Νέα έρευνα διερευνά τη μοναδική δύναμη της μουσικής και την επίδρασή της στους νευρωνικούς μηχανισμούς και την εγκεφαλική δραστηριότητα.
Μερικές νότες μπορεί να είναι αρκετές για να σας μεταφέρουν πίσω σε μια μακρινή ανάμνηση. Ένα τραγούδι ακούγεται στο ραδιόφωνο και ξαφνικά τηλεμεταφέρεστε στο παρελθόν και σε ένα πάρτι στο σπίτι ενός φίλου ή σε αξέχαστες διακοπές.
Αυτή η μοναδική δύναμη της μουσικής αποκρυπτογραφήθηκε σε μια νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε προ ημερών στο περιοδικό Human Brain Mapping.
Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Εγκεφάλου και Δημιουργικότητας στο USC Dornsife στην Καλιφόρνια προσπάθησαν να κατανοήσουν ποιοι νευρικοί μηχανισμοί επιτρέπουν στη μουσική να αναβιώνει προσωπικές αναμνήσεις.
Μουσική και εγκεφαλικοί νευρώνες
Για να το πετύχουν αυτό, χρησιμοποίησαν μαγνητική τομογραφία για να αναλύσουν την εγκεφαλική δραστηριότητα 60 συμμετεχόντων ηλικίας 18 ετών και άνω, ενώ άκουγαν τραγούδια που ήταν σημαντικά για τη ζωή τους.
Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι μια πολύ συγκεκριμένη νευρωνική «υπογραφή» ενεργοποιείται όταν η μουσική ξυπνάει αυτοβιογραφικές αναμνήσεις.
Το φαινόμενο αυτό εμπλέκει δύο σημαντικά εγκεφαλικά δίκτυα: το «δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας», που σχετίζεται με τη μνήμη και τον αυτοαναλογισμό, και το κύκλωμα ανταμοιβής, που είναι υπεύθυνο για την εμπειρία της ευχαρίστησης.
Με άλλα λόγια, ακούγοντας ένα σημαντικό τραγούδι είναι σαν να ενεργοποιούμε τόσο τις πιο προσωπικές μας αναμνήσεις όσο και το «σύστημα ανταμοιβής» μας.
«Η μουσική είναι βαθιά συνυφασμένη με την αίσθηση της ταυτότητας και της προσωπικής μας ιστορίας. Τα νοσταλγικά τραγούδια δεν ξυπνούν απλώς αναμνήσεις - ενεργοποιούν τον εγκέφαλο με τρόπους που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τη συναισθηματική ευημερία και τη γνωστική λειτουργία, ιδίως σε άτομα που ζουν με διαταραχές μνήμης», εξήγησε η συν-συγγραφέας της μελέτης, η επιστήμονας Assal Habibi.
Πέρα από τη συναισθηματική της σημασία, η ανακάλυψη αυτή ανοίγει ελπιδοφόρες θεραπευτικές προοπτικές. Μια απλή λίστα αναπαραγωγής θα μπορούσε έτσι να γίνει ένα πολύτιμο εργαλείο για τα άτομα με διαταραχές μνήμης, ιδίως για εκείνους που πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Ορισμένες εγκαταστάσεις φροντίδας ηλικιωμένων χρησιμοποιούν ήδη προσεγγίσεις που βασίζονται στην εξοικείωση με τον ήχο - για παράδειγμα, μια γνωστή μελωδία θα μπορούσε να διευκολύνει την τελετουργία του πλυσίματος ή του ντυσίματος ενός ενοίκου. Άλλες παρόμοιες εγκαταστάσεις εγκαθιστούν συσκευές που παίζουν συγκεκριμένη μουσική σε κάθε δωμάτιο δραστηριοτήτων για να βοηθούν τους ασθενείς να βρίσκουν τον προσανατολισμό τους στον χώρο και τον χρόνο.
Πρόκειται για μια προσέγγιση που είναι τόσο δημιουργική όσο και επιστημονικά ορθή, συμβάλλοντας στην αναβίωση τμημάτων του εαυτού που θεωρούνταν χαμένα.