ΗΠΑ και Ευρώπη επεξεργάζονται πρόταση για εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία -το πλέον ακανθώδες ζήτημα-, καθώς η Ουάσιγκτον ζυγίζει τις προθέσεις της Μόσχας.
Ο Λευκός Οίκος μπορεί να θριαμβολογεί σήμερα διά της εκπροσώπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, αποκαλώντας τον Ντόναλντ Τραμπ «πρόεδρο της ειρήνης» και ως τον άνθρωπο που δεν έπαψε στιγμή να εργάζεται για την ειρήνη, αλλά υπάρχει εύλογη ανησυχία για το κατά πόσον ο Βλαντίμιρ Πούτιν μπλοφάρει για τη συμμετοχή του σε διαπραγματεύσεις και αν πρόκειται να λάβει μέρος ποτέ σε αυτές.
Μπλοφάρει ο Πούτιν;
Παρά τον σχεδιασμό για συνάντηση μεταξύ των προέδρων Πούτιν και Ζελένσκι υπό την αιγίδα του Τραμπ, ο σκεπτικισμός για την αξιοπιστία της Ρωσίας παραμένει έντονος, επισημαίνει δημοσίευμα της Wall Street Journal. Η Μόσχα έχει παραβιάσει στο παρελθόν δεσμεύσεις, όπως η υπόσχεση να μην προχωρήσει σε νέα εισβολή μετά το 2014, κάτι που πυροδοτεί αμφιβολίες για την καλή πίστη της.
Σύμφωνα με όσα αναφέρει το αμερικανικό δημοσίευμα από το 2014, η Μόσχα υπέγραψε τρεις σημαντικές συμφωνίες (Μινσκ 1, Μινσκ 2, Παρίσι - Σχήμα Νορμανδίας) με τις οποίες δεσμεύτηκε να σεβαστεί την κυριαρχία της Ουκρανίας, καθεμία από τις οποίες παραβίασε αργότερα.
Με αυτό το πρόσφατο ιστορικό, είναι παραπάνω από φανερό ότι στον Λευκό Οίκο υπάρχει έντονη ανησυχία για τις πραγματικές προθέσεις του Πούτιν.
«Θα βοηθήσουμε στον συντονισμό των εγγυήσεων ασφαλείας»
Ωστόσο, η Ουάσιγκτον καλείται να προχωρήσει στον μέγιστο βαθμό τις διαπραγματεύσεις με αιχμή το θέμα των εγγυήσεων ασφαλείας, καθώς το εδαφικό αποτελεί ένα ζήτημα ακόμα «εκτός δικαιοδοσίας» Τραμπ. Σε αυτό το πλαίσιο, η Λέβιτ επιβεβαίωσε ότι δεν πρόκειται να αναπτυχθούν αμερικανικά στρατεύματα στην Ουκρανία: «Δεν θα υπάρξουν αμερικανικές μπότες στο έδαφος».
Σημείωσε, δε, ότι η Ουάσιγκτον μπορεί να συμβάλει με άλλους τρόπους, όπως μέσω του συντονισμού με τους Ευρωπαίους συμμάχους και της παροχής υποστήριξης σε τομείς που θα ενισχύσουν τη συλλογική ασφάλεια.
«Ο πρόεδρος κατανοεί πόσο κρίσιμες είναι οι εγγυήσεις ασφαλείας για μια διαρκή ειρήνη», πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας ότι έχουν δοθεί σαφείς οδηγίες στην ομάδα εθνικής ασφάλειας να συνεργαστεί στενά με Ευρώπη, Ουκρανία και Ρωσία.
Συνομιλίες υψηλού επιπέδου μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών, Ουκρανίας και αρκετών ευρωπαϊκών χωρών αναμένεται να οδηγήσουν τις επόμενες ημέρες σε μια λεπτομερή πρόταση για εγγυήσεις ασφαλείας προς το Κίεβο, σύμφωνα με το Axios.
Με βάση πηγές που επικαλείται το αμερικανικό μέσο, το σχέδιο πιθανότατα θα περιλαμβάνει αμερικανική αεροπορική υποστήριξη, χωρίς όμως παρουσία χερσαίων δυνάμεων των ΗΠΑ στο ουκρανικό έδαφος.
Τραμπ: «Δεν θα πατήσει αμερικανικός στρατιώτης στην Ουκρανία»
Υπενθυμίζεται ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας αποτελούν πάγιο αίτημα της ουκρανικής κυβέρνησης. Μέχρι πρόσφατα η Ουάσιγκτον δίσταζε να αναλάβει ενεργό ρόλο, όμως ο Τραμπ φέρεται να έχει μεταβάλει τη στάση του.
Σε συνέντευξή του στο Fox News, ο Αμερικανός πρόεδρος τόνισε ότι δεν θα υπάρξουν «αμερικανικές μπότες στο έδαφος», αλλά άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο αεροπορικής στήριξης προς τις ευρωπαϊκές δυνάμεις που θα σταθμεύσουν στην Ουκρανία μετά από μια ειρηνευτική συμφωνία, εφόσον δοθεί και το «πράσινο φως» από τη Μόσχα, φυσικά.
Ο ίδιος εκτίμησε, μάλιστα, ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ίσως αποδεχθεί ένα τέτοιο σχήμα αμερικανο-ευρωπαϊκών εγγυήσεων, προσθέτοντας όμως ότι οι επόμενες εβδομάδες θα είναι καθοριστικές. Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, έχει εκφράσει κατηγορηματική αντίθεση σε οποιαδήποτε στρατιωτική παρουσία χωρών του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.
Το ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας κυριάρχησε στις συναντήσεις που είχε ο Τραμπ με τον Ουκρανό πρόεδρο και επτά ακόμη Ευρωπαίους ηγέτες στον Λευκό Οίκο. Ο Ζελένσκι μίλησε σε γενικές γραμμές για τις ανάγκες της χώρας του, χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες. Ευρωπαίος αξιωματούχος υποστήριξε ότι οι συζητήσεις περιεστράφησαν γύρω από μια τύπου «άρθρο-5-» δέσμευση, παραπέμποντας στη ρήτρα συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ, αν και ο ρόλος των ΗΠΑ παραμένει «ασαφής».
Ο Τραμπ ξεκαθάρισε ότι η Ουκρανία δεν πρόκειται να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, αλλά επανέλαβε πως οι Ευρωπαίοι είναι πρόθυμοι να αναπτύξουν δυνάμεις στο ουκρανικό έδαφος εκτός ΝΑΤΟ. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ΗΠΑ θα προσφέρουν μόνο αεροπορική υποστήριξη και πολιτικές διαβεβαιώσεις ασφαλείας, μεταδίδει το Axios.
O ρόλος του Ρούμπιο
Για την κατάρτιση της πρότασης συγκροτήθηκε κοινή αμερικανο-ευρω-ουκρανική επιτροπή, με επικεφαλής τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, και συμμετοχή συμβούλων εθνικής ασφάλειας από όλες τις πλευρές.
Όπως δήλωσε Ουκρανός αξιωματούχος, «τις επόμενες ημέρες θα δουλεύουμε από το πρωί ως το βράδυ, ώστε ίσως μέχρι το τέλος της εβδομάδας να έχουμε ένα ξεκάθαρο σχέδιο».
Σε μια τελευταία εξέλιξη, η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, αναφερόμενη στις εγγυήσεις ασφαλείας, είπε πως η ΕΕ θα εκπαιδεύσει Ουκρανούς στρατιώτες και θα ενισχύσει τις ένοπλες δυνάμεις και την αμυντική βιομηχανία της.
Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή του Ρούμπιο έρχεται σε μια στιγμή που μοιάζει να αναζητείται ένα πρόσωπο που θα αναλάβει τη δουλειά, με αυτά τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που έχει ο Αμερικανός ΥΠΕΞ. Χαρακτηρίζεται ως πιο ήπιος, πιο «διπλωμάτης» που εμμένει στην ουσία των πολιτικών ζητημάτων και αποφεύγει το θεαθήναι και την επικοινωνιακή ατζέντα που χαρακτηρίζει έντονα την αμερικανική κυβέρνηση τους τελευταίους μήνες.
Ο Ρούμπιο είναι χαμηλών τόνων και, έστω σε επίπεδο εικόνας, πιο μετριοπαθής. Πιο εύκολα θα ακούσει και θα τον ακούσει η Ευρώπη, και πιθανόν ακόμα και η Μόσχα, σε μια μελλοντική συνάντηση με θέμα το επίδικο των εγγυήσεων ασφαλείας.
Τα «αγκάθι» του εδαφικού και ο Ζελένσκι
Αν και η δημιουργία ευρωπαϊκής δύναμης επί ουκρανικού εδάφους θεωρείται το δυσκολότερο σημείο για τον Πούτιν, οι εδαφικές παραχωρήσεις αποτελούν το πλέον ακανθώδες ζήτημα για τον Ζελένσκι. Ο Ουκρανός πρόεδρος φέρεται να δήλωσε στον Τραμπ ότι είναι πρόθυμος να συζητήσει το θέμα απευθείας με τον Ρώσο ηγέτη, υπό την προϋπόθεση ότι οι συνομιλίες θα γίνουν σε διμερές επίπεδο. Ο Τραμπ, σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, συμφώνησε με αυτή την προσέγγιση.
Κατά την τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν, ο Τραμπ τον κάλεσε να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τον Ζελένσκι και τον προέτρεψε να είναι «ρεαλιστής» στις απαιτήσεις του. Μέχρι στιγμής όμως δεν έχει οριστεί ημερομηνία ή τοποθεσία για μια τέτοια συνάντηση. Οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι ηγέτες επιθυμούν να γίνει μέχρι το τέλος Αυγούστου, ενώ η ρωσική πλευρά δηλώνει ότι χρειάζεται περισσότερη προεργασία σε τεχνικό επίπεδο.
Ο Πούτιν μπορεί να μη θέλει συμφωνία, προειδοποίησε ο Τραμπ, θέλοντας να τονίσει ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο και ότι το σενάριο ο Πούτιν απλώς να «παίζει καθυστερήσεις» για να κλιμακώσει στο μέτωπο είναι αρκετά πιθανό. Εξάλλου, υπάρχουν σημαντικές κόκκινες γραμμές σε κάθε πλευρά που καθιστούν οποιαδήποτε συζήτηση -ακόμα κι αν φτάσουν τελικά στο ίδιο τραπέζι- ένα πολύ δύσκολο έργο.