Σύμφωνα με το πρόγραμμα Dogs of Chernobyl τουλάχιστον τρία σκυλιά εντοπίστηκαν τον Οκτώβριο να είναι καλυμμένα σχεδόν από άκρη σ’ άκρη με μια μπλε ουσία.
Στα βάθη της Ζώνης Αποκλεισμού του Τσέρνομπιλ, εκεί όπου η ανθρώπινη παρουσία εξαφανίστηκε απότομα μετά την πυρηνική καταστροφή του 1986, η φύση εδώ και δεκαετίες κάνει αυτό που γνωρίζει καλύτερα: επιστρέφει, ανακάμπτει, αφομοιώνει τα ερείπια.
Ανάμεσα σε λύκους με αυξημένη αντοχή στον καρκίνο, αγριογούρουνα που περιφέρονται ανάμεσα σε σκουριασμένες κούνιες και αλεπούδες που τρέχουν στα σκιερά δάση του εγκαταλελειμμένου Πριπιάτ, εμφανίστηκαν πρόσφατα και... μπλε σκυλιά.
Η εικόνα από μόνη της μοιάζει σουρεαλιστική, σαν σκηνή από ταινία επιστημονικής φαντασίας ή σαν απόδειξη ότι η ακτινοβολία μπορεί να αλλάξει ακόμα και το χρώμα του τριχώματος ενός θηλαστικού. Όμως η πραγματικότητα δεν έχει να κάνει με μετάλλαξη, αλλά μάλλον με χημικό ατύχημα, μια καθημερινή πράξη επιβίωσης που συναντά τις εποχές της παραμέλησης και της φθοράς.
Tα μπλε σκυλιά
Σύμφωνα με το πρόγραμμα Dogs of Chernobyl - μια ομάδα ειδικών και εθελοντών που δραστηριοποιείται εδώ και χρόνια στην περιοχή, με σκοπό τη στείρωση, παρακολούθηση και φροντίδα των εκατοντάδων ημί-άγριων σκύλων - τουλάχιστον τρία σκυλιά εντοπίστηκαν τον Οκτώβριο του 2025 να είναι καλυμμένα σχεδόν από άκρη σ’ άκρη με μια μπλε ουσία.
Οι φωτογραφίες τους έγιναν γρήγορα viral, ανοίγοντας ξανά τη συζήτηση γύρω από τις αλλόκοτες μορφές ζωής που μπορεί να φέρει στο φως μια απενεργοποιημένη ζώνη πυρηνικής μόλυνσης.
Η αλήθεια, όμως, επιφύλασσε λιγότερο μεταφυσικό, αλλά πολύ πιο γήινο υπόβαθρο: τα σκυλιά φαίνεται πως είχαν κυλιστεί σε χημικά υπολείμματα από μια παλιά, σπασμένη φορητή τουαλέτα. Το υγρό αυτό, φωτεινό γαλάζιο, είναι πιθανότατα ό,τι έμεινε από απολυμαντικές ουσίες που χρησιμοποιούνταν εκεί παλιά: ούτε ραδιενέργεια, ούτε μεταλλάξεις, παρά μόνο ένα μείγμα βιομηχανικών χημικών που έτυχε να βρίσκεται στο λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή.
Η επιστημονική διευθύντρια του προγράμματος, η κτηνίατρος δρ Τζένιφερ Μπετς, εξηγεί πως η ομάδα προσπάθησε πολλές φορές να πλησιάσει και να εξετάσει τα «μπλε» σκυλιά, προκειμένου να διαπιστώσει αν ο χρωματισμός είχε αρνητικές συνέπειες στην υγεία τους.
Όταν τελικά κατάφεραν να τα εντοπίσουν, το μυστήριο λύθηκε: μια παλιά χημική ουσία είχε απλωθεί πάνω στο τρίχωμά τους. Η Μπετς ήταν σαφής: «Δεν λέμε με κανέναν τρόπο πως αυτό σχετίζεται με τη ραδιενέργεια του Τσέρνομπιλ». Αντιθέτως, οι ειδικοί πιστεύουν πως όσο τα ζώα δεν γλείψουν ή καταπιούν μεγάλη ποσότητα από την ουσία, η επίδραση θα είναι προσωρινή και μάλλον ακίνδυνη.
Το περιστατικό αυτό θυμίζει έντονα ένα παρόμοιο συμβάν στη Ρωσία, το 2021, όπου μια αγέλη σκύλων εμφανίστηκε βαμμένη στο ίδιο μπλε χρώμα - αποτέλεσμα επαφής τους με θειικό χαλκό σε μια εγκαταλελειμμένη χημική βιομηχανία.
Η χρωματική αλλοίωση, αν και σοκάρει τους θεατές, είναι συχνά απλώς ένδειξη πως τα ζώα αυτά ζουν σε περιβάλλοντα που παραμένουν γεμάτα από ίχνη του παλιού, βιομηχανικού μας κόσμου. Στην περίπτωση του Τσέρνομπιλ, το πλαίσιο είναι ακόμα πιο φορτισμένο: μια περιοχή στην οποία άνθρωποι και ζώα αναγκάστηκαν να απομακρυνθούν βίαια πριν από περίπου 40 χρόνια.
Μετά το ατύχημα του αντιδραστήρα 4, πάνω από 120.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους, αφήνοντας πίσω κάθε τι οικείο - μεταξύ αυτών και τα κατοικίδιά τους. Πολλά από αυτά επέζησαν, αναπαράχθηκαν, περιπλανήθηκαν ανάμεσα σε σπασμένα παράθυρα και διαλυμένους τοίχους.
Σήμερα, οι απόγονοί τους αποτελούν μια μοναδική, ημί-άγρια κοινότητα σκύλων που έχει μάθει να ζει χωρίς ανθρώπινη φροντίδα, αλλά υπό τη διακριτική παρακολούθηση οργανισμών όπως το Clean Futures Fund.
Από το 2017, έχουν στειρωθεί περισσότεροι από 1.000 σκύλοι και γάτες, με εθελοντές που διασχίζουν τη Ζώνη Αποκλεισμού με ειδικές στολές, συστήματα καταγραφής και ένα βαθύ αίσθημα ευθύνης.