Η μεγάλη κεφαλή στο προαύλιο του ΕΜΠ αποτελεί το εμβληματικό μνημείο στο οποίο μικροί και μεγάλοι αφήνουν ένα λουλούδι, τιμώντας τους αγωνιστές του Πολυτεχνείου.
Και στις φετινές εκδηλώσεις για το Πολυτεχνείο, που ξεκίνησαν σήμερα με το άνοιγμα των πυλών του ΕΜΠ, το άγαλμα-κεφαλή θα είναι το σημείο όπου φοιτητές, μαθητές, πολιτικές οργανώσεις και εκπρόσωποι κομμάτων θα αφήσουν στεφάνια ή ένα λουλούδι.
Η κεφαλή, ωστόσο, έχει μια διαφορετική ιστορία από εκείνη της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973. Παρά ταύτα, έχει καθιερωθεί ως μνημείο των απανταχού φοιτητών που αγωνίστηκαν απέναντι σε ολοκληρωτικά καθεστώτα.
Ποιον αναπαριστά η κεφαλή στο Πολυτεχνείο
Η διάσημη κεφαλή στο Πολυτεχνείο είναι ένα έργο του γλύπτη Μέμου Μακρή, ενός αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης κατά τη γερμανική κατοχή, από τον οποίο αφαιρέθηκε η ελληνική υπηκοότητα το 1964.
Παρά το πλούσιο έργο του, ο Μακρής έγινε ευρύτερα γνωστός στην Ελλάδα όταν δημιούργησε το κεφάλι που βρήκε θέση στο προαύλιο του Πολυτεχνείου. Η κεφαλή στο Πολυτεχνείο έχει τη μορφή του κεφαλιού του καθηγητή Νίκου Σβορώνου, ενός σημαντικού Ελληνα ιστορικού.
Ο Σβορώνος (1911-1989), γεννηθείς στη Λευκάδα, μετά τις σπουδές του στη Φιλοσοφική Αθηνών, εντάχθηκε στις τάξεις του ΕΑΜ (1943) και συνέδραμε στην έκδοση του παράνομου περιοδικού Πρωτοπόροι. Στη συνέχεια μπήκε στις τάξεις του ΕΛ.ΑΣ, όπου διετέλεσε στρατιωτικός διοικητής Βύρωνα-Καισαριανής. Σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια, το 1955 του αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια και το 1961 απέκτησε τη γαλλική.
Μετά την πτώση της δικτατορίας δίδαξε στα πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Κρήτης, διετέλεσε μέλος της διοικούσας επιτροπής του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, και ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Αθηνών (1976) και Θεσσαλονίκης (1977).
Αφιέρωμα της ΕΡΤ στον Νίκο Σβορώνο: