Η γήρανση είναι μια αναπόφευκτη διαδικασία που συμβαίνει με την πάροδο του χρόνου.
Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι η γήρανση μπορεί να συμβαίνει «σε άλματα», αμφισβητώντας την κλασική άποψη για το πώς γερνούν σταδιακά οι άνθρωποι. Αυτή η νέα προσέγγιση προσφέρει πολύτιμες γνώσεις για το πώς να διατηρήσουμε την υγεία μας καθώς μεγαλώνουμε.
Η έννοια της απότομης ανάπτυξης δεν είναι καινούργια –παρατηρείται στα βρέφη και στους εφήβους. Ωστόσο, η ιδέα ότι και οι ενήλικες περνούν από τέτοια «άλματα γήρανσης» είναι σχετικά νέα στη επιστημονική κοινότητα. Μελέτες δείχνουν ότι ταχείες γενετικές αλλαγές σε συγκεκριμένες περιόδους της ζωής μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά τη διαδικασία της γήρανσης.
Ποιες είναι οι «κρίσιμες ηλικίες» της γήρανσης;
Πρόσφατες έρευνες εστιάζουν στις λεγόμενες «κρίσιμες ηλικίες» γήρανσης. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Annals of Medicine παρακολούθησε άτομα από την παιδική ηλικία έως και τα 60 τους, εξετάζοντας τη σωματική και ψυχική τους υγεία σε διάφορες ηλικίες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι επικίνδυνες συμπεριφορές όπως το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ έχουν εντονότερο αντίκτυπο μετά τα 36.
Μια άλλη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Aging, ανέλυσε κύτταρα και μικροβιώματα ανθρώπων ηλικίας 25 έως 75 ετών. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η γήρανση δεν προχωρά γραμμικά, αλλά παρουσιάζει δύο περιόδους απότομης επιδείνωσης: γύρω στα 44 και στα 60 έτη. Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι λειτουργίες του σώματος και οι κίνδυνοι ασθενειών δεν αυξάνονται σταθερά, αλλά μεταβάλλονται απότομα σε ορισμένα στάδια της ζωής.
Γιατί συμβαίνουν αυτά τα «άλματα»;
Η επιστήμη δεν έχει ακόμη οριστικές απαντήσεις. Μία θεωρία είναι ότι οι άνθρωποι στα 40 τους δεν δίνουν την ίδια προτεραιότητα στην υγεία όπως όταν ήταν νεότεροι. Η σωματική δραστηριότητα και η σωστή διατροφή μειώνονται, κάτι που επιταχύνει τη γήρανση.
Πώς να προστατεύσουμε την υγεία πριν από τα άλματα;
Για να προετοιμαστούμε για τα στάδια γρήγορης γήρανσης, είναι σημαντικό να υιοθετήσουμε υγιεινές συνήθειες από νωρίς. Συμπεριφορές όπως το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και η έλλειψη άσκησης συνδέονται με ταχύτερη γήρανση. Ένας υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να μετριάσει τις επιπτώσεις.