Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει διευκρινίσει ποιες είναι οι πιο αποτελεσματικές θεραπείες για τη μείωση του εθισμού στο κάπνισμα και δημοσίευσε τι πρέπει να κάνουν τα άτομα που επιθυμούν να το διακόψουν.
Ο διεθνής οργανισμός έχει αναλύσει ποιες είναι οι στρατηγικές που πρέπει να ακολουθήσουν όσοι επιθυμούν να σταματήσουν το κάπνισμα, καθώς και ποιες διευκολύνσεις πρέπει να προσφέρουν τα κράτη και το υγειονομικό προσωπικό. Πρόκειται για μια εκτενή προσέγγιση που περιλαμβάνει κλινική υποστήριξη, οικονομικούς πόρους και φαρμακευτικές θεραπείες.
Γιατί είναι εθιστικό το κάπνισμα;
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει η ΜΚΟ, περισσότερο από το 60% των 1.250 εκατ. καπνιστών παγκοσμίως επιθυμούν να εγκαταλείψουν αυτή τη συνήθεια, κάτι που αντιστοιχεί σε πάνω από 750 εκατομμύρια ανθρώπους. Ωστόσο, το 70% αυτών δεν έχει πρόσβαση σε αποτελεσματικές υπηρεσίες εξαιτίας της έλλειψης και ανεπάρκειας πόρων στα συστήματα υγείας.
Το κάπνισμα είναι μια διεγερτική ουσία του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ένα από τα βασικά του συστατικά είναι η νικοτίνη, ουσία υπεύθυνη για τον εθισμό και την εξάρτηση. Η νικοτίνη προκαλεί μια ευχάριστη αίσθηση και αποσπά τον καταναλωτή από δυσάρεστες αισθήσεις, καθώς δρα στη χημεία του εγκεφάλου, πλημμυρίζοντας τα νευρωνικά κυκλώματα με μια χημική ουσία που ονομάζεται «ντοπαμίνη», βελτιώνοντας τη διάθεση των καπνιστών —κάτι που σύντομα οδηγεί σε εθισμό.
Ποιες είναι οι θεραπείες που προτείνει ο ΠΟΥ για τη διακοπή του καπνίσματος;
Ο ΠΟΥ έχει περιγράψει αναλυτικά τις στρατηγικές για τη μείωση του εθισμού στο κάπνισμα. Έχει διευκρινίσει ότι οι χώρες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα πρέπει να παρέχουν τις θεραπείες αυτές με χαμηλό ή καθόλου κόστος σε όσους ζητούν τέτοιου είδους υποστήριξη, καθιστώντας τις πιο προσιτές. Οι πιο αποτελεσματικές θεραπείες έχουν αναφερθεί από τον Οργανισμό. Οι θεραπείες αυτές πρέπει να συνταγογραφούνται από γιατρό ώστε να επιτευχθεί η μείωση του άγχους και του συνδρόμου στέρησης από το κάπνισμα.
Μεταξύ των θεραπειών που έχει προτείνει ο ΠΟΥ ως τις πιο αποτελεσματικές για τη διακοπή του καπνίσματος περιλαμβάνονται οι εξής:
Βαρενικλίνη: Πρόκειται για ένα χάπι που βοηθά στη μείωση της επιθυμίας για νικοτίνη, καθώς συνδέεται με τους νικοτινικούς υποδοχείς, χωρίς όμως να περιέχει νικοτίνη. Είναι ο πρώτος μη νικοτινούχος παράγοντας με ιατρική συνταγή για τη διακοπή του καπνίσματος που έχει αναπτυχθεί εδώ και σχεδόν μια δεκαετία.
Θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης: Σε αυτόν τον τύπο θεραπείας χρησιμοποιούνται ειδικά προϊόντα για τη χορήγηση μικρών και συνεχών δόσεων νικοτίνης, με στόχο την εξάλειψη της επιθυμίας για κάπνισμα. Χρησιμοποιείται προσωρινά και παρέχει νικοτίνη στον εγκέφαλο μέσω δερματικών επιθεμάτων, τσίχλας, ρινικών και στοματικών σπρέι, εισπνευστήρων, παστίλιων και δισκίων.
Βουπροπιόνη: Πρόκειται για χάπι που λαμβάνεται δύο φορές την ημέρα, δεν περιέχει νικοτίνη και βοηθά στη μείωση των συμπτωμάτων στέρησης κατά τη διακοπή του καπνίσματος. Αναστέλλει την επαναπρόσληψη της ντοπαμίνης, της κύριας ουσίας που ευθύνεται για τον εθισμό στο κάπνισμα.
Κιτισίνη: Είναι μια φυτικής προέλευσης ένωση που ανακουφίζει τα συμπτώματα στέρησης από τον καπνό. Η χημική της δομή είναι παρόμοια με εκείνη της νικοτίνης και έχει αντίστοιχη αλλά πιο ήπια δράση. Η κιτισίνη ανταγωνίζεται τη νικοτίνη για τους ίδιους υποδοχείς και σταδιακά την εκτοπίζει λόγω ισχυρότερης σύνδεσης.
Ο ΠΟΥ επισήμανε επίσης ως αποτελεσματικές τις σύντομες συμβουλευτικές παρεμβάσεις που παρέχονται από επαγγελματίες υγείας, διάρκειας μόλις 30 δευτερολέπτων έως και τριών λεπτών. Αυτή η προσέγγιση θα πρέπει να προσφέρεται από τις υγειονομικές μονάδες μαζί με πιο εξατομικευμένη υποστήριξη για την αλλαγή συμπεριφοράς, είτε μέσω ατομικής είτε ομαδικής συμβουλευτικής, ακόμη και τηλεφωνικά.