Η πρώην Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ και σύζυγος του Τζίμι Κάρτερ, Ρόζαλιν, πέθανε σε ηλικία 96 ετών την Κυριακή αφήνοντας πίσω της ένα μεγάλο φιλανθρωπικό και ακτιβιστικό έργο.
Ήταν παντρεμένη με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ για 77 χρόνια, από το 1946, κάνοντάς τους ένα από τα μακροβιότερα ζευγάρια στην ιστορία της χώρας. Έζησαν στον Λευκό Οίκο για μία και μόνο τετραετή θητεία, από το 1977 έως το 1981.
Η Ρόζαλιν Κάρτερ έπασχε το τελευταίο διάστημα από άνοια, ενώ ο 98χρονος Τζίμι Κάρτερ αντιμετωπίζει επίσης σοβαρά προβλήματα υγείας και πλέον περνά όσο χρόνο του έχει απομείνει στο σπίτι του στη Τζόρτζια.
Σε δήλωση από το Carter Center, ο πρώην πρόεδρος αποκάλεσε τη σύζυγό του «ισότιμο συνεργάτη του σε όλα όσα κατάφερα ποτέ». «Μου έδωσε σοφή καθοδήγηση και ενθάρρυνση όταν τη χρειαζόμουν. Όσο η Ρόζαλιν ήταν στον κόσμο, πάντα ήξερα ότι κάποιος με αγαπούσε και με στήριζε», είπε.
Ποια ήταν η Ρόζαλιν Κάρτερ
Η Ελέανορ Ρόζαλιν Σμιθ γεννήθηκε στο Plains της Τζόρτζια στις 18 Αυγούστου 1927 και ήταν το μεγαλύτερο από τέσσερα παιδιά. Ο πατέρας της πέθανε όταν ήταν μικρή, οπότε ανέλαβε μεγάλο μέρος της ευθύνης για τη φροντίδα των αδερφών της όταν η μητέρα της πήγαινε στη δουλειά για μερική απασχόληση.
Συνέβαλε στο οικογενειακό εισόδημα δουλεύοντας μετά το σχολείο σε ένα σαλόνι ομορφιάς. «Ήμασταν πολύ φτωχοί και δουλεύαμε σκληρά», είπε κάποτε, αλλά συνέχισε τις σπουδές της, αποφοιτώντας από το λύκειο ως βαθμοφόρος.
Σύντομα ερωτεύτηκε τον αδερφό μιας από τις καλύτερες φίλες της. Ο Τζίμι και η Ρόζαλιν γνώριζαν ο ένας τον άλλον όλη τους τη ζωή. Ήταν η μητέρα του Τζίμι, η νοσοκόμα Λίλιαν Κάρτερ, που ξεγέννησε τη μητέρα της Ρόζαλιν, αλλά εκείνος έφυγε για τη Ναυτική Ακαδημία στην Αννάπολη του Μέριλαντ, όταν εκείνη ήταν ακόμα στο γυμνάσιο.
Οι Κάρτερ έχτισαν μια μεγάλη, κλασσική αμερικανική οικογένεια. Το ζευγάρι απέκτησε τέσσερα παιδιά, τρία αγόρια και ένα κορίτσι, τους Jack, Chip, Jeff και Amy και έγιναν παππούδες 11 εγγονιών και 14 δισέγγονων.
Ρόζαλιν Κάρτερ, η «ατσάλινη μανόλια»
Η Ρόζαλιν Κάρτερ, ως Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ, εργάστηκε ακούραστα για λογαριασμό της μεταρρύθμισης της ψυχικής υγείας και επαγγελματοποίησε τον ρόλο της συζύγου του προέδρου.
Μάλιστα, μερικές φορές αναφερόταν από τους βοηθούς του συζύγου της ως «συμπρόεδρος», λόγω της ολιστικής συμμετοχής της στη λήψη αποφάσεων του Προέδρου Κάρτερ καθώς ηγείτο του έθνους.
Ήταν αυτή που λέγεται ότι καθόρισε τον σύγχρονο ρόλο της Πρώτης Κυρίας. Έβλεπε τον εαυτό της όχι απλώς ως φυσιογνωμία και «αξεσουάρ» του συζύγου της, αλλά ως ακτιβίστρια με σημαντική επιρροή.
Έγινε γνωστή ως «η ατσάλινη μανόλια», μια αναφορά στη μαλακή νότια συμπεριφορά και προφορά της, κάτω από την οποία υπέβοσκε μια σιδερένια θέληση και φιλοδοξία να ανταγωνιστεί τον άντρα της.
Όταν ο Τζίμι Κάρτερ καταποντίστηκε από τον Ρόναλντ Ρίγκαν το 1980, ήταν η Ρόζαλιν Κάρτερ και όχι ο ίδιος ο πρώην πρόεδρος, που σκέφτηκε μια πιθανή πολιτική επιστροφή. Στα χρόνια που ακολούθησαν, το ζευγάρι παραδέχτηκε ότι αυτή ήταν η πιο πολιτική από τους δύο τους.
Το 1977, λίγους μόλις μήνες μετά την ανάληψη της θητείας του, ο πρόεδρος Κάρτερ έστειλε τη Ρόζαλιν σε πολιτική αποστολή στη Λατινική Αμερική για να μεταφέρει το μήνυμα στους δικτάτορες ότι η κυβέρνησή του θα αρνηθεί τη βοήθεια για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, η Ρόζαλιν Κάρτερ αναγκάστηκε πολλές φορές να αρνηθεί δημοσίως ότι ασκούσε αδικαιολόγητη επιρροή στον σύζυγό της αλλά και στην κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Παρά τον ενθουσιασμό της για την πολιτική και τη συμμετοχή της στην καριέρα του συζύγου της, είπε ότι από τη στιγμή που ο πρόεδρος είχε αποφασίσει, εκείνη δεν είχε πραγματική δύναμη να το αλλάξει.
Το «χουνέρι» στον Κάρτερ
Σε ένα ανέκδοτο συμβάν που μοιράστηκαν οι New York Times, ο πρόεδρος, στις αρχές του 1977, αποφάσισε να κατεβάσει τους θερμοστάτες του Λευκού Οίκου στους 18 βαθμούς την ημέρα και στους 12 βαθμούς τη νύχτα, σε μια προσπάθεια για εξοικονόμηση ενέργειας.
Όταν ο σύζυγός της αρνήθηκε την έκκλησή της να ανεβάσει τη θερμοκρασία, εκείνη επέλεξε να φορά αποκλειστικά μακριά εσώρουχα μέχρι εκείνος να το ξανασκεφτεί.
Η συνεισφορά της στην ψυχική υγεία
Για να συνεισφέρει στην κοινωνία, η Κάρτερ επέλεξε την ψυχική υγεία και τα ζητήματα που μαστίζουν τους ηλικιωμένους ως κεντρικό της σκοπό στην πολιτική της δραστηριότητα.
Ήδη από την προεκλογική εκστρατεία του συζύγου της για κυβερνήτης της Τζόρτζια (1971-1975), έδειξε το μεγάλο της ενδιαφέρον για την ψυχική υγεία και από τότε αφιερώθηκε σε αυτό.
Υπηρέτησε ως επίτιμη πρόεδρος στην Επιτροπή του Προέδρου για την Ψυχική Υγεία. Υπό αυτήν της την ιδιότητα, κατέθεσε κάποτε ενώπιον μιας υποεπιτροπής της Γερουσίας, και έγινε η πρώτη Πρώτη Κυρία που απευθύνθηκε σε επιτροπή του Κογκρέσου μετά την Έλεανορ Ρούσβελτ.
Πριν από 16 χρόνια, η Ρόζαλιν βρέθηκε ξανά στο DC ενώπιον του Κογκρέσου, συνεχίζοντας να πιέζει για κάλυψη της ψυχικής υγείας. «Δουλεύουμε πάνω σε αυτό εδώ και πολύ καιρό, τελικά φαίνεται να είναι εφικτό», είπε το 2007.
«Γύριζα σπίτι και έλεγα στον Τζίμι: "Γιατί οι άνθρωποι μου λένε τα προβλήματά τους;" και εκείνος μου απαντούσε: "Επειδή μπορεί να είσαι το μόνο άτομο που μπορεί να είναι κοντά σε κάποιον που μπορεί να τους βοηθήσει"».
Η ατομική της κληρονομιά είναι οι προσπάθειές της να μειώσει το στίγμα που αποδίδεται στα άτομα με ψυχικές ασθένειες και ο αγώνας της για ισοτιμία και πρόσβαση στη θεραπεία ψυχικής υγείας. Αφιέρωσε ακόμη χρόνο στο Rosalynn Carter Institute for Caregiving στο πανεπιστήμιο Georgia Southwestern State, για να βοηθήσει οικογένειες και επαγγελματίες φροντιστές που ζουν με αναπηρίες και ασθένειες.
Οι Κάρτερ επαναπροσδιόρισαν και έφεραν την επανάσταση στη μεταπροεδρία και, μέσω των κοινών προσπαθειών τους, εργάστηκαν για την παγκόσμια ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα για λογαριασμό του «The Carter Center», μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης με έδρα την Ατλάντα που ιδρύθηκε με σκοπό να «διοικήσει την ειρήνη, να καταπολεμήσει τις ασθένειες και να οικοδομήσει ελπίδα».
Μετά την αποχώρησή τους από τον Λευκό Οίκο, το ζευγάρι ταξίδεψε σε πολλά «καυτά» σημεία σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων επισκέψεων σε Κούβα, Σουδάν και Βόρεια Κορέα, την παρακολούθηση εκλογών και την εξάλειψη της νόσου των σκουληκιών της Γουινέας και άλλων παραμελημένων τροπικών ασθενειών. Ο Τζίμι Κάρτερ, μάλιστα, κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 2002.
