Η Νεστάνη Αρκαδίας είναι ένα φιλόξενο χωριό, σε κοντινή απόσταση από την Αθήνα, που απλώνεται κάτω από το βουνό. Γιατί να πάτε.
Εξερευνώντας τα χωριά της Πελοποννήσου, συγκεκριμένα της Αρκαδίας, υπάρχουν πολλά γραφικά μέρη που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστά. Ωστόσο, έχουν πανέμορφα φυσικά τοπία, πέτρινα καλοδιατηρημένα σπίτια, αξιοθέατα, πλούσια ιστορία και διατηρούν την τοπική γαστρονομία.
Σε ένα πρόσφατο ταξίδι ανακάλυψα το ιστορικό χωριό της Νεστάνης που απέχει μόλις 1,5 ώρα από την Αθήνα και μπορείτε να το επισκεφτείτε ακόμα και για μονοήμερη εκδρομή. Επιπλέον, αξίζει να κάνετε μια παράκαμψη πηγαίνοντας στην Τρίπολη ή να το συνδυάσετε με τα χωριά της ορεινής Αρκαδίας. Σε κάθε περίπτωση η Νεστάνη είναι ένα γραφικό χωριό, με μεγάλη ιστορία, ζωηρή φύση και σήμα κατατεθέν την Μονή της Παναγίας της Γοργοεπήκοου και το αρχαίο ιερό της Δήμητρας.
Στην καρδιά της Αρκαδίας, εκεί όπου το φως απλώνεται πάνω στον Μαντινειακό κάμπο και τα βουνά σχηματίζουν έναν φυσικό θόλο γύρω από την κοιλάδα, βρίσκεται η Νεστάνη, ένα από τα πιο ιστορικά και γοητευτικά χωριά της Πελοποννήσου. Μόλις 20 λεπτά από την Τρίπολη και εύκολα προσβάσιμη από την Αθήνα, η Νεστάνη καταφέρνει να συνδυάζει την ηρεμία της ορεινής Αρκαδίας με μια έντονη πολιτιστική και θρησκευτική παράδοση.
Νεστάνη: Το ιστορικό χωριό με θέα τον κάμπο της Μαντινείας
Παρατηρώντας από ψηλά το χωριό είναι χτισμένο αμφιθεατρικά, προστατευμένο από το όρος Γουλάς έχοντας θέα τον κάμπο της Μαντινείας, ενώ κατά την αρχαιότητα βρισκόταν πάνω στο δρόμο που ένωνε το Άργος με τη Μαντινεία μέσω ορεινού περάσματος. Ακόμα και σήμερα υπάρχει δρόμος που από το χωριό φτάνετε στην Καρυά της Αργολίδας.
Να σημειώσω ότι το χωριό λεγόταν Τσηπιανά μέχρι το 1927 και μετά πήρε τη σημερινή ονομασία του. Παλαιότερα, το χωριό βρισκόταν σε μεγαλύτερο υψόμετρο, σε κοντινή απόσταση από τη Μονή, και επειδή οι κάτοικοι είχαν κήπους το χωριό λεγόταν Κηπιανά, αλλά με την τοπική διάλεκτο ακουγόταν Τσηπιανά.
Η Νεστάνη ακολουθεί τα χαρακτηριστικά των αρκαδικών χωριών με τα πέτρινα καλοδιατηρημένα σπίτια, που κατά τους φθινοπωρινούς/ χειμερινούς μήνες η μυρωδιά του καμένου ξύλου απλώνεται στην περιοχή, ενώ στην κεντρική πλατεία με τα πλατάνια «χτυπάει» η ζωή του χωριού.
Καθώς έμπαινα στο χωριό, στο δρόμο βρίσκονταν τα πρόβατα που επέστρεφαν από το βουνό, και ακολούθησα αρχικά την πινακίδα για το μοναστήρι της Παναγίας Γοργοεπηκόου που βρίσκεται πάνω στο βουνό και μπορείτε να δείτε πανοραμικό το χωριό.
Παρόλο που η Νεστάνη δεν έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός έχει διατηρήσει σε μεγάλο βαθμό την αρχιτεκτονική της φυσιογνωμία. Για αυτό αξίζει να αφήσετε το όχημα σας και να περιπλανηθείτε μέσα στο χωριό.
Όπως μου ανέφερε κάτοικος του χωριού, το καλοκαίρι ο τόπος γεμίζει και τα σπίτια ανοίγουν, ενώ αυτή την εποχή έχει λιγοστούς κατοίκους. Οι περισσότεροι είχαν μετακομίσει τη δεκαετία των 60s στο Σικάγο και πλέον έρχονται και τα εγγόνια τους που αγαπούν αυτόν τον ξεχωριστό τόπο. Όσο για τα σπίτια που είναι πέτρινα και καλοδιατηρημένα, οι κάτοικοι που μετανάστευσαν στο εξωτερικό φρόντισαν να φτιάξουν τα πατρικά τους, καθώς και οι επόμενες γενιές εξακολουθούν να επισκέπτονται τον τόπο των προγόνων τους.
Κάνοντας μια βόλτα στο χωριό θα δείτε και το Δημοτικό Σχολείο, που είναι πέτρινο και ιδιαίτερα εντυπωσιακό. Μάλιστα, όπως ου ανέφεραν είναι δωρεά του Ανδρέα Συγγρού.
Στα αξιοθέατα του χωριού είναι τα ξωκλήσια, η «Πέρα Βρύση», μια πέτρινη βρύση που τρέχει νερό, ενώ πιο πάνω από την κεντρική πλατεία βρίσκεται το Λαογραφικό Μουσείο- από τα εκθέματα που θα δείτε θα αντιληφθείτε τον καθημερινό τρόπο ζωής των κατοίκων σε περασμένες δεκαετίες.
Η αρχαία πόλη της Νεστάνης
Η αρχαία Νεστάνη ήταν κώμη της Αρκαδίας χτισμένη πάνω σε μία από τις αρχαίες διόδους επικοινωνίας με την Αργολίδα. Η κώμη, όταν πέρασε από εκεί ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας ήταν ήδη κατεστραμμένη Όπως μας λέει, μετά τα ερείπια της πόλης υπήρχε ιερό της θεάς Δήμητρας και εκεί γινόταν κάθε χρόνο εορτή προς τιμήν της από τους Μαντινείς.
Η ακρόπολη της Νεστάνης και τα σωζόμενα σήμερα τείχη της, καθώς κι ο πύργος, είναι πελασγικά. Ο περίβολος του τείχους περικλείει σχεδόν έξι στρέμματα. Κατά διαστήματα η τοιχοποιία διεκόπτετο από άλλους πύργους. Πέντε μεγάλοι ογκόλιθοι στην κορυφή του λόφου μαρτυρούν την ύπαρξη αρχαϊκού ανακτόρου. Η μικρή πολιτεία υπήρξε μία από τις σημαντικότερες αρκαδικές θέσεις, ακμάζοντας ανάμεσα στον 5ο και τον 3ο αιώνα π.Χ.. Σε μικρή απόσταση από τη Νεστάνη υπήρχε Ιερό της Δήμητρας.
Μονή Παναγίας Γοργοεπηκόου
Πρόκειται για μια ιστορική μονή, η οποία έχει πάρει την ονομασία της από τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Γοργοεπηκόου, που προέρχεται από την πίστη των χριστιανών ότι η Παναγία εισακούει γρήγορα τις προσευχές των πιστών.
Η μονή ιδρύθηκε το 1060, ο ναός της μονής είναι σπηλαιώδης και αποτελούσε από πάντα θρησκευτικό κέντρο της περιοχής. Ο ναός κοιμάται στην Κοίμηση της Θεοτόκου 15 Αυγούστου, στις 14 Σεπτεμβρίου όπως συμβαίνει στα περισσότερα μοναστήρια, στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού και 1η Οκτωβρίου πανηγυρίζουν που είναι η Σύναξη της Παναγίας της Γοροεπηκόου.
Ένα από τα κειμήλια της μονής, το οποίο δεν εκτίθεται συχνά είναι ένας Σταυρός Ευλογίας Αυτοκρατορικός, δώρο της Αικατερίνης της Ρωσίας, κι ένα από τα ιερά κειμήλια είναι η κάρα του οσίου Προκοπίου του Μεταπολίτου, ο οποίος μαρτύρησε την περίοδο της Εικονομαχίας. Γενικότερα, η μονή έχει στη φύλαξή της σπουδαία κειμήλια, εικόνες, χειρόγραφα βιβλία, περγαμηνές, ενώ στους χώρους της αναπαύονται λείψανα οσίων και αγίων, μεγάλης λατρευτικής σημασίας.
Είναι ένα ανδρικό μοναστήρι που πέρασε όλες τις φάσεις: ακμή, μεγάλος αριθμός μοναχών, κάμψη, αραίωση μοναχών, καταστροφές από Ενετούς, Τούρκους, προσφορά στο Γένος, λειτουργία «κρυφού σχολείου», προστασία των χριστιανών σε περιόδους δύσκολες.
Το 1821, κατά την Επανάσταση, η μονή υπήρξε στόχος επιθέσεων. Θηριωδίες, λεηλασίες, καταστροφές, αλλά και ηρωισμοί. Η δράση του αγωνιστή ηγουμένου Γρηγορίου υπήρξε σημαντική στον Αγώνα. Πολέμησε μαζί με άλλους μοναχούς, με αρχηγούς τους Αρβάλη, Σέκερη, Δαγρέ και Ιερόθεο Αθανασόπουλο. Στο τέλος σκοτώθηκε πολεμώντας εναντίον του Ιμπραήμ στην Κυνουρία.
Το 1826 ο Ιμπραήμ πυρπόλησε τη μονή κατέστρεψε το υδραγωγείο της και οι μοναχοί της διασκορπίστηκαν και γύρισαν το 1836, όπως αναφέρει ο Γριτσόπουλος
Πού θα κάνετε στάση για φαγητό στη Νεστάνη
Στο πάνω μέρος της κεντρικής πλατείας του χωριού βρίσκεται η παραδοσιακή ταβέρνα «Μαριώλα», που λειτουργεί πάνω από 40 χρόνια, και σερβίρει νόστιμα χειροποίητα ορεκτικά και ψητά κρέατα.
Λαχανοντολμάδες, πίτα χειροποίητη με τυρί , χορτόπιτα όλα φτιαγμένα στο χέρι από την κυρία Τούλα. Από κρεατικά, μην παραλείψετε να δοκιμάσετε τα αρνίσια παϊδάκια και λουκάνικο με πορτοκάλι. Κατά τους χειμερινούς μήνες σερβίρεται η «πηχτή» που είναι από χοιρινό κεφάλι και κότσι με μπόλικο σκόρδο και ξύδι.