξεκινώντας ακόμα και από σήμερα.
Σε άρθρο του το Inc.com καταγράφει τις τέσσερις επιστημονικά τεκμηριωμένες στρατηγικές που μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε, αποφασίζουμε και ζούμε.
Γινόμαστε πιο έξυπνοι μέσα σε 10 λεπτά
Η σωματική άσκηση δεν ενδυναμώνει μόνο το σώμα, αλλά και τον εγκέφαλο. Μια μελέτη στο Journal of Epidemiology and Community Health αποκάλυψε ότι μόλις 6 έως 10 λεπτά μέτριας έως έντονης άσκησης είναι αρκετά για να ενισχύσουν τη βραχυπρόθεσμη μνήμη εργασίας και ανώτερες γνωστικές δεξιότητες όπως ο προγραμματισμός, η οργάνωση και η ιεράρχηση.
Ως «μέτριας έντασης» άσκηση μπορεί να χαρακτηριστεί το γρήγορο περπάτημα, ελαφρύ τζόκινγκ ή το ανέβασμα σκάλας δραστηριότητες που ανεβάζουν παλμούς αλλά επιτρέπουν να συνεχίσει κάποιος μια συζήτηση. Η έντονη ένταση, αντίστοιχα, περιλαμβάνει κολύμβηση ή γρήγορο τρέξιμο.
Αν η ιδέα των 10 λεπτών φαίνεται υπερβολική, μια μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο Translational Sports Medicine έδειξε ότι ακόμα και μόλις 2 λεπτά αερόβιας άσκησης βελτιώνουν την προσοχή και τις γνωστικές λειτουργίες για έως και δύο ώρες.
Για μακροπρόθεσμα οφέλη, μελέτη στα Proceedings of the National Academy of Sciences έδειξε ότι άτομα που περπατούσαν ζωηρά για 40 λεπτά, τρεις φορές την εβδομάδα, αύξησαν τον όγκο του ιπποκάμπου του εγκεφάλου τους κατά 2%. Και αυτό, σε μια ηλικία άνω των 60 ετών.
Η άσκηση όχι μόνο βελτιώνει την εγκεφαλική λειτουργία αλλά μπορεί και να αντιστρέψει τη φθορά που σχετίζεται με την ηλικία. Είναι ένας από τους ευκολότερους και πιο αποδοτικούς τρόπους για να ενισχύσει τη μάθηση, τη μνήμη και τη συγκέντρωσή.
Διαισθητική Νοημοσύνη
Πώς γίνεται ο έμπειρος γιατρός να κάνει διάγνωση μέσα σε δευτερόλεπτα; Πώς ένας κορυφαίος επενδυτής αναγνωρίζει αστραπιαία μια αλλαγή στην αγορά; Αυτές οι φαινομενικά «διαισθητικές» αποφάσεις βασίζονται στη συσσώρευση εμπειρίας και στη δημιουργία ισχυρών νοητικών δομών — ή αλλιώς, νευρωνικών «κομματιών» πληροφορίας.
Ο βραβευμένος με Νόμπελ Daniel Kahneman το είπε απλά: «Η διαίσθηση είναι όταν νομίζεις ότι ξέρεις, χωρίς να ξέρεις γιατί».
Ο οργανωμένος τρόπος μάθησης δημιουργεί αυτές τις δομές. Ο ψυχολόγος Adam Grant προτείνει μια «τριπλή στρατηγική»:
- Μάθετε κάτι και μετά εξετάστε τον εαυτό σας. Το τεστάρισμα ενισχύει τη μνήμη και την κατανόηση.
- Διδάξτε σε άλλους. Η προσδοκία ότι θα διδάξετε βελτιώνει την απορρόφηση της πληροφορίας.
- Συνδέστε τη νέα γνώση με κάτι που ήδη γνωρίζετε. Η συνειρμική μάθηση δημιουργεί γέφυρες στον εγκέφαλο και αυξάνει τη μακροπρόθεσμη ανάκληση.
Καλύτερες αποφάσεις την κατάλληλη ώρα
Η απόδοση του εγκεφάλου δεν είναι σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Οι κιρκάδιοι ρυθμοί — το εσωτερικό ρολόι του οργανισμού — επηρεάζουν την ικανότητα συγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων.
Η έννοια της «decision fatigue» είναι πραγματική. Όσο περισσότερες αποφάσεις παίρνουμε μέσα στη μέρα, τόσο μειώνεται η ποιότητά τους. Σε πειραματικές συνθήκες, συμμετέχοντες που έκαναν δύσκολες πνευματικές εργασίες επί έξι ώρες, επέλεγαν έπειτα πιο εύκολες λύσεις και λιγότερο αποδοτικές στρατηγικές, από καθαρή πνευματική εξάντληση.
Μελέτες δείχνουν ότι τις πρωινές ώρες λαμβάνουμε πιο ορθολογικές αποφάσεις, ιδανικές για δύσκολες ή ριψοκίνδυνες καταστάσεις. Αντίθετα, αργά το βράδυ είμαστε πιο ευάλωτοι σε παρορμητικές επιλογές, όπως αγορές ή συναισθηματικές αποφάσεις.
Πνευματική ευελιξία και νευρωεπιστήμη
Καθώς μεγαλώνουμε, ο εγκέφαλος αρχίζει να «ενοποιεί» γνωστικά δίκτυα που παλαιότερα λειτουργούσαν ανεξάρτητα. Αυτό επηρεάζει αρνητικά την εκτελεστική λειτουργία, τη μνήμη και την αφηρημένη σκέψη. Όμως, η πορεία δεν είναι αναπόφευκτη.
Έρευνες δείχνουν ότι τα λεγόμενα «Τρία Μεγάλα», διατροφή, άσκηση και γενικά υγιεινός τρόπος ζωής μπορούν να επιβραδύνουν, ακόμη και να αναστρέψουν την πνευματική φθορά:
- Διατροφή: Υγιεινές διατροφικές συνήθειες μειώνουν τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης και νευροεκφυλιστικών ασθενειών, σύμφωνα με το International Journal of Molecular Sciences.
- Άσκηση: Αυξάνει τον όγκο του ιπποκάμπου και ανανεώνει τη λειτουργικότητα του εγκεφάλου.
- Ύπνος & αποφυγή τοξινών: Ο ανεπαρκής ύπνος συνδέεται με επιταχυνόμενη ατροφία του εγκεφάλου (Frontiers in Aging Neuroscience), ενώ ουσίες όπως αλκοόλ και νικοτίνη επιταχύνουν τη γήρανση (The Lancet).
Επίσης, οσο περισσότερες εμπειρίες συσσωρεύουμε, τόσο πιο ισχυρή γίνεται η «νευρωνική αποθήκη» μας, άρα χρειάζεται να αναζητούμε νέα γνώση νέες προκλήσεις.