Σ΄ένα μικρό χωριά κοντά στην Καβάλα, τα Κηπιά, βρίσκεται το ελληνικό... Μαντάμ Τισό, ένα μουσείο κέρινων ομοιωμάτων.
Δημιουργός του ο Θεόδωρος Κοκκινίδης. Από την Αλίκη Βουγιουκλάκη μέχρι την Αντζελίνα Τζολί.
Στα χρόνια της εφηβείας έπεσαν τυχαία στα χέρια του Θοδωρή φωτογραφίες κέρινων ομοιωμάτων από γνωστά μεγάλα μουσεία του κόσμου. Του έκανε εντύπωση το πώς ένα άψυχο υλικό όπως το κερί μπορεί να δείχνει τόσο ζωντανό.
Με μόνο εφόδιο την αγάπη του για δημιουργία σε ηλικία 16 ετών, φιλοτέχνησε το πρώτο κέρινο έργο του, το ομοίωμα του Michael Jackson. Στη συνέχεια ακολούθησαν κι άλλα, όπως των Τζένη Καρέζη, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Μελίνα Μερκούρη.
Προσωπικότητες που έχουν ξεχωρίσει με το σπουδαίο έργο τους είναι το έναυσμα να γίνουν κέρινα ομοιώματα από τον Θεόδωρο Κοκκινίδη βρίσκοντας μια θέση στο μουσείο του, στα Κηπιά Καβάλας, το οποίο είναι επισκέψιμο στο κοινό.
Ένα χειμωνιάτικο απόγευμα συνομίλησα με τον δημιουργό του ελληνικού μουσείο της Μαντάμ Τισό, ενώ δίνει για πρώτη φορά την προτομή της Μαντώ Μαυρογένους που σε λίγο καιρό θα βρει τη θέση της δίπλα στους υπόλοιπους ήρωες του 1821 που έχει φιλοτεχνήσει ο Θεόδωρος Κοκκινίδης.
Πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με τα κέρινα ομοιώματα;
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ζωγράφιζα. Κυρίως τους ήρωες που αγαπούσα και πορτραίτα. Όταν ήμουν έφηβος είδα πρώτη φορά σε κάποιο περιοδικό αφιέρωμα στο μουσείο της Μαντάμ Τυσσώ. Εξεπλάγην με την ομορφιά των έργων αυτών. Αυθόρμητα αναζήτησα να βρω φυσικό κερί και ξεκίνησα το πρώτο μου κέρινο ομοίωμα. Το ολοκλήρωσα πολλούς μήνες μετά. Ήταν το ομοίωμα του Μάικλ Τζάκσον.
Τι σε γοήτευσε στη συγκεκριμένη τεχνική;
Η αληθοφάνεια, η ζωντάνια, η λεπτομέρεια που κάνει ένα γλυπτό να δείχνει τόσο ζωντανό με γοήτευσε.
Έχεις κάνει κάποιες σπουδές πάνω σ΄ αυτό;
Έχω γνωρίσει την τέχνη των κέρινων ομοιωμάτων μέσα από την αγάπη μου για την δημιουργία, μέσα από την επίμονη δουλειά και μέσα από μία συνάντηση μισής ώρας που είχα με κάποιον καλλιτέχνη στο μουσείο της Μαντάμ Tισό όταν πριν χρόνια το επισκέφθηκα.
Όταν άρχισες να ασχολείσαι δεν υπήρχε τόση πληροφορία από το ίντερνετ οπότε πώς βρήκες υλικό για να ξεκινήσεις;
Πράγματι όταν ασχολήθηκα με την τέχνη αυτή, δεν υπήρχε η πληροφορία όπως υπάρχει σήμερα. Έβαλα λοιπόν την φαντασία μου να δουλέψει. Υπέθεσα ότι εφ’ όσον λέγεται «κέρινο ομοίωμα» προφανώς είναι από κερί φτιαγμένο και φαντάστηκα ότι το σώμα θα χρειάζεται να είναι από ένα ακόμη πιο σταθερό υλικό ώστε να στέκεται. Έτσι και έπραξα. Με τρόπους που επινοούσα έφτασα στο αποτέλεσμα που ήθελα.
Με ποια κριτήρια επιλέγεις τα πρόσωπα;
Εμπνέομαι από προσωπικότητες που έχουν κάποια μοναδικότητα πάνω στον χώρο που έχουν δραστηριοποιηθεί. Θαυμάζω τα μεγάλα ταλέντα, ανθρώπους που έχουν καταφέρει κάποια πρωτιά, που έχουν έργο σπουδαίο, ή που είναι πολύ αγαπητοί στο κοινό. Βεβαία η τέχνη λειτουργεί και ως μια αποτύπωση κάποιας εποχής ή περιόδου, οπότε θα μπορούσε να έχει φιλοτεχνηθεί και κάποια προσωπικότητα, η οποία άφησε αρνητικά το στίγμα της σε μια εποχή.
Ποια είναι η διαδικασία όταν ξεκινάς μια προσωπικότητα;
Όταν ξεκινάω να φιλοτεχνήσω μια προσωπικότητα στο κερί μελετάω πρώτα τον χαρακτήρα του μοντέλου μου. Ταυτοχρόνως την εξωτερική εικόνα και ποια ίσως είναι η πιο χαρακτηριστική ηλικία που είναι γνώριμη στον κόσμο. Αφού επιλέξω και συλλέξω φωτογραφικό υλικό ξεκινώ να δουλεύω το έργο μου στον πηλό. Πλάθω τα χαρακτηριστικά εκεί και όταν τελειώσει το γλυπτό θα φτιάξω πάνω στο πήλινο έργο, ένα καλούπι από γύψο. Μέσα σε εκείνο το καλούπι θα κάνω χυτό το κερί αφού το έχω λιώσει πρώτα. Αφαιρώ τον γύψο και δουλεύω πάνω στο κέρινο κεφάλι. Τοποθετώ τα μάτια από γυαλί, την οδοντοστοιχία, εφ όσον το έργο μου χαμογελάει. Μετά φυτεύω σχεδόν τρίχα τρίχα τα μαλλιά, τα φρύδια το μουστάκι ή μούσι αν έχει το μοντέλο μου. Αμέσως μετά χρωματίζω την επιφάνεια του κεριού δίνοντας αποχρώσεις της επιδερμίδας προκειμένου να μοιάζει με δέρμα. Το σώμα θα έχει μέσα σιδερένιο «σκελετό» προκειμένου να είναι σταθερό το έργο μου. Θα το δημιουργήσω με πολυεστέρα ή γύψο. Στο τέλος ενώνω μεταξύ τους τα μέλη, κεφάλι, χέρια, σώμα. Τέλος μια μοδίστρα θα ράψει το ρούχο, όπως και η κομμώτρια θα κουρέψει και θα χτενίσει το δημιούργημα.
Πόσες ώρες απασχολείσαι καθημερινά όταν φτιάχνεις ένα έργο;
Η δημιουργία δεν μπαίνει στα όρια του οκταώρου. Όταν δεν δουλεύουν τα χέρια «εργάζεται» το μυαλό. Στην μελέτη γύρω από την προσωπικότητα, στο πως πρέπει να στέκεται, ποια σημεία πρέπει να τονιστούν στο δημιούργημα ώστε να πάει πιο κοντά στο πραγματικό πρόσωπο. Πώς πρέπει να «κοιτάει» ώστε να φανούν στοιχειά της προσωπικότητας του μοντέλου. Μία συνεχής παρατήρηση γύρω από την ψυχοσύνθεση και την εικόνα του προσώπου που φιλοτεχνώ έως ότου ολοκληρωθεί το ομοίωμα.
Για να ολοκληρωθεί ένα κέρινο ομοίωμα χρειάζονται μήνες. Κάθε δημιούργημα έχει τις δικές του απαιτήσεις οπότε από το χρονικό διάστημα δεν είναι απόλυτα οριοθετημένο. Ο μέσος όρος είναι πέντε με έξι μήνες.
Στο εξωτερικό, στο μουσείο της Μαντάμ Τισό, υπάρχει μια μεγάλη ομάδα που εργάζεται πάνω σε κάθε πρόσωπο όταν φτιάχνεται. Εσύ έχεις κάποια βοήθεια;
Υπάρχουν κομμάτια του κέρινου ομοιώματος που δεν μπορώ να παρέμβω. Νοιώθω τυχερός που συνεργάζομαι με ανθρώπους ικανούς και δεξιοτέχνες σε εκείνους τους τομείς. Ευχαριστώ θερμά την Αθηνά Παναγιωτίδου που κουρεύει και χτενίζει τα δημιουργήματα μου, όπως και τον Αντώνη Καραγιαννίδη που δημιουργεί τις οδοντοστοιχίες με εκπληκτικό μεράκι. Ενώ σε ότι αφορά τα ρούχα διαφορετικές μοδίστρες τα δημιουργούν και ενίοτε η μητέρα μου.
Το μουσείο σου βρίσκεται στην Καβάλα. Έχεις σκεφτεί να μετακομίσεις στην Αθήνα;
Το μουσείο βρίσκεται στα Κηπιά Καβάλας. Αφουγκράζομαι συνεχώς τις προσταγές που η ίδια η δουλειά δημιουργεί και οι ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν. Αν υπάρξει επιτακτική ανάγκη να μεταφερθεί το μουσείο τότε θα πρέπει να γίνει.
Τα κέρινα ομοιώματα έχουν μεγάλη απήχηση στο εξωτερικό. Εδώ σε έχει πλησιάσει το Υπουργείο Πολιτισμού ή ιδιώτης για να υποστηρίξει την δουλειά σου και να σε βοηθήσει να γίνει ακόμα πιο αναγνωρίσιμη;
Όχι. Δεν έχει προκύψει κάποια νύξη με σκοπό την «στήριξη» του έργου μου. Νοιώθω όμως ευγνώμων απέναντι στους ανθρώπους που όλα αυτά τα χρονιά από το 2010 έχουν αγκαλιάσει την δουλειά μου και επισκέπτονται το μουσείο.
Ο Μίμης Πλέσσας, η Βούλα Πατουλίδου, η Ζωζώ Σαπουτζάκη έχουν έρθει στο μουσείο σου στην Καβάλα κι έχουν δει από κοντά τα κέρινα ομοιώματα τους. Ποιες οι εντυπώσεις σου;
Είναι ευλογία που η τέχνη γίνεται «γέφυρα» που με φέρνει κοντά σε ανθρώπους που έχουμε όλοι θαυμάσει. Το να βρεθούν οι ίδιοι στο μουσείο μου, νοιώθω ότι μου ανταποδίδουν την τιμή που έχω φιλοτεχνήσει το κέρινο τους ομοίωμα. Όπως εγώ τους αντιμετωπίζω με σεβασμό και αγάπη έτσι και εκείνοι αντιμετωπίζουν έμενα και το έργο μου.
Σου έχει συμβεί να ξεκινήσεις κάποιο πρόσωπο, αλλά στη πορεία να μην σου έκανε κλικ να συνεχίσεις;
Ποτέ δεν μου έχει συμβεί να αφήσω κάποιο έργο που έχω αρχίσει. Είναι αλήθεια όμως πως με κάποιες προσωπικότητες ένοιωσα ότι «έχω έρθει πιο κοντά» ή ότι τις «κατανόησα» καλύτερα, οπότε αυτό ίσως δίνει ακόμη πιο όμορφο αποτέλεσμα.
Έχεις φτιάξει τα κέρινα ομοιώματα και ξένων προσωπικοτήτων, μεταξύ άλλων Τζένιφερ Λόπεζ, Μπραντ Πιτ. Έχεις προσπαθήσει να τους το επικοινωνήσεις με κάποιο τρόπο;
Όντως έχω φιλοτεχνήσει προσωπικότητες από το εξωτερικό. Δεν είναι εύκολο να έρθει κάποιος σε επαφή μαζί τους. Παρ αυτά υπάρχει όμως πάντα πιθανότητα. Οπότε δεν το έχω αποκλείσει.
Το μουσείο, λόγω της καραντίνας, έμεινε κλειστό για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ήταν δύσκολη περίοδος αυτή για σένα;
Ασφαλώς οι περίοδοι της καραντίνας δημιούργησαν αλυσιδωτά προβλήματα στην κοινωνία και στους επαγγελματίες. Οι καλλιτέχνες σίγουρα είναι από εκείνες τις ομάδες που έχουν πληγεί περισσότερο.
Πάνω σε ποια προσωπικότητα εργάζεσαι αυτή τη περίοδο;
Στον απόηχο του 2021, που ήταν επετειακό έτος των 200 ετών από την Ελληνική επανάσταση του 1821, φιλοτεχνώ το ομοίωμα της Μαντούς Μαυρογένους. Θα πάρει το έργο την θέση του δίπλα σε αυτά του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη ,της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας του Γεώργιου Καραϊσκάκη και του Ιωάννη Καποδίστρια που δημιούργησα το προηγούμενο διάστημα.