Η ανισότητα στη διάχυση του περιεχομένου μπορεί να επηρεάσει άμεσα το ποιοι επαγγελματίες αναδεικνύονται, ποιες επιχειρήσεις κερδίζουν μεγαλύτερο κύρος και ποιος λόγος θεωρείται ηγετικός.
Η ιστορία της Lucy Tobin, μιας δημοσιογράφου που αποφάσισε να προσποιηθεί ότι είναι άνδρας στο LinkedIn, φωτίζει με εντυπωσιακή καθαρότητα το πώς η ορατότητα στο μεγαλύτερο επαγγελματικό κοινωνικό δίκτυο του κόσμου μπορεί να επηρεάζεται από το φύλο. Η απόφασή της ξεκίνησε ως μια απλή δοκιμή, σχεδόν με χιουμοριστικό χαρακτήρα, όταν ανάρτησε μια φωτογραφία της με ένα ψεύτικο μαύρο μουστάκι.
Όμως το πείραμα κατέληξε να αποκαλύψει ένα ανησυχητικό φαινόμενο: η ίδια, δημοσιεύοντας με την ψηφιακή της ταυτότητα αλλαγμένη από female σε male, είδε τα στατιστικά της να εκτοξεύονται με τρόπο που δεν είχε προηγούμενο σε καμία από τις πολυετείς δραστηριότητές της στην πλατφόρμα.
Ο αλγόριθμος επιλέγει ποιο περιεχόμενο θα ενισχυθεί
Οι πρώτες συζητήσεις γύρω από τον πιθανό υποβιβασμό των γυναικείων φωνών από τον αλγόριθμο του LinkedIn εμφανίστηκαν στις αρχές Νοεμβρίου. Η ίδια η Tobin, με πάνω από μια δεκαετία παρουσίας στην πλατφόρμα, γνώριζε καλά ότι όχι όλες οι αναρτήσεις φτάνουν στα feeds όλων των συνδέσεων. Ο αλγόριθμος επιλέγει ποιο περιεχόμενο θα ενισχυθεί και ποιο θα χαθεί αθόρυβα.
Οι χρήστες βλέπουν μόνο τον αριθμό των impressions, που λειτουργεί ως έμμεσος δείκτης προώθησης. Έτσι, όταν άρχισαν να κυκλοφορούν μαρτυρίες ότι γυναίκες που αλλάζουν το φύλο τους στο προφίλ βλέπουν ξαφνικά τεράστια αύξηση στο reach, η Lucy Tobin αποφάσισε να το δοκιμάσει με τον πιο καθαρό τρόπο: άλλαξε μόνο το φύλο της, κρατώντας αναλλοίωτη τη γλώσσα, τον τόνο και το περιεχόμενο των αναρτήσεών της.
Τα αποτελέσματα ήταν ακαριαία και αδιαμφισβήτητα. Ένα προφίλ που συνήθως δεχόταν 10 έως 20 νέα αιτήματα σύνδεσης την εβδομάδα άρχισε ξαφνικά να κατακλύζεται από ειδοποιήσεις κάθε λίγα λεπτά. Η πρώτη ανάρτηση της Tobin ως άνδρα συγκέντρωσε πάνω από 250.000 προβολές, σε αντίθεση με μια παρόμοια ανάρτηση λίγες ημέρες πριν, που είχε σταματήσει στις 25.000.
Μέσα σε επτά ημέρες, τα impressions της αυξήθηκαν κατά 2.235% και οι ακόλουθοί της κατά 3,3%. Η ίδια παραδέχεται ότι ξαφνιάστηκε τόσο από την ένταση της αλλαγής, ώστε αποφάσισε να δημοσιοποιήσει το πείραμά της. Η ανάρτηση προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις – από αποτροπιασμό για τη φανερή ανισότητα μέχρι ελαφρά ειρωνεία για το μουστάκι.
Παρότι η Lucy Tobin δεν ισχυρίστηκε ότι πραγματοποίησε κάποια επιστημονική μελέτη, άλλοι χρήστες που ακολούθησαν παρόμοια διαδικασία παρήγαγαν συγκρίσιμα και, συχνά, πιο ελεγχόμενα αποτελέσματα. Οι επιχειρηματίες Cindy Gallop και Jane Evans, μαζί με δύο άνδρες συναδέλφους τους, ανάρτησαν το ίδιο κείμενο την ίδια στιγμή.
Παρά το γεγονός ότι οι δύο γυναίκες διέθεταν υπερπολλαπλάσιο κοινό –πάνω από 150.000 συνολικούς ακόλουθους– οι αναρτήσεις τους έφτασαν σε ελάχιστο ποσοστό των συνδέσεών τους. Αντίθετα, οι δύο άνδρες είδαν το περιεχόμενό τους να φτάνει έως και το 143% των ακολούθων τους, δηλαδή να προωθείται και σε νέο κοινό.
Ενισχύει δυσανάλογα το ανδρικά κωδικοποιημένο λεξιλόγιο
Αντίστοιχη εμπειρία κατέγραψε και η Felicity Menzies, κάτοχος άνω των 45.000 συνδέσεων. Όταν αντιλήφθηκε ότι οι προβολές των αναρτήσεών της είχαν καταρρεύσει σε διψήφια νούμερα, πραγματοποίησε ένα γλωσσικό πείραμα: υιοθέτησε φράσεις που θεωρούνται τυπικές του ανδρικού ηγετικού λόγου –λέξεις όπως drive, accelerate, transform– και συνέκρινε το αποτέλεσμα με τις επίσημες προβλέψεις του LinkedIn για το αναμενόμενο reach.
Το συμπέρασμά της ήταν πως η πλατφόρμα ενισχύει δυσανάλογα το ανδρικά κωδικοποιημένο λεξιλόγιο και περιορίζει τόσο το ουδέτερο όσο και το θηλυκού τύπου ύφος, ακόμη και όταν το κοινό ανταποκρίνεται πιο θετικά στο δεύτερο.
Το LinkedIn επιμένει ότι τέτοιες διαφορές δεν αντικατοπτρίζουν τη λειτουργία του συστήματος. Εκπρόσωπός του ξεκαθαρίζει ότι το φύλο δεν χρησιμοποιείται ως παράγοντας κατάταξης και ότι οι έλεγχοι που διενεργούνται σε εκατομμύρια αναρτήσεις δεν δείχνουν έμφυλες διακρίσεις.
Ωστόσο, η επαναλαμβανόμενη ομοιότητα των ανεπίσημων πειραμάτων θέτει ερωτήματα για το πώς τα δεδομένα και τα μοτίβα χρήσης επηρεάζουν τελικά την πραγματική συμπεριφορά του αλγορίθμου. Εξάλλου, οι άνδρες αποτελούν περίπου το 57% της παγκόσμιας βάσης χρηστών, γεγονός που ενδέχεται να δημιουργεί μια έμμεση σταθερά υπέρ τους.
Το ζήτημα δεν περιορίζεται σε μια σύγκριση δημοτικότητας. Το LinkedIn είναι ένα καθοριστικό εργαλείο επαγγελματικής κινητικότητας: τρία εκατομμύρια προσλήψεις τον χρόνο περνούν μέσα από αυτό, ενώ το 75% των recruiters το χρησιμοποιεί συστηματικά για την εύρεση υποψηφίων. Αν η ορατότητα ενός προφίλ επηρεάζεται από το φύλο, τότε το πεδίο ανταγωνισμού παραμορφώνεται.
Η ανισότητα στη διάχυση του περιεχομένου μπορεί να επηρεάσει άμεσα το ποιοι επαγγελματίες αναδεικνύονται, ποιες επιχειρήσεις κερδίζουν μεγαλύτερο κύρος και ποιος λόγος θεωρείται ηγετικός. Όχι τυχαία, η πρωτοβουλία Fair Visibility for All έχει ήδη συγκεντρώσει χιλιάδες υπογραφές ζητώντας διαφάνεια και ισονομία.
Το πείραμα της Lucy Tobin εντάσσεται πλέον σε μια ευρύτερη συζήτηση για την agentic AI: τα συστήματα που λαμβάνουν αποφάσεις με βάση τα δεδομένα που έχουν εκπαιδευτεί, αναπαράγοντας συχνά τις ανισότητες που χαρακτηρίζουν τον πραγματικό κόσμο. Όπως επισημαίνουν ειδικοί, οι αλγόριθμοι τείνουν να ενισχύουν τα κυρίαρχα μοτίβα.
Αν οι ανδρικές φωνές έχουν ιστορικά επιβληθεί ως πρότυπο ηγετικού λόγου, τότε ακόμη και μια «ουδέτερη» πλατφόρμα μπορεί να καταλήξει να τις ενισχύει. Κάπως έτσι, μια φωτογραφία της Tobin με ψεύτικο μουστάκι εξελίχθηκε σε σύμβολο ενός πιο σύνθετου ζητήματος: της αόρατης προκατάληψης που ενδέχεται να επηρεάζει κρίσιμους μηχανισμούς επαγγελματικής αναγνώρισης.
Μέχρι να υπάρξουν ξεκάθαρες απαντήσεις για το πώς λειτουργεί ο αλγόριθμος και σε ποιο βαθμό αναπαράγει έμφυλα μοτίβα, η ίδια δηλώνει ότι θα διατηρήσει για λίγο ακόμη την ανδρική της διαδικτυακή περσόνα. Αν το να μοιάζει περισσότερο με Luke παρά με Lucy αυξάνει κατακόρυφα την εμβέλεια του λόγου της, τότε το πείραμα της Lucy Tobin μοιάζει λιγότερο με σάτιρα και περισσότερο με ένα σοβαρό καμπανάκι για το πώς ο ψηφιακός κόσμος συνεχίζει να αντανακλά τις ανισότητες του πραγματικού.