Το ορθό είναι το τελευταίο τμήμα του πεπτικού σωλήνα που εκβάλλει στον πρωκτό. Η χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου στο όργανο αυτό, αποτελούσε πάντα σημαντική πρόκληση για τον χειρουργό.
Την δεκαετία του 1980, με την καθιέρωση της ολικής μεσορθικής εκτομής (ΤΜΕ), συντελέστηκε επανάσταση στην αποτελεσματικότητα των επεμβάσεων για τη νόσο αυτή. Η έλευση της τεχνικής προσέφερε πολύ μεγάλη βελτίωση στην επιβίωση των ασθενών με καρκίνο του ορθού, αλλά και βαθύτερη κατανόηση του προβλήματος από τους ιατρούς που καλούνται να βοηθήσουν τους ασθενείς αυτούς.
Στις επόμενες δεκαετίες, οι επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις προσέθεσαν στη φαρέτρα των χειρουργών τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές: την λαπαροσκοπική και την ρομποτική προσπέλαση. Παρά την σημαντική μείωση του τραύματος που αυτές συνεπάγονται, επιτυγχάνουμε τα οφέλη μιας πλήρους ολικής μεσορθικής εκτομής στους ασθενείς με καρκίνο ορθού, με σημαντικά μικρότερη ταλαιπωρία, χαμηλότερα επίπεδα μετεγχειρητικού πόνου, μικρότερη διάρκεια νοσηλείας και ταχύτερη επάνοδο στην καθημερινότητα σε σχέση με την παραδοσιακή, ανοικτή, χειρουργική.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που, ακόμα και με τη χρήση όλων αυτών των τεχνικών, η χειρουργική θεραπεία του καρκίνου του ορθού παραμένει πολύ δύσκολη. Σε περιπτώσεις ασθενών με όγκο που βρίσκεται πολύ χαμηλά στο ορθό, με στενή πύελο, ή με παχυσαρκία, η πλήρης εξαίρεση του οργάνου μαζί με το λίπος που το περιβάλλει γίνεται έως και αδύνατη. Κάτι τέτοιο αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα για μόνιμη παρά φύσιν έδρα ή/και αποτελεί έναν πολύ κακό δείκτη για την μετέπειτα εξέλιξη της υγείας των ασθενών αυτών.
Ελάχιστα επεμβατική μέθοδος TaTME
Για το λόγο αυτό αναπτύχθηκε η διαπρωκτική ολική μεσορθική εκτομή (TaTME). Αφορά σε μια νέα προσέγγιση στους χαμηλούς όγκους του ορθού, κατά την οποία ο χειρουργός κάνει την επέμβαση «από κάτω προς τα πάνω», δηλαδή ξεκινά την εκτομή από τον πρωκτό και επεκτείνεται προς την κοιλία. Το κυριότερο πλεονέκτημα της τεχνικής αυτής είναι ότι προσφέρει στον χειρουργό πολύ καλύτερη οπτική επαφή με τους ιστούς που χειρίζεται, διευκολύνοντας την πλήρη αφαίρεση του ορθού και του περιορθικού λίπους με τρόπο ώστε αυτά να αφαιρεθούν ανέπαφα. Στις περισσότερες περιπτώσεις επιτυγχάνεται η διατήρηση του σφιγκτήρα, όταν αυτό είναι ογκολογικά αποδεκτό, μειώνοντας την ανάγκη για μόνιμη κολοστομία. Η επέμβαση TaTME μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με χρήση λαπαροσκοπικών εργαλείων, είτε με χρήση ρομποτικής πλατφόρμας.
Η TaTME εφαρμόζεται στις προηγμένες ιατρικά χώρες τα τελευταία χρόνια, με εξαιρετικά αποτελέσματα όταν διενεργείται από κατάλληλα εκπαιδευμένους, εξειδικευμένους χειρουργούς. Όμως, η διαδικασία εκμάθησής της αποτελεί πρόκληση, καθώς είναι μια εντελώς νέα προσπέλαση σε σχέση με την παραδοσιακή χειρουργική. Ο χειρουργός, θα πρέπει να είναι εξοικειωμένος με την χειρουργική του παχέος εντέρου και του ορθού και όλες τις τεχνικές, παραδοσιακές και ελάχιστα επεμβατικές, χρειάζεται να εξοικειωθεί με μία εντελώς νέα οπτική της πυέλου, και αυτό απαιτεί ζήλο, καθοδήγηση αλλά και εξάσκηση.
Στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων του μη κερδοσκοπικού οργανισμού NoDE Institute για την πρακτική μεταπτυχιακή εκπαίδευση ιατρών, ο οποίος ιδρύθηκε και λειτουργεί από την Στ’ Χειρουργική Κλινική στο ΥΓΕΙΑ, προσφέρεται εκπαίδευση για την νέα αυτή προσέγγιση σε Έλληνες χειρουργούς που θέλουν να την ενσωματώσουν στις μεθόδους που χρησιμοποιούν για την χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του ορθού.
Γράφουν οι
Κωνσταντίνος Μαυραντώνης
Χειρουργός
Διευθυντής Στ’ Χειρουργικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ
Σωτήριος Γεώργιος Πανουσόπουλος
Επιστημονικός Συνεργάτης
Στ’ Χειρουργικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ