Όλα τα άτομα που εμφανίζουν σακχαρώδη διαβήτη έχουν περάσει από το στάδιο του προδιαβήτη.
Προδιαβήτης χαρακτηρίζεται η κατάσταση κατά την οποία το σάκχαρο του αίματος είναι υψηλότερο από το φυσιολογικό, αλλά όχι τόσο υψηλό ώστε να διαγνωσθεί ως διαβήτης τύπου 2 και να χρειάζεται φαρμακευτική θεραπεία.
«Η κατάσταση αυτή αυξάνει όχι μόνο τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, αλλά άμεσα και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο δηλαδή εμφράγματα, εγκεφαλικά επεισόδια, αιφνίδιο θάνατο και έμμεσα τις μακροχρόνιες δραματικές επιπλοκές του διαβήτη π.χ. νεφρική ανεπάρκεια, οφθαλμοπάθειες, νευροπάθεια, ακρωτηριασμούς κ.λπ.», επισημαίνει ο κ. Αντώνιος Λέπουρας MD Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος, Διευθυντής Παθολογικής-Διαβητολογικής Κλινικής & Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan General.
Σχεδόν ένας στους πέντε έφηβους ηλικίας 12-18 ετών και ένας στους τέσσερις νεαρούς ενήλικες ηλικίας 19-34 ετών ζει με προδιαβήτη, σύμφωνα με μια νέα μελέτη του Αμερικανικού CDC με δεδομένα από την Εθνική Έρευνα Εξέτασης Υγείας και Διατροφής που καλύπτει τα έτη 2005-2016 (2018 JAMA icon Pediatrics).
Όπως και ο διαβήτης, ο επιπολασμός του προδιαβήτη αυξάνεται ραγδαία, σύμφωνα με στοιχεία από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων στις ΗΠΑ. Το 2020, οι επιστήμονες των Κέντρων υπολόγισαν ότι το 38% του ενήλικου πληθυσμού έχει προδιαβήτη. Μέχρι το 2030, ένα μοντέλο προβλέπει περαιτέρω ανάπτυξη στο σχεδόν 50- 63%.
Γιατί θα πρέπει να ανησυχούμε για τον προδιαβήτη;
Ο προδιαβήτης δεν είναι ακίνδυνος, όχι μόνο διότι προβλέπει τον υψηλή πιθανότητα να εμφανίσουμε διαβήτη στο μέλλον. Οι επιπτώσεις του διαβήτη στον οργανισμό δυστυχώς και κυρίως η αγγειοπάθεια (αθηροσκλήρωση), ξεκινούν ήδη από το στάδιο του προδιαβήτη.
«Ο προδιαβήτης χρειάζεται προσοχή διότι είναι παράγων καρδιαγγειακού κινδύνου και προάγγελος επιπλοκών, όπως υψηλό κίνδυνο εμφάνισης αρτηριοσκληρωτικής αγγειακής νόσου, καθώς διπλασιάζει ή και τετραπλασιάζει την επίπτωση καρδιαγγειακών συμβάντων, πριν την εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη.
Υπάρχουν πολλά δεδομένα που υποδηλώνουν ότι ο προδιαβήτης βάζει τους ασθενείς σε τροχιά καρδιαγγειακής νόσου. Σε μια μετα-ανάλυση 129 μελετών που δημοσιεύθηκε πριν από 2 χρόνια, ο προδιαβήτης δεν συσχετίστηκε μόνο με στατιστικά σημαντική αύξηση, 16%, στη στεφανιαία νόσο, αλλά και 13% αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας από κάθε αιτία σε σχέση με άτομα με φυσιολογική γλυκόζη», αναφέρει ο ειδικός.
Ο προδιαβήτης συνδέεται ανεξάρτητα με το έμφραγμα του μυοκαρδίου
Ο προδιαβήτης δεν είναι μόνο προγνωστικός παράγοντας του διαβήτη και των καρδιαγγειακών επιπλοκών που συνεπάγονται, αλλά είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου από μόνος του για έμφραγμα του μυοκαρδίου, σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από σχεδόν 1,8 εκατομμύρια ασθενείς που νοσηλεύθηκαν για έμφραγμα του μυοκαρδίου (ΜΙ).
Σε αυτή τη μελέτη, σε 1.794.149 νοσηλείες ασθενών για MI προέκυψαν από τη βάση δεδομένων, National Inpatient Sample στις ΗΠΑ, τα εξής: Εξαιρουμένων των ασθενών που είχαν ανεπίγνωστο διαβήτη, περίπου το 1% (17.942) αυτών των ασθενών είχαν ιστορικό προδιαβήτη.
Ο προδιαβήτης ήταν ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου, που αντιστοιχούσε σε 25% αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Ο προδιαβήτης δεν προκαλεί συμπτώματα. Πώς γίνεται η διάγνωση
Προσοχή, η διάγνωση πρέπει να γίνει στο μικροβιολογικό εργαστήριο και όχι με δακτυλοκέντηση από φορητούς μετρητές.
Στον προδιαβήτη υπάρχουν 2 τύποι:
Είτε αυξημένο το πρωινό σάκχαρο νηστείας από 100-125mg/dl, (IFG), είτε το μεταγευματικό σάκχαρο μετρημένο 2 ώρες μετά από λήψη 75γρ γλυκόζης με καμπύλη σακχάρου, από 140-199 mg/dl, (IGT).
Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (Hba1c) δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για διάγνωση. Όταν κυμαίνεται από, 5,7-6,4%, είναι μια πιθανή ένδειξη προδιαβήτη (ισχύει μόνο για τις ΗΠΑ).
Ο ετήσιος σχετικός κίνδυνος μετάπτωσης σε διαβήτη τύπου 2, περίπου πενταπλασιάζεται όταν υπάρχουν είτε αυξημένα πρωινά σάκχαρα νηστείας είτε αυξημένα μεταγευματικά σάκχαρα και δωδεκαπλασιάζεται όταν συνυπάρχουν αυξημένα πρωινά και μεταγευματικά ταυτόχρονα (DECODE study group 2002).
Παχυσαρκία, καθιστική ζωή και προδιαβήτης συνδέονται αμφίδρομα
«Εντυπωσιακά στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι περισσότερο από το 90% των ατόμων με διαβήτη τύπου 2 έχει υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία. Τουλάχιστον 10% απώλεια βάρους θα αναστρέψει τον προδιαβήτη αλλά και τον πρώιμο διαβήτη σε ποσοστό ίσως περισσότερο και από το 60% των ατόμων.
Δυστυχώς τόσο η μακροχρόνια διατήρηση της απώλειας βάρους και επόμενα η αναστροφή του διαβήτη όσο και η μείωση των επιπλοκών του (καρδιαγγειακός κίνδυνος) παραμένουν ένα μεγάλο ερωτηματικό.
Είναι γνωστό ότι η φυσική δραστηριότητα και η απώλεια τουλάχιστον 10% του βάρους με σωστή διατροφή προσφέρουν μεγάλα πλεονεκτήματα όσον αφορά την πρόληψη μελλοντικού διαβήτη (μελέτες όπως DPP και DPPO έδειξαν 58% μείωση κινδύνου εμφάνισης).
Ωστόσο μελέτες πάλι, δείχνουν ότι λιγότεροι από το 50% των ατόμων με προδιαβήτη συμμετέχουν σε αυτές τις συμπεριφορές μείωσης του κινδύνου και ελάχιστοι διατηρούν την καλή συμπεριφορά και την αρχική απώλεια βάρους μακροχρόνια.
Έρευνες δείχνουν ότι η ευαισθητοποίηση ατόμων με προδιαβήτη για τους σοβαρούς κινδύνους που επίκεινται, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προώθηση από πλευράς τους συμπεριφορών ελάττωσης αυτού του κινδύνου. Οι ασθενείς καλό είναι να εκπαιδεύονται συνεχώς για σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η διατροφή και η σωματική δραστηριότητα. Οι ενημερωμένοι ενήλικοι που γνωρίζουν την κατάσταση και τους κινδύνους του προδιαβήτη τους, είναι πιο πιθανό να ασκηθούν και να χάσουν βάρος», εξηγεί ο κ. Λέπουρας.
Παχυσαρκία – Προδιαβήτης - Φαρμακευτική αγωγή
«Τα συνεχώς διευρυμένα δεδομένα δείχνουν τα οφέλη των νέων φαρμάκων για την παχυσαρκία, κυρίως ινκρετινικών ανάλογων (ανάλογα ινκρετινών, σεμαγλουτίδη Wegovy Λιραγλουτίδη-Saxenta και Τιρζεπατιδη-Mounjaro). Όχι μόνο βοηθούν την απώλεια βάρους και την αναστροφή του προδιαβήτη, αλλά και στη νεφρική, αγγειακή και καρδιαγγειακή προστασία, ακόμη και στη βελτίωση της άπνοιας ύπνου. Αποτελούν ένα νέο σημαντικό εργαλείο στην διαχείριση και θεραπεία της παχυσαρκίας του διαβήτη και των επιπλοκών του» προσθέτει.
Η σημασία της διατροφής και της άσκησης στον προδιαβήτη
«Είναι πλέον εφικτό με έγκαιρη διάγνωση, αξιολόγηση συννοσηροτήτων, μαζί με τις κατάλληλες θεραπευτικές συστάσεις η νόσος και οι δυσάρεστες επιπλοκές της να προληφθεί επιτυχώς για την πλειονότητα των ατόμων με προδιαβήτη-πρώιμο διαβήτη.
Οι ασθενείς με προδιαβήτη θα πρέπει να ακολουθούν ένα πρόγραμμα διατροφής και συμβουλευτικής υποστήριξης, με στόχο απώλεια 10% του σωματικού βάρους, ενώ παράλληλα θα πρέπει να αυξήσουν την σωματική τους δραστηριότητα (fitness) σε τουλάχιστον 210 λεπτά την εβδομάδα (30΄ ημερησίως).
Χορήγηση νεότερων φαρμακευτικών θεραπειών για την παχυσαρκία, πάντα εξατομικευμένα και υπό ιατρική παρακολούθηση, φαίνεται από τις υπάρχουσες μελέτες ότι θα βοηθήσει ουσιαστικά.
Ετήσιος τουλάχιστον πλήρης διαγνωστικός εξατομικευμένος έλεγχος (check up), ανήκει στις απαραίτητες προληπτικές στρατηγικές και κυριολεκτικά σώζει ζωές. Σημαντικό η προσπάθεια διατροφής και άσκησης να γίνεται έγκαιρα, συστηματικά και διά βίου», καταλήγει ο κ. Λέπουρας.