Τα τελευταία δέκα χρόνια η όμορφη πόλη της Θεσσαλίας συγκεντρώνει χιλιάδες επισκέπτες από κάθε μέρος της Ελλάδας που θέλουν να ζήσουν τις πιο ξεχωριστές γιορτές με αφετηρία «Το Μύλο των Ξωτικών». Το iefimerida.gr ταξίδεψε στα Τρίκαλα και σου έχει ένα πλούσιο οδοιπορικό με όλες τις στάσεις που αξίζει να κάνεις.
Τα Τρίκαλα βρίσκονται στην καρδιά της Ελλάδας και έχει γίνει ένας από τους δημοφιλέστερους χειμερινούς προορισμούς, ιδιαίτερα τη περίοδο των εορτών όπου μικροί -μεγάλοι θέλουν να ζήσουν τη μαγεία των Χριστουγέννων στο πάρκο του μύλου των ξωτικών.
Τα Τρίκαλα είναι μια όμορφη και λειτουργική πόλη που τη διασχίζει ο Ληθαίος ποταμός, όπου αποτελεί παραπόταμο του Πηνειού. Οι κάτοικοι κυκλοφορούν κυρίως με τα ποδήλατα τους και όπως ενημερωθήκαμε από τη ξενάγηση μας πρόκειται για μια πολυπολιτισμική πόλη, καθώς τους προηγούμενους αιώνες συνυπήρχαν αρμονικά οι χριστιανοί με τους μουσουλμάνους.
Κάνοντας μια βόλτα στην παλιά πόλη ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται τον πλούτο που γνώρισαν τα Τρίκαλα μέσα από τα εντυπωσιακά διατηρητέα αρχοντικά, τις βυζαντινές εκκλησίες, ενώ κάποια στοιχεία από τα οθωμανικά χρόνια έχουν αφήσει το δικό τους στίγμα και έχουν γίνει μέρος του τόπου.
Οι ντόπιοι προβάλλουν και έχουν πάντα μια ιστορία να σου πουν με τους ανθρώπους που έχουν συνδέσει το όνομα τους με την πόλη: από τον Ασκληπιό μέχρι τον Βασίλη Τσιτσάνη.
Αυτή την εποχή, το κέντρο της πόλης που έχει φορέσει τα γιορτινά του με πολλά λαμπάκια και καρυοθραύστες είναι πολύ όμορφο και ατμοσφαιρικό όπου γίνεται το καλύτερο φόντο για τις πολυπόθητες φωτογραφίες σου.
Οι πιο παλιές συνοικίες
Η παλιά πόλη των Τρικάλων αποτελείται από δύο συνοικίες: το Βαρούσι και τα Μανάβικα και ο επισκέπτης περπατώντας στα σοκάκια θα κάνει ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο μαθαίνοντας την ιστορία της θεσσαλικής πόλης.
Βαρούσι
Το Βαρούσι είναι χτισμένο κάτω από το βυζαντινό κάστρο και παραμένει μια αρχοντική συνοικία με διατηρητέα αρχοντικά, τα οποία είχαν φτιαχτεί μεταξύ 18ου και 19ου αιώνα. Τα χρόνια της τουρκοκρατίας στο Βαρούσι ήταν χριστιανική συνοικία και έμεναν οι εύπορες οικογένειες. Τα διώροφα αρχοντικά έχουν τη δική τους αρχιτεκτονική με βαριές πόρτες, ενώ στη συγκεκριμένη συνοικία βρίσκονται οι παλαιότερες εκκλησίες- πολύ κοντά η μια χτισμένη στην άλλη. Τόσο τα αρχοντικά όσο και οι εκκλησίες αντικατοπτρίζουν την οικονομική και πολιτιστική ευμάρεια του τόπου από την άνθηση του εμπορίου και της βιοτεχνίας. Περπατώντας στα σοκάκια α[ό κάθε σημείο της συνοικίας Βαρούσι φαίνεται το Ρολόι που δεσπόζει επιβλητικό μέσα στο βυζαντινό φρούριο.
Παλιά Μανάβικα
Αφήνοντας το Βαρούσι συναντάς τα παλιά Μανάβικα που απλώνονται μέχρι την κεντρική πλατεία της πόλης. Μάλιστα κάνοντας μια βόλτα σ’ αυτή την συνοικία ο επισκέπτης διαπιστώνει πως υπάρχει ομοιόμορφη αρχιτεκτονική και μια όμορφη γωνιά που μπορείς να συναντήσεις τον Τσιτσάνη να παίζει μπουζούκι στο μπαλκόνι του σπιτιού. Πρόκειται για μια υπέροχη τρισδιάστατη τοιχογραφία, η οποία αναπαριστά μέρος της καθημερινής ζωής της παλιά πόλης: οι νοικοκυρές ψωνίζουν από τη λαϊκή αγορά, ένας πιτσιρικάς κρατάει τη μπάλα του, ο Τσιτσάνης με το μπουζούκι στο ένα μπαλκόνι και από την άλλη οι τραγουδοποιοί στα άλλα μπαλκόνια. Το παρελθόν ενώνεται με το παρόν σε μια ιδιαίτερη τοιχογραφία έχοντας την αίσθηση πως βρίσκεσαι σε σκηνικό του παλιού ελληνικού κινηματογράφου.
Η συγκεκριμένη τοιχογραφία ολοκληρώθηκε το 2006 από Γάλλους καλλιτέχνες. Στα Μανάβικα είναι συγκεντρωμένα πολλά ταβερνάκια και καφέ, τα οποία επιλέγουν οι ντόπιοι.
Αξιοθέατα
Βυζαντινό κάστρο
Το Βυζαντινό κάστρο ή φρούριο χτίστηκε τον 6ο αιώνα, στα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Τρίκκης. Κατά τη περίοδο της Τουρκοκρατίας επισκευάστηκε από τους Τούρκους και χρησιμοποιήθηκε ως οχυρό. Το φρούριο διατηρεί την τυπική βυζαντινή μορφή οχύρωσης. Εκεί βρίσκεται και το περίφημο ρολόι των Τρικάλων- σύμβολο της πόλης.
Όπως μας ενημέρωσαν στη ξενάγηση το πρώτο ρολόι μπήκε τον 17ο αιώνα από τους Τούρκους, ενώ το 1936 αντικαταστάθηκε από το Δήμαρχο και βρίσκεται εκεί μέχρι σήμερα. Από το Βυζαντινό κάστρο διακρίνεται όλη η πόλη των Τρικάλων, ενώ υπάρχει δρομάκι που συνδέει το φρούριο με τη συνοικία Βαρούσι.
Δίδυμο Οθωμανικό λουτρό
Στο ισόγειο του κτηρίου των παλαιών φυλακών των Τρικάλων, έπειτα από τις ανασκαφές που έγιναν, ανακαλύφθηκε το δίδυμο οθωμανικό λουτρό που υπήρχε σε περασμένους αιώνες- σημείο σύμβολο του τόπου. Το κτίριο στέκει εκεί επιβλητικό από τον 16ο αιώνα και βρίσκεται δίπλα στο Ληθαίο ποτάμο -παραπόταμο του Πηνειού. Το δίδυμο λουτρό λεγόταν έτσι γιατί μπορούσαν να το επισκεφτούν άνδρες και γυναίκες -για τους άνδρες η είσοδος ήταν από τη νότια πλευρά και για τις γυναίκες από τη βόρεια. Όπως μας ενημέρωσαν κατά τη διάρκεια της ξενάγησης η αρχική στέγαση των λουτρών με θόλους καταστράφηκε εντελώς όταν έγινε η μετατροπή σε κρατικές φυλακές. Κάνοντας μια βόλτα στο χώρο ο επισκέπτης διαπιστώνει πως επικρατεί η πέτρα και πως το κτίριο έχει την κλασσική οθωμανική αρχιτεκτονική.
Μουσείο Τσιτσάνη
Στο πρώτο όροφο του ιστορικού κτιρίου θα στεγαστεί το μουσείο Τσιτσάνη, του γνωστού καλλιτέχνη που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη πόλη των Τρικάλων. Οι υπεύθυνοι έχουν συλλέξει προσωπικά του αντικείμενα, όπως μουσικά όργανα, ρούχα, σημειώσεις και ο επισκέπτης θα μπορεί μέσα από τον ειδικά διαμορφωμένο χώρο να μάθει τη διαδρομή του σπουδαίου μουσικού. Ο διευθυντής του μουσείου μας αποκάλυψε κάποιες άγνωστες πτυχές της ζωής του μέχρι να φτάσει στην Αθήνα και να γίνει ένας από τους σημαντικότερους λαϊκούς συνθέτες του 20ου αιώνα. «Ο πατέρας του Τσιτσάνη με καταγωγή από την Ήπειρο, ήρθε στα Τρίκαλα το 1900 και ήταν τσαγκάρης. Δημιούργησε μεγάλη οικογένεια με 14 παιδιά, αλλά έζησαν μόνο τα 4- ένας από αυτούς ήταν ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο οποίος γεννήθηκε στα Τρίκαλα το 1915. Τα πρώτα μουσικά ακούσματα ήρθαν από τον πατέρα του, ο οποίος έπαιζε μουσικά όργανα, όπως λαούτο και το είχε μετατρέψει σε μπουζούκι. Όμως, είχε απαγορεύσει στο μικρό Βασίλη να ασχοληθεί με τη μουσική- εκείνα τα χρόνια δεν ήταν κολακευτικό να είσαι μουσικός πόσο περισσότερο μπουζουκτσής. Σε ηλικία 11 ετών ο Βασίλης Τσιτσάνης χάνει τον πατέρα του και πλέον ήταν ελεύθερος να ασχοληθεί με τη μουσική. Στο γυμνάσιο θα πάρει μαθήματα κλασσικής μουσικής, δηλαδή βιολί, αλλά λίγους μήνες αργότερα το εγκαταλείπει. Χρόνια αργότερα θα εξομολογηθεί πως με το μπουζούκι μπορούσε να εκφράσει καλύτερα τον ψυχικό του κόσμο. Στο σχολείο έπαιρνε μέρος στις γιορτές, ενώ τα περισσότερα τραγούδια του τα έγραψε ως μαθητής. Χρόνια αργότερα όταν κατέβηκε στην Αθήνα θα τα ηχογραφούσε και θα γίνονταν μεγάλες επιτυχίες. Με δυσκολίες τελειώνει το γυμνάσιο και κατεβαίνει στην Αθήνα για να γίνει δικηγόρος. Δεν είχε χρήματα για να πάει στην Αθήνα, αλλά εκμεταλλεύτηκε την εκθρόνιση του νέου βασιλιά που έδιναν δωρεάν εισιτήρια στα τρένα κι έτσι κατάφερε να φτάσει στη πρωτεύουσα. Και μπορεί να έχασε τη βαλίτσα του στο σιδηροδρομικό σταθμό, ωστόσο βρήκε το δρόμο για μια πετυχημένη καριέρα γίνοντας σύμβολο του περασμένου αιώνα».
Κουρσούμ Τζαμί
Το Οθωμανικό τένεδος σχεδιάστηκε τον 16ο αιώνα και είναι γνωστό ως Κουρσούμ Τζαμί μιας και θόλος του είναι από μόλυβδο. Ιδρυτής του είναι ο Οσμάν Σαχ, αγαπημένος ανηψιός του Σουλτάνου Σουλεϊμάν Α’ του Μεγαλοπρεπή και έφτιαξε το συγκεκριμένο τένεδος ως δωρεά στη πόλη για τη θεραπεία του από μακροχρόνια ασθένεια που τον ταλαιπωρούσε. Έπειτα από την ανακαίνιση του Κουρσούμ Τζαμί χαρακτηρίστηκε μνημείο προστατευόμενο από την UNESCO.Μουσείο Τσιτσάνη
Κεντρική Γέφυρα
Η κεντρική γέφυρα των Τρικάλων ενώνει τη παλιά με τη νεότερη πλευρά της πόλης έχει κατασκευαστεί από το 1886 από Γάλλους μηχανικούς δίνοντας μια πιο ατμοσφαιρική πινελιά. Τα υλικά κατασκευής της γέφυρας είχαν έρθει από τη Γαλλία και όπως λέγεται το σχέδιο βασίστηκε σε γεφύρια που υπάρχουν στο Σηκουάνα. Μάλιστα, από το 1996 έχει ανακηρυχτεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Η κεντρική γέφυρα της πόλης είναι το σημείο συνάντησης των ντόπιων, έχει πολλά μαγαζάκια και καφέ, ενώ το καλοκαίρι που η θερμοκρασία είναι ιδιαίτερη υψηλή οι ντόπιοι κατεβαίνουν και κάθονται δίπλα στο ποτάμι.
Μύλος των Ξωτικών
Ήταν Δεκεμβρίος του 2011 όταν ο Άη Βασίλης μεταμόρφωσε τον Μύλο Ματσόπουλου, στα Τρίκαλα, στο μεγαλύτερο Χριστουγεννιάτικο θεματικό πάρκο της Ελλάδας, τον «Μύλο των Ξωτικών». Τα παλιά φουγάρα πήραν μπροστά και από τότε δουλεύουν ασταμάτητα, με μοναδικό σκοπό να προσφέρουν χαρά σε μικρούς και μεγάλους.
Ο Άη Βασίλης, έχοντας φυσικά μαζί τους πολύτιμους βοηθούς του τα ξωτικά και τους παραμυθένιους ταράνδους ξεκίνησε το ταξίδι του για να προλάβει μέχρι τα Χριστούγεννα να επισκεφθεί τα παιδιά όλου του κόσμου και να καταλήξει στον αγαπημένο του Μύλο των Ξωτικών. Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, κάτι καινούριο συμβαίνει στον Μύλο των Ξωτικών -μια νέα ιστορία που θα ταξιδέψει μικρούς και μεγάλους σε έναν κόσμο παραμυθένιο και μαγικό. Ιππότες μιας άλλης εποχής εμφανίστηκαν και φύλαξαν τον αγαπημένο μας Μύλο από τους «εισβολείς». Φιλοξενήθηκαν στο παραμυθένιο Κάστρο που δημιούργησε ο Άη Βασίλης με τα ξωτικά και θα μας συντροφεύουν τα φετινά Χριστούγεννα στην πόλη των Τρικάλων. Οι ειρηνικοί και ευγενικοί ιππότες θα μας αφηγηθούν μια ιδιαίτερη, ανθρώπινη και συγκινητική ιστορία με αξίες και ιδανικά για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Φέτος, ο Μύλος των Ξωτικών άνοιξε και θα λειτουργήσει μέχρι τις 6 Ιανουαρίου 2022. Όλη αυτήν την περίοδο τα παιδιά μπορούν να απολαύσουν πολλές δωρεάν δράσεις όπως: επίσκεψη στο σπίτι του Άη-Βασίλη, στο ταχυδρομείο, τον Πορφυρό Ιππότη στο Κάστρο της Αγάπης, το πηγάδι των ευχών, το μουσείο μανιταριών.
Γαστρονομία – προτάσεις για φαγητό
Η ευρύτερη περιοχή των Τρικάλων δραστηριοποιείται κυρίως στην κτηνοτροφία με αποτέλεσμα να φημίζεται ιδιαίτερα για τα τυριά, το γιαούρτι, τη μυζήθρα, το βούτυρο, το ξινόγαλα και τα κρεατικά. Οι πίτες παίζουν σημαντικό ρόλο στο καθημερινό τραπέζι των νοικοκυριών και από τις πιο ξακουστές είναι η χορτόπιτα, ο πλαστός, η μπατζίνα και η γαλατόπιτα. Οι γυναίκες δεν χρησιμοποιούν τόσο πολύ το ρύζι- προτιμούν να σερβίρουν τα κρεατικά είτε με πλιγούρι, είτε με τραχανά που δεν τον φτιάχνουν μόνο σούπα. Τα λουκάνικα – στη Θεσσαλία γίνονται με πράσο, το κυνήγι και το τσίπουρo είναι επίσης προϊόντα- σήμα κατατεθέν του τόπου.
Τα Τρίκαλα φημίζονται για το κοντοσούβλι, είναι από κρεατικά που ο επισκέπτης αξίζει να δοκιμάσει. Από τα πιο γνωστά μαγαζιά είναι το ψητοπωλείο Παπαχρήστου που όλα τα κρεατικά γίνονται στη σούβλα και ο παραδοσιακός «Καρδούτσος» που υπάρχει πολλά χρόνια και οι ντόπιοι τον προτείνουν πάντα για τα πιο νόστιμα κρεατικά και φυσικά το αρωματικό του κοντοσούβλι. Στην οδό Ασκληπιού, στο πεζόδρομο, υπάρχουν τρία -τέσσερα ψητοπωλεία με παραδοσιακές γεύσεις και όποιο και να επιλέξεις θα σε αποζημιώσει γευστικά.
Όσο για τις γλυκές γεύσεις η «σπάτουλα», ουσιαστικά πρόκειται για πουτίγκα με μπόλικη δροσερή κρέμα και πασπαλισμένη με καρύδια και κανέλα, ετοιμάζεται σε κάθε σπίτι, την απολαμβάνουν στα ζαχαροπλαστεία και φυσικά είναι το νοστιμότερο επιδόρπιο στα παραδοσιακά ταβερνάκια.
Από την άλλη, η πέστροφα είναι από τα ψάρια που έχουν συνδεθεί με τη πόλη και συνήθως φτιάχνεται τηγανιτή με κατσικίσιο βούτυρο.
Αναμφισβήτητα, τα Τρίκαλα έχουν επηρεαστεί από την μοναστηριακή κουζίνα, μιας και τα Μετέωρα βρίσκονται πολύ κοντά με αποτέλεσμα οι συνταγές με λαχανικά και ψάρι να έχουν μια ξεχωριστή θέση στο τραπέζι των ντόπιων και των επισκεπτών.
Τα τελευταία χρόνια η τρικαλινή γαστρονομία έχει βγει εκτός συνόρων μιας και έχει δημιουργηθεί το «Meteorisimo» και κάτω από την ομπρέλα του πέρα από τοπικά προϊόντα υπάρχουν εστιατόρια και ταβέρνες που κρατούν ζωντανή, μέσα από τις συνταγές τους, την γαστρονομία αυτού του τόσο όμορφου και γευστικού τόπου. Κλασσικές καθημερινές συνταγές, γιορτινές, πίτες και γλυκά που συνθέτουν την τρικαλινή γαστρονομία θα τα απολαύσεις στα μαγαζιά που έχουν επιλεχτεί προσεχτικά από το «Meteorisimo» και αξιολογούνται κάθε χρόνο. Μεταξύ άλλων τα τοπικά πιάτα που συνθέτουν το «meteorisimo menu» είναι: τραχανάς σούπα με λουκάνικο, χοιρινό πρασοσέλινο, πλαστός, πέστροφα Ασπροποτάμου, κατσικάκι στη γάστρα, ενώ από τη μοναστηριακή κουζίνα ξεχωρίζουν οι ψαροκροκέτες μπακαλιάρου, τα μακαρόνια φούρνου με τόνο, τα ντολμαδάκια με ταχίνι.
Ταβέρνα Ίανθος
Στη περιοχή τα παλαιά Μανάβικα βρίσκεται ένα απ΄πο τα καλύτερα παραδοσιακά ταβερνάκια της περιοχής. Το πρώην «σπίτι της Γεωργίας» όταν έσβησε για πάντα το κόκκινο φωτάκι της εξώπορτας έδωσε τη θέση του στο ταβερνάκι, χωρίς να θυμίζει τίποτα από το παρελθόν.
Ο ζεστός χώρος της ταβέρνας διακοσμημένος με παλιές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, ανάμεσα τους «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο», το οποίο γυρίστηκε στη περιοχή, «Ο Σακαφλιάς» και τη διεθνή ταινία «James Bond: Για τα μάτια σου μόνο» που είχε γυριστεί στα γειτονικά Μετέωρα.
Το φαγητό νόστιμο και πληθωρικό, βρίσκεται κάτω από την ομπρέλα του «Meteorisimo». Ο πλαστός, η παραδοσιακή πίτα με καλαμποκάλευρο, είναι νόστιμη χωρίς περιττό λάδι, τα λουκάνικα είναι ότι πιο γευστικό θα δοκιμάσεις σε ορεκτικό και συνδυάζονται άψογα με τα παντζάρια που έρχονται σε χορταστική μερίδα. Από τα μαγειρευτά αξίζει να δοκιμάσεις το χοιρινό με πράσα, ένα χαρακτηριστικό πιάτο της περιοχής με πολλά αρώματα και νόστιμη σάλτσα που θα συνοδέψει τέλεια το ψωμάκι σου, και το κατσικάκι στη γάστρα που είναι πολύ μελωμένο αφού μαγειρεύεται αργά με ωραία αρώματα. Ο επίλογος γίνεται με γλυκιά «σπάτουλα» με δεμένη και μπόλικη κρέμα και φυσικά τον παραδοσιακό χαλβά.
Παραδοσιακό παντοπωλείο «Ζαρογιάννη»
Τα Τρίκαλα δεν έχουν μια συγκεκριμένη συνοικία όπου ο επισκέπτης μπορεί να προμηθευτεί τοπικά προϊόντα. Το παντοπωλείο «Ζαρογιάννης», πολύ κοντά από την κεντρική πλατεία της πόλης, βρίσκεται κάτω από την ομπρέλα του Meteorisimo και έχει επιλεγμένα προϊόντα δική τους παραγωγής όπως είναι το κασέρι ΠΟΠ, αλλά και συνεργαζόμενων τοπικών προμηθευτών. Μεταξύ άλλων θα βρεις τυροκομικά, λουκάνικα, ξινόγαλα, χειροποίητες μαρμελάδες, φυστικοβούτυρα, παραδοσιακά ζυμαρικά και φυσικά τσίπουρο.
Χαλβάς Μπουλογιώργος
Ο πιο γνωστός χαλβάς στη πόλη των Τρικάλων είναι του Μπουλογιώργου- μάλιστα υπάρχουν μικρά μαγαζάκια που μπορείς να τον βρεις και είναι ότι πιο γευστικό έχεις δοκιμάσει. Ο χαλβάς στα Τρίκαλα διαφέρει στα σημεία με τον φαρσαλιώτικο. Δεν είναι τρεμουλιαστός, είναι πιο συμπαγής και έχει πιο πολλά αρώματα αφήνοντας σου μια νόστιμη γεύση στο στόμα.