Το Αλτσχάιμερ αναφέρεται συχνά ως η επιδημία του 21ου αιώνα. Εκατομμύρια άνθρωποι και οι οικογένειές τους στην Ευρώπη δίνουν άνιση μάχη και χρειάζονται στήριξη.
Αλτσχάιμερ και άνοια
Σε πρώτη φάση, όπως ενημερώνει η Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών( Alzheimer Hellas), η άνοια είναι ένα σύνολο από συμπτώματα και ενδείξεις σχετικά με προβλήματα στη μνήμη και άλλες νοητικές λειτουργίες (λόγος, προσοχή, κριτική ικανότητα κ.ά)
Η συχνότερη αιτία της άνοιας, άνω του 60%, είναι η νόσος Αλτσχάιμερ. Η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι μια χρόνια νευροεκφυλιστική νόσος που «χτυπά» κυρίως σε ηλικιωμένους αλλά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένας αυξανόμενος αριθμός εμφάνισης και σε άτομα ηλικίας κάτω των 60 ετών.
Δεν υπάρχει θεραπεία για την νόσο αλλά η έγκαιρη διάγνωσή της μπορεί να βοηθήσει καθοριστικά στην διαχείριση της εξέλιξής της.
Η Ευρώπη κινδυνεύει
Τα στοιχεία για την Ευρώπη είναι ανησυχητικά. Με βάση τα στοιχεία της ευρωπαϊκής μη κυβερνητικής οργάνωσης «Alzheimer Europe», 8 εκατομμύρια Ευρωπαίοι περίπου πάσχουν από άνοια. Σχεδόν 25 εκατομμύρια άνθρωποι επηρεάζονται άμεσα από την ασθένεια, συγγενείς και στενός περίγυρος των ασθενών. Η άνοια έχει σοβαρές οικονομικές, κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις στις κοινωνίες.
Όπως αναφέρουν οι ειδικοί αυτοί οι αριθμοί θα διπλασιαστούν μέχρι το 2050, μια πραγματικά δυσάρεστη εξέλιξη, αν δεν παρθούν τα αναγκαία μέτρα.
Αυξημένοι αριθμοί και στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα οι υπολογισμοί των πασχόντων από άνοια αναφέρουν αριθμό 150.0000-200.000, πράγμα που σημαίνει πως ένας πληθυσμός που προσεγγίζει το ένα εκατομμύριο, αν συμπεριλάβουμε τις οικογένειες των πασχόντων, αντιμετωπίζει άμεσα τις επιπτώσεις της ασθένειας.
Ο COVΙD αφήνει κι εδώ το στίγμα του
Στην Ελλάδα, η εταιρεία Alzheimer Αθηνών πραγματοποίησε μελέτες, εν μέσω πανδημίας, διαπιστώνοντας ότι οι νέες συνθήκες επιδείνωσαν σημαντικά την κατάσταση. Η πλειοψηφία των πασχόντων από άνοια χειροτέρεψαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας σε διανοητικό και ψυχολογικό επίπεδο και οι φροντιστές τους, παράλληλα, εμφανίστηκαν πολύ περισσότερο καταπονημένοι.
Η πανδημία του κορωνοϊού έπεσε σαν ένας εγκλεισμός πάνω σε έναν ήδη υπάρχοντα εγκλεισμό, όπως είναι δυστυχώς η ζωή για τους περισσότερους πάσχοντες από άνοια.
Σοβαρή ανεπάρκεια στην πρόληψη και περίθαλψη σε επίπεδο ΕΕ
Σε δήλωση εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Βιομηχανιών και Συλλόγων στην ιστοσελίδα Euractiv, τονίζεται ότι απαιτούνται πολύ περισσότερες επενδύσεις για την εκπαίδευση προσωπικού και την δημιουργία υποδομών που θα αναλάβουν τη διάγνωση, τη θεραπεία και την παρακολούθηση των ασθενών, σημειώνοντας την σημασία της έγκαιρης διάγνωσης.
Οι ειδικοί αναγνωρίζουν ότι τα εθνικά συστήματα υγείας των κρατών μελών είναι πολύ πίσω από τις απαιτήσεις και ακόμα και οι υγειονομικοί πρέπει να εκπαιδευτούν να κάνουν έγκαιρη διάγνωση.
Η δράση της ΕΕ και του Ευρωκοινοβουλίου
Από την προηγούμενη δεκαετία το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει συμφωνήσει ότι η νόσος πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητά στην ευρωπαϊκή υγεία, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη ότι η αύξηση του προσδόκιμου όρου ζωής έχει μεγαλώσει σημαντικά τα ποσοστά των ηλικιωμένων στη γηραιά ήπειρο.
Στο Ευρωκοινοβούλιο συστάθηκε το 2007 η Ευρωπαϊκή Συμμαχία για τη νόσο Αλτσχάιμερ (European Αlzheimer's Alliance). Είναι μια πολυεθνική και διακομματική ομάδα η οποία συγκεντρώνει τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που δεσμεύονται να στηρίξουν την Alzheimer Europe ώστε να να προωθήσει τη συντονισμένη δράση σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο στον τομέα της πρόληψης, της διάγνωσης και της θεραπείας της νόσου Αλτσχάιμερ, της έρευνας και της κοινωνικής πολιτικής και τον πολιτικών προτεραιοτήτων
Η Alzheimer Europe έχει καταθέσει μάλιστα και το υπόμνημά της στην Κομισιόν σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για την υγεία.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα της άνοιας και κάποιες συμβουλές
Η διάγνωση της ασθένειας είναι αρκετά δύσκολη γιατί τα συμπτώματα ποικίλουν από άνθρωπο σε άνθρωπό, όπως και η πορεία και εξέλιξή της. H Alzheimer Hellas ενημερώνει για τα συνηθέστερα συμπτώματα της άνοιας και δίνει κάποιες συμβουλές:
- εξασθένηση της μνήμης
- προβλήματα προσανατολισμού
- δυσκολία σε ορισμένες απλές δραστηριότητες (ντύσιμο, τηλεφωνήματα)
- διαταραχές της σκέψης και του λόγου
- διαταραχές της συμπεριφοράς, και αλλαγή στοιχείων του χαρακτήρα π.χ. ανησυχία και επιθετικότητα.
Εφ΄ όσον ο γιατρός διαγνώσει την ασθένεια, είναι ο άνθρωπος με τον οποίο θα πρέπει σε κλίμα συνέπειας και εμπιστοσύνης ο ασθενής να ακολουθήσει προσεκτικά τις οδηγίες του.
Τη μάχη δεν χρειάζεται να τη δώσει μόνος του ο ασθενής. Η απομόνωση απλώς θα επιδεινώσει την κατάσταση. Όσο το γρηγορότερο προετοιμάσει τους κοντινούς του ανθρώπους ο ασθενής με τη βοήθεια ειδικών, τόσο με καλύτερους όρους θα δοθεί η μάχη, μια μάχη που οι επιπτώσεις της έτσι κι αλλιώς δεν θα επηρεάσουν μόνο τον ίδιο.
Η αναζήτηση βοήθειας, η επικοινωνία με εξειδικευμένο γιατρό είναι αυτονόητη κίνηση για όποιον εμφανίζει τα παραπάνω συμπτώματα. Η έγκαιρη διάγνωση, και η έγκαιρη προετοιμασία και αντιμετώπιση μπορεί να προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα στη μάχη με τη νόσο Αλτσχάιμερ, καθώς υπάρχουν ακόμα και φαρμακευτικές αγωγές που μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου, αν προσφερθούν στην ώρα τους.
Είναι κρατική υπόθεση στο τέλος
Σε κάθε περίπτωση η σωστή αντιμετώπιση από μεριάς των ανθρώπων και η ατομική τους ευθύνη δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την ανάγκη και ευθύνη για κρατική στήριξη μέσω της οποίας μπορεί να εξασφαλισθεί ουσιαστική και ολοκληρωμένη ενημέρωση, πρόληψη και θεραπεία και φροντίδα στους ασθενείς και τους οικείους τους. Είναι μια μάχη που δεν μπορούν και δεν πρέπει να δίνουν μόνοι τους.