Η ομάδα του Christian Tackenberg απέδειξε ότι η μεταμόσχευση νευρικών βλαστοκυττάρων μπορεί να αναγεννήσει τον εγκέφαλο μετά από εγκεφαλικό.
Η πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης έρχεται να ανατρέψει όσα γνωρίζαμε για τη θεραπεία των εγκεφαλικών επεισοδίων, ανοίγοντας έναν νέο δρόμο στην ιατρική αναγεννητική προσέγγιση.
Μέχρι σήμερα, το εγκεφαλικό θεωρούνταν μία από τις πιο καταστροφικές παθήσεις, αφού ένας στους τέσσερις ενήλικες θα το υποστεί κάποια στιγμή στη ζωή του, ενώ σχεδόν οι μισοί από αυτούς θα ζήσουν με μόνιμες αναπηρίες - παράλυση, δυσκολία στην ομιλία ή απώλεια κινητικών λειτουργιών. Η βλάβη στον εγκέφαλο από έλλειψη οξυγόνου ή αιμορραγία θεωρείται μη αναστρέψιμη. Ωστόσο, τα νέα ευρήματα από τη Ζυρίχη αμφισβητούν αυτό το δεδομένο.
Η αναζωογονητική μεταμόσχευση νευρικών βλαστοκυττάρων
Η ομάδα του Christian Tackenberg, σε συνεργασία με την ερευνήτρια Rebecca Weber και τον Ruslan Rust του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια, απέδειξε ότι η μεταμόσχευση νευρικών βλαστοκυττάρων μπορεί να αναγεννήσει τον εγκέφαλο μετά από εγκεφαλικό.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ανθρώπινα νευρικά βλαστοκύτταρα που προέρχονταν από επαγόμενα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, δηλαδή κύτταρα που δημιουργούνται από κοινά ανθρώπινα σωματικά κύτταρα. Σε πειράματα με γενετικά τροποποιημένα ποντίκια, στα οποία είχε προκληθεί μόνιμο εγκεφαλικό, τα βλαστοκύτταρα μεταμοσχεύτηκαν στην τραυματισμένη περιοχή του εγκεφάλου μία εβδομάδα μετά το επεισόδιο.
Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: τα κύτταρα όχι μόνο επέζησαν, αλλά και διαφοροποιήθηκαν σε νευρώνες, οι οποίοι κατάφεραν να επικοινωνήσουν με τους ήδη υπάρχοντες εγκεφαλικούς ιστούς.
Παράλληλα, παρατηρήθηκε αναγέννηση αιμοφόρων αγγείων, μείωση των φλεγμονωδών αντιδράσεων και ενίσχυση του αιματοεγκεφαλικού φραγμού. Σημαντικότερο όλων, τα πειραματόζωα εμφάνισαν αποκατάσταση κινητικών λειτουργιών, κάτι που επιβεβαιώθηκε μέσω ανάλυσης της βάδισης με τεχνητή νοημοσύνη.
Η έρευνα δεν περιορίστηκε στα άμεσα αποτελέσματα, αλλά ανέδειξε και τη σημασία του χρόνου. Η δεύτερη μελέτη έδειξε ότι η μεταμόσχευση αποδίδει καλύτερα όταν γίνεται όχι αμέσως μετά το εγκεφαλικό, αλλά έπειτα από μία εβδομάδα.
Αυτό είναι κρίσιμο για πιθανές κλινικές εφαρμογές, καθώς δίνει στους γιατρούς τον απαραίτητο χρόνο να προετοιμάσουν τη θεραπεία. Επιπλέον, η διαδικασία παρασκευής των βλαστοκυττάρων έγινε χωρίς τη χρήση ζωικών παραγόντων, ώστε να είναι συμβατή με μελλοντικές θεραπείες σε ανθρώπους.
Παρά την αισιοδοξία, οι επιστήμονες παραμένουν προσεκτικοί. Ο Tackenberg τονίζει ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για την ασφάλεια, καθώς υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος ανεξέλεγκτης ανάπτυξης των βλαστοκυττάρων. Για τον λόγο αυτό, αναπτύσσεται ένα «σύστημα ασφαλείας» που θα λειτουργεί σαν διακόπτης ελέγχου. Εξετάζονται επίσης εναλλακτικοί τρόποι χορήγησης, όπως η ενδοαγγειακή έγχυση, η οποία θα ήταν λιγότερο επεμβατική από μια χειρουργική εμφύτευση στον εγκέφαλο.
Η σημασία της ανακάλυψης είναι τεράστια. Ενώ ήδη δοκιμάζονται κλινικές εφαρμογές βλαστοκυττάρων για τη νόσο Πάρκινσον στην Ιαπωνία, το εγκεφαλικό θα μπορούσε να είναι η επόμενη νόσος για την οποία θα ξεκινήσουν κλινικές δοκιμές. Για εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως, που μέχρι σήμερα ζούσαν με τις μόνιμες συνέπειες ενός εγκεφαλικού επεισοδίου, η ελπίδα για πραγματική θεραπεία φαίνεται πλέον πιο κοντά από ποτέ.
Με άλλα λόγια, η αναγεννητική ιατρική κάνει τολμηρά βήματα προς μια εποχή όπου ο εγκέφαλος δεν θα είναι πια καταδικασμένος στην αμετάκλητη φθορά, αλλά θα μπορεί να γιατρεύεται και να ανακτά τις χαμένες του δυνάμεις.