Το SantaCon της δεκαετίας του 1990 ήταν μια διαδραστική δημόσια παράσταση όπου συνολικά 39 Άη Βασίληδες μπορούσαν να εμπλακούν στα πιο ασεβή και παλαβά περιστατικά του κόσμου, μέσα και έξω από μπαρ.
Ο John Law γνωρίζει πια ότι, όσο κι αν προσπαθήσει να ξεφύγει, το SantaCon θα τον καταδιώκει για πάντα. Το παράδοξο είναι πως ο ίδιος το βοήθησε να γεννηθεί πριν από περισσότερο από τρεις δεκαετίες, όταν μια παρέα αναρχικών καλλιτεχνών, η Cacophony Society του Σαν Φρανσίσκο, αποφάσισε να αντιμετωπίσει τα Χριστούγεννα όχι ως οικογενειακή γιορτή, αλλά ως αφορμή για ένα μαζικό, σουρεαλιστικό happening.
Αυτό που ξεκίνησε ως ένα είδος δημόσιας περφόρμανς, ένα κοινωνικό πείραμα που ήθελε να θολώσει τα όρια ανάμεσα στη γιορτή και στη φάρσα, εξελίχθηκε σε ένα παγκόσμιο φαινόμενο για το οποίο ο Law άλλοτε υπερηφανευόταν και άλλοτε ντρεπόταν βαθιά.
Ένα νέο ντοκιμαντέρ που αποκαλύπτει το χάος
Κι όμως, στο νέο ντοκιμαντέρ Santacon, που κάνει πρεμιέρα στο DOC NYC, ο Law εμφανίζεται ξανά στους δρόμους της Νέας Υόρκης με τον κόκκινο σκούφο στο κεφάλι, ενώ εκατοντάδες μεθυσμένοι Άη Βασίληδες τον αποθεώνουν. Ο άνθρωπος που απομακρύνθηκε για δεκαετίες από το δημιούργημά του, επιστρέφει σαν μια παράξενη πατρική φιγούρα, που ξανασυναντά το παιδί που παράτησε — μόνο που αυτό το παιδί έχει πλέον ενηλικιωθεί, έχει μεγαλώσει υπερβολικά και, συχνά, έχει χάσει την αρχική του ψυχή.
Γεννήθηκε ως μια εκδήλωση απελευθέρωσης
Το SantaCon γεννήθηκε ως μια εκδήλωση απελευθέρωσης. Ο Rob Schmitt, ο ιδρυτής του, είχε εμπνευστεί από μια χριστουγεννιάτικη κάρτα με μια παρέα Άη Βασίληδων που έπαιζαν μπιλιάρδο. Η ιδέα ήταν «περισσότερος Άη Βασίλης, περισσότερη ανατροπή». Για τον Law, που έγινε γρήγορα το πρόσωπο της διοργάνωσης, ο στόχος ήταν να μετατρέψεις τον κόσμο σε σκηνικό και τους ανυποψίαστους περαστικούς σε συμμετέχοντες ενός παιχνιδιού που μόνο εσύ καταλαβαίνεις.
Το SantaCon της δεκαετίας του 1990 δεν ήταν ένα μεθύσι μαζικότητας· ήταν μια παράσταση όπου 39 Άη Βασίληδες μπορούσαν να ξεκινήσουν μια χιονοπόλεμο με άγνωστους εφήβους, να διωχθούν από μπαρ, να επιβιβαστούν σε λεωφορεία που θα κατέληγαν να σταματούν από αστυνομικούς, ή — στην περίπτωση του Law — να σκαρφαλώσουν τη Γέφυρα του Μπρούκλιν για να εξαφανιστούν ξανά μέσα στο πλήθος των κόκκινων στολών.
Και ύστερα ήρθε η εμπορευματοποίηση. Μέχρι τα μέσα των 2000s, το SantaCon είχε επεκταθεί σε δεκάδες πόλεις, από τις ΗΠΑ ως τη Γερμανία και τον Καναδά. Η αρχική αναρχική ενέργεια μετατράπηκε σταδιακά σε ένα γιγαντιαίο, συχνά χαοτικό pub crawl - το ατέλειωτο, αλκοολικό πήγαιν-έλα σε μπαρ και κλαμπ.
Για τους κατοίκους πολλών πόλεων, έγινε συνώνυμο μεθυσμένων που φωνάζουν στους δρόμους από το πρωί· για τους συμμετέχοντες, μια θορυβώδης απόδραση από την καθημερινότητα.
Για τον Law, όμως, έγινε πλήγμα: μια μέρα του 2010, βγήκε από το σπίτι του και αντίκρισε εκατοντάδες μεθυσμένους Άη Βασίληδες να κατακλύζουν την πλατεία του, κάποιοι να αποβάλλονται από καφέ, άλλοι να κάνουν εμετό. «Ήταν σαν κάρμα», είπε αργότερα.
Εκείνη τη στιγμή δεν ήθελε κανείς να γνωρίζει πως είχε συμβάλει στη δημιουργία του. Έστειλε στον Schmitt ένα μήνυμα: «Ρομπ, γαμ@@@, συγγνώμη» Εκείνος απάντησε αμέσως: «Το ξέρω, το ξέρω. Συγγνώμη και εγώ».
Η ντροπή αυτή κράτησε για σχεδόν 25 χρόνια. Μέχρι που ήρθε ο σκηνοθέτης Seth Porges. Θέλησε να κάνει ένα ντοκιμαντέρ όχι απλώς για το φαινόμενο SantaCon, αλλά για τους ανθρώπους που το ξεκίνησαν.
Έπεισε τον Law ότι έπρεπε να επιστρέψει, όσο επώδυνο κι αν ήταν. «Κάποια στιγμή ο Δρ. Φρανκενστάιν πρέπει να κοιτάξει κατάματα το δημιούργημά του», του είπε. Ο Law δέχτηκε, αρχικά μόνο για το δωρεάν ταξίδι. Όμως η επιστροφή αυτή αποδείχθηκε κάτι μεγαλύτερο.
Καθώς ο Law και ο Schmitt περιδιαβαίνουν τους δρόμους του Mανχάταν, ντυμένοι ξανά με κόκκινα, η «παλιά φρουρά» γίνεται ξαφνικά θρύλος. Η φήμη πως οι Original Clauses βρίσκονται στο SantaCon διαδίδεται μέσα στο πλήθος και οι δύο άντρες αντιμετωπίζονται σαν τοτέμ μιας παράδοσης που κανείς δεν γνωρίζει πραγματικά από πού ξεκίνησε.
Άγνωστοι τους αγκαλιάζουν, κάποιοι τους φωνάζουν πως η Νέα Υόρκη τούς ευγνωμονεί, ενώ γύρω τους η κατάσταση ξεφεύγει όπως παλιά: συλλήψεις για ανοιχτά ποτά από τις 11 το πρωί, φωνές, ουρλιαχτά, χορός σε νυχτερινά κλαμπ μέσα σε νωχελικά μεσημέρια.
Και τότε, κάπου ανάμεσα σε έναν Jack Frost με ντουντούκα που διατάζει «Dance for Santa!» και σε ένα Starbucks γεμάτο Άη Βασίληδες που ζητωκραυγάζουν, ο Law φαίνεται να καταλαβαίνει κάτι: ότι το SantaCon μπορεί να είναι ενοχλητικό, μπορεί να έχει χάσει τον αρχικό του χαρακτήρα, αλλά το να γκρινιάζεις για αυτό δεν το κάνει λιγότερο αληθινό ούτε λιγότερο ζωντανό. Ίσως το μόνο πράγμα πιο κουραστικό από το SantaCon να είναι οι άνθρωποι που διαμαρτύρονται για το SantaCon.
Ο Porges το είδε πρώτος. «Είχαμε μπροστά μας ένα χριστουγεννιάτικο κατά κάποιον τρόπο redemption story», είπε. Όχι επειδή ο Law συμφιλιώθηκε με ό,τι έγινε, αλλά επειδή αποδέχτηκε πως ένα κομμάτι του έχει χαραχτεί ανεξίτηλα στη συλλογική μνήμη. Και πως, τελικά, ο ίδιος έδωσε στην πόλη — και στον κόσμο — έναν μύθο που κανείς δεν μπορεί πια να πάρει πίσω.