Πέρασε 24 ώρες μέσα σε λάσπη, δύο μέρες θαμμένος ζωντανός και μοίρασε τεράστια ποσά σε τυχερούς συμμετέχοντες. Αλλά τα βίντεο του MrBeast είναι απλά έξυπνα clickbait ή πράξεις πρωτοποριακής ιδιοφυΐας;
Ο Jimmy Donaldson, ο 27χρονος δημιουργός διαδικτυακού περιεχομένου και επιχειρηματίας γνωστός ως MrBeast, είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς διασκεδαστές-σταρ του διαδικτύου στον πλανήτη. Το κανάλι του στο YouTube, στο οποίο δημοσιεύει τα ολοένα και πιο περίτεχνα και δαπανηρά βίντεό του, έχει 400 εκατομμύρια συνδρομητές – περισσότερους από τον πληθυσμό των ΗΠΑ και ισοδύναμο με τον συνολικό αριθμό των αγγλόφωνων που ζουν σήμερα.
Είναι σχεδόν διπλάσιοι από τους X followers του Elon Musk και πάνω από 100 εκατομμύρια περισσότεροι από τους Instagram followers της Taylor Swift. Και αυτός ο αριθμός, 400 εκατομμύρια, δεν περιλαμβάνει τους ανθρώπους που παρακολουθούν τα βίντεο του MrBeast περαστικά, ή που γνωρίζουν την πολιτιστική του παρουσία λόγω των παιδιών τους, ή που απλά ξέρουν ποιος είναι αλλά δεν έχουν καμία ιδιαίτερη επίγνωση του γιατί είναι διάσημος.
Αυτός ο αριθμός είναι ο αριθμός των ανθρώπων που έκαναν τη συνειδητή επιλογή να πατήσουν το κουμπί «εγγραφή», για να εξασφαλίσουν ότι α) δεν θα χάσουν τα τελευταία του βίντεο και β) μπορούν να υπολογιστούν κυριολεκτικά από τους πιθανούς διαφημιστές ως ένα σχεδόν εγγυημένο κοινό. Ένα τελευταίο στοιχείο, πριν περάσουμε από τους αριθμούς σε πιο ασαφείς τρόπους σκέψης: το ριάλιτι σόου του 2024 στο Amazon Prime, Beast Games, στο οποίο 1.000 διαγωνιζόμενοι αγωνίστηκαν για 5 εκατομμύρια δολάρια, το μεγαλύτερο χρηματικό έπαθλο στην ιστορία της τηλεόρασης, κόστισε σύμφωνα με πληροφορίες 100 εκατομμύρια δολάρια για την παραγωγή του, καθιστώντας το το πιο ακριβό σόου χωρίς σενάριο στην ιστορία.
Και αυτό χωρίς να αναφερθούμε στα διάφορα δευτερεύοντα επιχειρηματικά του συμφέροντα – την εταιρεία κινητών παιχνιδιών, τη μάρκα ζαχαρωτών Feastables, τη σειρά έτοιμων γευμάτων για παιδιά Lunchly, την εταιρεία παράδοσης γρήγορου φαγητού MrBeast Burger, τα σχέδια κρυπτονομισμάτων, τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, τα πιστοποιημένα πανεπιστημιακά μαθήματα για τη δημιουργία περιεχομένου στο YouTube, το δίκτυο streaming TV και τις διάφορες φιλανθρωπικές δραστηριότητες που φέρουν την υπογραφή του.
Ένα προφανές ερώτημα που προκύπτει από όλα αυτά είναι γιατί ο MrBeast είναι τόσο επιτυχημένος; Ένα άλλο, λιγότερο προφανές ερώτημα είναι: τι λέει η επιτυχία του για την κουλτούρα που τον ανέδειξε; Η απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι, κατά μία έννοια, αρκετά απλή. Ο MrBeast είναι επιτυχημένος επειδή τα βίντεό του είναι εξαιρετικά διασκεδαστικά.
Μεγάλο μέρος της επιτυχίας του προέρχεται επίσης από την ικανότητά του να ισορροπεί αυτή την διασκεδαστική ποιότητα με τα διάφορα concept που κατά καιρούς συλλαμβάνει στο μυαλό του.
Πάρτε, για παράδειγμα, ένα πρόσφατο βίντεο με τίτλο «I Survived the 5 Deadliest Places on Earth» (Επέζησα από τα 5 πιο θανατηφόρα μέρη της Γης), στο οποίο ο Donaldson επισκέπτεται – και, προφανώς, επιζεί – τα πέντε λεγόμενα πιο θανατηφόρα μέρη της Γης. Κατά τη διάρκεια των 13 λεπτών του βίντεο, βλέπουμε τον Donaldson και την ομάδα των βοηθών του 1) να περπατούν στο Snake Island, στα ανοικτά των ακτών της Βραζιλίας, το οποίο είναι διαβόητο για τον πληθυσμό του από δηλητηριώδη φίδια, 2) να αναρριχούνται σε έναν απότομο παγωμένο βράχο, 3) να οδηγούν σε ένα τρομακτικό ορεινό πέρασμα της Βολιβίας γνωστό ως «ο δρόμος του θανάτου», 4) να κολυμπούν με καρχαρίες και 5) να περάσουν τη νύχτα στη μέση της αφρικανικής σαβάνας σε ένα κλουβί περιτριγυρισμένο από φρέσκο κρέας με σκοπό να προσελκύσουν πεινασμένα αρπακτικά ζώα.
Αξίζει να επαναλάβουμε εδώ ότι η διάρκεια του βίντεο είναι 13 λεπτά. Αυτό μπορεί να φαίνεται σχεδόν αιώνιο στην εποχή του TikTok και των YouTube shorts, αλλά μιλάμε για ένα βίντεο με πέντε διαφορετικές αφηγήσεις, σε τέσσερις διαφορετικές ηπείρους. Πέντε διαφορετικές καταστάσεις που ο θεατής πρέπει να καταλάβει και να αφοσιωθεί. Πέντε διαφορετικά σενάρια για να αρχίσει να διασκεδάζει και, το πιο σημαντικό, να συνεχίσει να διασκεδάζει.
Από πού ήρθε και πώς δημιουργήθηκε;
Ποιος είναι, λοιπόν, αυτός ο χαρακτήρας με τη μέγιστη επίδραση, αυτός ο «Μότσαρτ του YouTube»; Από πού ήρθε και πώς δημιουργήθηκε; Υπάρχουν σίγουρα βιογραφικά στοιχεία που θα μπορούσαν να αναφερθούν εδώ. Παιδί διαζευγμένων γονιών. Και οι δύο γονείς του ήταν στρατιωτικοί. Οικονομικά προβλήματα. Μοναχική μητέρα. Μετά το διαζύγιο, η οικογένεια μετακόμισε πολλές φορές λόγω της στρατιωτικής καριέρας της μητέρας του και τελικά εγκαταστάθηκε στο Γκρίνβιλ της Βόρειας Καρολίνας, όπου ο Ντόναλντσον φοίτησε σε ένα αυστηρό ιδιωτικό σχολείο ευαγγελιστών χριστιανών. Λόγω διαφόρων περιστάσεων – ήταν ένα εσωστρεφές παιδί και έπασχε από τη νόσο του Κρον – έλειπε συχνά από το σχολείο και περνούσε πολύ χρόνο στο δωμάτιό του βλέποντας YouTube.
Τα πρώτα βίντεο του Ντόναλντσον είναι ακόμα online, στο κανάλι του. Το πρώτο βίντεο που ανέβασε, τον Φεβρουάριο του 2012, είναι βασικά αυτός που παίζει Minecraft και μιλάει στο μικρόφωνο για το παιχνίδι. Βασικά, τα πρώτα δύο χρόνια είναι όλα Minecraft, αν και υπάρχουν μερικά βίντεο – με τίτλους όπως How Much Money Does PewDiePie Make?????, How Much Money Does Captain Sparkles Make????? – που δείχνουν ένα πρόωρο ενδιαφέρον για τη δυνατότητα κερδοφορίας του περιεχομένου του YouTube. Σε ένα βίντεο του 2013, με τίτλο How Much Money Do I Make?????, αποκάλυψε ότι το ποσό ήταν τότε περίπου 30 δολάρια το μήνα. Πολύ πριν ο ίδιος αρχίσει να βγάζει χρήματα και πολύ πριν καθιερώσει τα χρήματα ως κυρίαρχο θέμα και κεντρικό μέσο της δουλειάς του, ήταν ήδη μια εμμονή του.
Το 2017, μετά από πέντε χρόνια αφάνειας στο YouTube, είχε την πρώτη του viral επιτυχία, ένα βίντεο που τώρα φαίνεται, παράξενα, να έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την πορεία της μετέπειτα καριέρας του, αλλά και να περιέχει πολλά από τα βασικά της θέματα. Ονομάζεται I Counted to 100,000! (Μέτρησα μέχρι το 100.000!) και είναι ακριβώς αυτό: μια ζωντανή μετάδοση που διήρκεσε περίπου 40 ώρες, στην οποία ο νεαρός Ντόναλντσον κάθεται στην καρέκλα του, κοιτάζει την κάμερα του και μετράει από το 1 μέχρι το 100.000. Προφανώς «άγγιξε» τους θεατές, ακόμα κι αν πολύ λίγοι από αυτούς άντεξαν να το δουν για περισσότερο από λίγα λεπτά. Η ηλιθιότητα και η ματαιότητά του ήταν τέτοιας κλίμακας και επιδιώχθηκε με τέτοια εμμονή, που δεν μπορούσες παρά να εντυπωσιαστείς.
Φυσικά, δεν είναι καθόλου διασκεδαστικό να το παρακολουθείς, ακόμα και σε μικρές δόσεις. Δεν συμβαίνει κυριολεκτικά τίποτα, εκτός από το ότι ο Donaldson μετράει μέχρι το 100.000. Υπό αυτή την έννοια, δεν έχει καμία σχέση με τα μεταγενέστερα βίντεό του, τα οποία χαρακτηρίζονται από μια τεράστια αισθητηριακή διέγερση του θεατή του.
Το κανάλι του άρχισε να μεγαλώνει ραγδαία από εκείνο το σημείο, αξιοποιώντας την επιτυχία του βίντεο με την καταμέτρηση. Έκανε ένα βίντεο στο οποίο παρακολουθούσε για 10 συνεχόμενες ώρες το πραγματικά απαίσιο ραπ τραγούδι του συναδέλφου του YouTuber, Jake Paul, «It's Everyday Bro».
Ένα άλλο όπου πέρασε 24 ώρες βουτηγμένος μέχρι τους αγκώνες σε λάσπη. Ένα άλλο όπου έβαλε ένα σωρό ανθρώπους σε κύκλο και έδωσε 10.000 δολάρια στον τελευταίο που θα έφευγε. Ένα άλλο όπου αγόρασε όλα τα προϊόντα ενός σούπερ μάρκετ.
Καθώς το περιεχόμενο του Donaldson γινόταν όλο και πιο δημοφιλές, άρχισε να προσελκύει όλο και πιο προσοδοφόρες συμφωνίες χορηγίας. Μεταξύ των πρώτων χορηγών του ήταν η Quidd – μια εφαρμογή που πλέον δεν λειτουργεί και η οποία συλλέγει «ψηφιακά αυτοκόλλητα μάρκας» – η Electronic Arts και η Xbox.
Το περιεχόμενό του άρχισε να βελτιώνεται αισθητά γύρω στο 2019. Τα βίντεο είχαν υψηλότερη παραγωγή και χρησιμοποιούσαν πολλές κάμερες, κάτι που ήταν σαφώς αποτέλεσμα της επέκτασης της δραστηριότητάς του και της απόκτησης δεξιοτήτων και πόρων από τον δημιουργό. Τα κόλπα του έγιναν σημαντικά πιο δαπανηρά, αν και σε καμία περίπτωση λιγότερο ηλίθια (όπως για παράδειγμα το εντυπωσιακά ηλίθιο I Filled My Brother’s House With Slime & Bought Him a New One) και άρχισε να χαρίζει όλο και μεγαλύτερα χρηματικά ποσά. Μέχρι το 2021, σύμφωνα με το Forbes, ήταν ο πιο κερδοφόρος YouTuber, με εκτιμώμενα έσοδα 54 εκατομμύρια δολάρια εκείνη τη χρονιά.
Μερικά από τα πιο επιτυχημένα βίντεο του MrBeast έχουν πρωταγωνιστή τον ίδιο τον Donaldson – πιθανώς επειδή περιλαμβάνουν καταστάσεις που θα προκαλούσαν νομική ή/και ηθική καταστροφή αν στο βίντεο συμμετείχε κάποιος άλλος. Υπάρχει ένα στο οποίο περνά 50 ώρες σε απομόνωση. Υπάρχει ένα στο οποίο θάβεται ζωντανός, επίσης για 50 ώρες.
H «χαρούμενη ηλιθιότητα» του εγχειρήματoς του MrBeast
Υπάρχει και μια άλλη κατηγορία βίντεο με δοκιμασίες αντοχής που περιλαμβάνουν άλλους ανθρώπους και, σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, περιλαμβάνουν την απονομή πραγματικά τεράστιων χρηματικών ποσών. Σε ένα από αυτά, οι διαγωνιζόμενοι ανταγωνίζονται για να κερδίσουν ένα χρόνο δωρεάν νοίκι σε μια πολυτελή κατοικία, υπομένοντας όλο και πιο δύσκολες πνευματικές και σωματικές δοκιμασίες για να το πετύχουν.
Και μετά υπάρχει το βίντεο «10.000 δολάρια για κάθε μέρα που επιζείς σε ένα σούπερ μάρκετ». Αν θέλετε να καταλάβετε τι είναι ο MrBeast – τη χαρούμενη ηλιθιότητα ολόκληρου του εγχειρήματός του – αυτό είναι ένα καλό βίντεο για να δείτε. Η ιδέα είναι βασικά η εξής: Ο Donaldson αγοράζει ένα ολόκληρο σούπερ μάρκετ Safeway, ένα από αυτά τα μεγαλοπρεπή καταστήματα των ΗΠΑ που πωλούν τα πάντα, από φουσκωτές πισίνες μέχρι συστήματα οικιακής ψυχαγωγίας. Στη συνέχεια, δίνει σε έναν νεαρό άνδρα ονόματι Alex – που παρουσιάζεται ως «ένας τυχαίος τύπος» – 10.000 δολάρια για κάθε μέρα που περνάει ζώντας στο κατάστημα, μεταφέροντας ένα καροτσάκι γεμάτο μετρητά και δίνοντάς τα σε αυτόν, αρκεί να μην βγει έξω από την πόρτα.
Το βίντεο, όπως και πολλά από τα έργα του MrBeast, αποτελεί μια μεταμοντέρνα αναπαράσταση του Ροβινσώνα Κρούσου. Ο Άλεξ, αυτός ο τυχαίος τύπος που αποτελεί αντικείμενο του τελικού σταδίου του αμερικανικού καπιταλισμού, είναι εγκλωβισμένος σε ένα σούπερ μάρκετ όπου όλες οι βασικές του ανάγκες, και όχι λίγες από τις λιγότερο βασικές, καλύπτονται από το περιεχόμενο των ραφιών. Η μόνη του υποχρέωση είναι ότι, κάθε μέρα, πρέπει να μαζεύει από το κατάστημα προϊόντα αξίας 10.000 δολαρίων – πράγματα που δεν χρειάζεται: ηλεκτρονικά είδη, πάνες, τροφές για κατοικίδια και ούτω καθεξής – και να τα ανταλλάσσει με μετρητά. Αυτό είναι τόσο ενοχλητικό όσο και το μόνο πράγμα που τον εμποδίζει να τρελαθεί από την πλήξη. Χτίζει μια πρόχειρη κατοικία για τον εαυτό του σε μια γωνία του καταστήματος που είναι αφιερωμένη σε είδη κάμπινγκ, χρησιμοποιώντας ράφια ως τοίχους και πακέτα χαρτιού κουζίνας ως στρώμα. Βρίσκει μια μεγάλη φουσκωτή πισίνα κήπου στην αποθήκη, συνδέει έναν σωλήνα και την γεμίζει με νερό σε μερικές μέρες.
Αλλά πρέπει να αντιμετωπίσει όλο και πιο ακραίες καταστάσεις: την πλήξη, την απομόνωση, τη θλίψη και την ενοχή που νιώθει επειδή είναι μακριά από την οικογένειά του. Η πραγματική καμπή έρχεται όταν ο Άλεξ τρυπάει κατά λάθος την φουσκωτή πισίνα με ένα περονοφόρο όχημα που χρησιμοποιεί για να μαζέψει τα αντικείμενα αξίας 10.000 δολαρίων που ανταλλάσσει καθημερινά, και πλημμυρίζει ολόκληρο το σούπερ μάρκετ με νερό.
Τελικά, φαίνεται να μην τον νοιάζει καθόλου το χρήμα. Στο τέλος, φαίνεται σχεδόν να το μισεί. Η πιο ενδιαφέρουσα στιγμή του βίντεο είναι αυτή που δεν έχει σχεδόν καθόλου χώρο να αναπνεύσει. Είναι ο Alex, 44 μέρες μετά, μισότρελος από τη μοναξιά και περιτριγυρισμένος από τα βρεγμένα συντρίμμια του καταναλωτισμού, που υποδέχεται την άφιξη των 10 χιλιάδων δολαρίων του σε ένα καροτσάκι – αυτή τη φορά οδηγημένο στο κατάστημα όχι από τον Donaldson ή έναν από τους βοηθούς του, αλλά από ένα τηλεχειριζόμενο ρομπότ.
Στο διαγωνισμό Beast Games, ο Donaldson απλώνει ένα εκατομμύριο δολάρια σε μετρητά σε ένα μεγάλο σωρό και δίνει οδηγίες στους 10 διαγωνιζόμενους που έχουν απομείνει να βγουν ένας-ένας από τα μικρά τους σπιτάκια και να διαλέξουν πόσα χρήματα θέλουν να πάρουν από το σωρό.
Αν όλοι οι παίκτες πάρουν 100.000 δολάρια, θα πάρουν όλοι το ίδιο ποσό. Ο πρώτος παίκτης κάνει ακριβώς αυτό. Ο δεύτερος παίκτης αποκλίνει παίρνοντας 223.000 δολάρια.
Ο τρίτος παίκτης, ένας μεσήλικας άντρας με το όνομα JC, είναι μια εντελώς διαφορετική ιστορία. Αποφασίζει να πάρει ακριβώς 650.000 δολάρια – ουσιαστικά όλο το ποσό, εκτός από τα 27.000 δολάρια που αποφασίζει να αφήσει στον επόμενο διαγωνιζόμενο.
Δεν είναι όμως ένας απλός κακός, και η φαινομενική αντίφαση μεταξύ της απόλυτης αποφασιστικότητάς του και της ταραγμένης συνείδησής του δημιουργεί μια συναρπαστική και, στην πραγματικότητα, πολύ περίεργη εικόνα. Η εικόνα που μου έρχεται πρώτα στο μυαλό είναι αυτή του JC, καθισμένος στο κελί του σπιτιού του (που είναι στην ουσία ένα γυμνό κελί) περιτριγυρισμένος από σακούλες γεμάτες χαρτονομίσματα, που μοιάζουν σαν καρτούν, και με την όψη ενός ανθρώπου του οποίου η ζωή έχει καταστραφεί από κάποια αόρατη δαιμονική δύναμη – όπως, κατά κάποιον τρόπο, έχει πράγματι συμβεί.
Όπως σημειώνει εμφατικά ένα πρόσφατο άρθρο της Guardian, «ο Ντόναλντσον είναι ένας άνθρωπος που μεγάλωσε βυθισμένος τόσο στον ευαγγελικό προτεσταντισμό όσο και στην οικονομία των κλικ στο YouTube. Ένας άντρας που κλαίει από ηθική οδύνη για σακούλες με χρήματα. Ένας άλλος τόσο βαριεστημένος, καταθλιπτικός και απομονωμένος που μόλις και μετά βίας μπορεί να σηκώσει τα μάτια του για να δει ένα ακόμη καρότσι γεμάτο μετρητά. "Κοιτάξτε τι θα κάνουν αυτά τα πλάσματα για τα χρήματα", φαίνεται να λέει συνεχώς, καθώς παρατηρεί τα υποκείμενά του σαν ποντίκια μέσα σε λαβύρινθο».
Στο πρώτο επεισόδιο του Beast Games, ο Ντόναλντσον στέκεται σε έναν πύργο με θέα την ειδικά κατασκευασμένη Beast City και παρακολουθεί εκατοντάδες διαγωνιζόμενους να συρρέουν στον μικρό κόσμο που έχει δημιουργήσει. «Μοιάζουν κυριολεκτικά με μυρμήγκια», παρατηρεί με χαρά. Και τι είμαστε εμείς, οι θεατές, αν όχι μυρμήγκια, με την πυκνότητα του σμήνους μας να καθορίζεται από αόρατους αλγόριθμους;
«Αυτή η παιδική πτυχή της όλης επιχείρησης του Ντόναλντσον αποδεικνύεται κεντρική. Είναι ταυτόχρονα αυτό που τον κάνει πιο ενοχλητικό και αυτό που τον κάνει σχεδόν αδύνατο να τον αντιπαθήσεις. Σκέφτομαι, δηλαδή, κάτι που έγραψε κάποτε ο Μπωντλέρ: ότι "η ιδιοφυΐα δεν είναι τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από την παιδική ηλικία που ανακτάται κατά βούληση – μια παιδική ηλικία που τώρα είναι εξοπλισμένη για την αυτοέκφραση με τις ικανότητες της ανδρικής ηλικίας και μια δύναμη ανάλυσης που της επιτρέπει να ταξινομήσει τη μάζα του ακατέργαστου υλικού που έχει συσσωρεύσει ακούσια"», αναφέρει με νόημα το άρθρο της βρετανικής εφημερίδας.
Ο Ντόναλντσον – ο οποίος, ας μην ξεχνάμε, είναι μόλις 27 ετών – έχει γίνει ενοχλητικά πλούσιος και επιτυχημένος κάνοντας αυτό το συγκεκριμένο πράγμα που άρχισε να κάνει σε ηλικία 13 ετών το 2012. Άρχισε να δημιουργεί βίντεο στο YouTube όταν ήταν μικρός και ποτέ δεν ήθελε να κάνει τίποτα άλλο. «Όταν ήμουν 11», όπως είπε σε μια πρόσφατη συνέντευξη, «απλά είπα: «Θα γίνω YouTuber ή θα πεθάνω προσπαθώντας»». Από τότε, δεν έχει κάνει τίποτα άλλο παρά να κυνηγάει το όνειρο του 11χρονου εαυτού του, με απίστευτα κερδοφόρα αποτελέσματα.
Όπως το να μετρήσεις μέχρι το 100.000 είναι να ακολουθείς μια εξαιρετικά παιδική παρόρμηση με μια τρελή αποφασιστικότητα, έτσι και το πιο περίτεχνο και ακριβό περιεχόμενο που έχει δημιουργήσει ο Ντόναλντσον τα τελευταία χρόνια πηγάζει από μια παρόμοια παιδική περιέργεια.
Ένας 11χρονος κλεισμένος στο σώμα ενός 27χρονου
Πώς θα ήταν να σε θάψουν ζωντανό; Πόσο περίεργο θα ήταν να φας το μεγαλύτερο κομμάτι πίτσας στον κόσμο; Τι θα συνέβαινε αν έβαζες μια Lamborghini σε μια γιγαντιαία υδραυλική πρέσα; Θα καθόσουν σε μια μπανιέρα γεμάτη φίδια αν έδινα στη μαμά σου 10.000 δολάρια; Τι θα γινόταν αν γέμιζα το σπίτι του αδερφού μου με λάσπη; Τι θα γινόταν αν έπαιρνα ένα μπολ δημητριακών στο μέγεθος ενός τζακούζι και το γέμιζα με Fruit Loops και γάλα; Θα προτιμούσες να είσαι παγιδευμένος στο πιο κρύο δωμάτιο του κόσμου ή στο πιο ζεστό δωμάτιο του κόσμου; Αν έχεις περάσει ποτέ χρόνο με ένα 11χρονο αγόρι, θα αναγνωρίσεις τη νοοτροπία που συνεχώς γεννά τέτοιες ερωτήσεις.
Σε επίπεδο μορφής, δεν είναι μεγάλος καινοτόμος: απλά καταλαβαίνει τι λειτουργεί και το επαναλαμβάνει όλο και πιο επιτυχημένα και πιο ακριβά. Το Beast Games, για παράδειγμα, είναι μια επανέκδοση και επέκταση του εξαιρετικά επιτυχημένου βίντεο του με τίτλο $456,000 Squid Game in Real Life!, το οποίο είναι τόσο «εμπνευσμένο» από την εξαιρετικά επιτυχημένη κορεατική σειρά του Netflix με τον ίδιο τίτλο, που αγγίζει τα όρια της παραβίασης πνευματικών δικαιωμάτων.
Το Squid Game δεν είναι καθόλου πρωτότυπο, καθώς αντλεί σε μεγάλο βαθμό από το Battle Royale και το The Hunger Games. Και όλα τα παραπάνω, φυσικά, είναι εκφάνσεις της τηλεόρασης πραγματικότητας, ίσως της πιο σημαντικής μορφής μαζικής ψυχαγωγίας των τελευταίων 30 ετών, μιας μορφής που γέννησε όχι μόνο YouTubers όπως ο MrBeast, αλλά και τον πρόεδρο των ΗΠΑ και, ως εκ τούτου, αναμφισβήτητα, την τρέχουσα παγκόσμια πολιτική τάξη.
«Πώς να πετύχεις όπως ο MrBeast»
Πέρυσι, ένα έγγραφο 36 σελίδων με τίτλο «Πώς να πετύχεις στην MrBeast Production» διέρρευσε από έναν από τους εκατοντάδες υπαλλήλους της εταιρείας, οι οποίοι εργάζονται κυρίως στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας, έκτασης 63.000 τετραγωνικών ποδιών, στο Greenville της Βόρειας Καρολίνας. Το έγγραφο είναι γραμμένο με τον ατημέλητο λαϊκό ύφος της αφήγησης των βίντεο και είναι σαφώς έργο του ίδιου του Donaldson. Θέλει να μεταδώσει το μήνυμα ότι η ιογενής διάδοση του περιεχομένου του στο διαδίκτυο δεν είναι κάποιο φαινόμενο που συμβαίνει τυχαία, αλλά μια τέχνη που μπορεί να κατακτηθεί και να διδαχθεί. «Πέρασα πέντε χρόνια της ζωής μου κλεισμένος σε ένα δωμάτιο μελετώντας την ιογενή διάδοση στο YouTube», γράφει. «Και το αποτέλεσμα αυτών των περίπου 20.000 έως 30.000 ωρών μελέτης είναι ότι θα έλεγα ότι έχω καλή κατανόηση του τι κάνει τα βίντεο του YouTube να έχουν επιτυχία».
Αυτό δεν σημαίνει ότι η φόρμουλα του MrBeast είναι εύκολο να αναπαραχθεί. Υπάρχουν πολλά βίντεο που μιμούνται τον MrBeast στο YouTube. Έχουμε τους Dangie Bros, τον Matthew Beem, τους Stokes Twins, τον Eric «Airrack» Decker και τον Morgan «Morgs» Hudson. Όμως, όλοι τους στερούνται εμφανώς τόσο της ιδιαίτερης γοητείας του Donaldson όσο και της περίπλοκης δεξιοτεχνίας του.
Όταν παρακολουθείτε ένα βίντεο του MrBeast, παρακολουθείτε το αποτέλεσμα μιας βαθιάς και σχολαστικής ενασχόλησης με τα δεδομένα διατήρησης του κοινού του YouTube. «Το ωραίο με το YouTube», όπως γράφει ο Donaldson στο σημείωμά του, «είναι ότι μας δίνει εξαιρετικά λεπτομερή γραφήματα για κάθε βίντεο που δείχνουν το ακριβές δευτερόλεπτο που χάνουμε έναν θεατή». Το πρώτο λεπτό είναι συνήθως αυτό όπου χάνεται η πλειοψηφία των θεατών, και γι' αυτό, στα πρώτα δευτερόλεπτα ενός βίντεο του MrBeast, νιώθεις σαν κάποιος να έχει γεμίσει το κεφάλι σου με ποπ κορν που σκάει και κατόπιν σε χτυπάει στο κεφάλι και στο πρόσωπο με ένα ρόπαλο.
Με άλλα λόγια, το πρώτο λεπτό είναι αφιερωμένο στην υπερβολή, με σκοπό να εξασφαλίσει ότι ο θεατής θα καταφέρει να περάσει αυτό το στατιστικά επικίνδυνο σημείο του βίντεο. Όλα όσα βλέπετε σε ένα βίντεο του MrBeast έχουν ως στόχο να σας αποτρέψουν από το να κλείσετε τη σελίδα. Το έργο του αντικατοπτρίζει και εντείνει αυτό που έχει κάνει το διαδίκτυο στην κουλτούρα γενικότερα και στον εγκέφαλό μας.
Ο αμφιλεγόμενος Τζίμι Ντόναλντσον
Οι απόπειρες του Ντόναλντσον στη φιλανθρωπία – ή το φιλανθρωπικό περιεχόμενο στο YouTube – έχουν προκαλέσει τα τελευταία χρόνια σποραδικές εκρήξεις δημόσιας αντιπαράθεσης. Η πρώτη από αυτές ονομάζονταν «Δίνοντας 10.000 δολάρια σε έναν τυχαίο άστεγο»: ένα απλό βίντεο, χωρίς την χαρακτηριστική υπερδραστήρια χρήση του μοντάζ ή τη θορυβώδη αφήγηση.
Ο Donaldson απλώς πλησιάζει έναν άστεγο στο Greenville και του δίνει ένα φάκελο που περιέχει 10.000 δολάρια. Το βίντεο δεν είχε τεράστια επιτυχία για τα δεδομένα του MrBeast, αλλά έλαβε αρκετά θετική ανταπόκριση ώστε να υποδηλώσει ότι η χρήση των εσόδων του καναλιού για τη διανομή μεγάλων χρηματικών ποσών ήταν ένας τρόπος τόσο για να κάνει κάτι θετικό όσο και για να παράγει περισσότερο – και πιο κερδοφόρο – περιεχόμενο.
Ακολούθησε μια σειρά βίντεο στα οποία ο Donaldson έδρασε με ασαφώς παράλογες μορφές φιλανθρωπίας – παραλαμβάνοντας έναν πελάτη Uber με μια ολοκαίνουργια Lamborghini, για παράδειγμα, και μετά απλά του έδινε το ΙΧ ως... δώρο! Παρά τον ελαφρώς ανησυχητικό τρόπο με τον οποίο έκαναν θέαμα μια εντελώς αυθαίρετη γενναιοδωρία – με τον Donaldson να παίζει τον ρόλο του παρουσιαστή τηλεπαιχνιδιού, του θεού-ταχυδακτυλουργού, που επιδίδεται σε μια μικρή αναδιανομή του πλούτου για τους θεατές – τα βίντεο ήταν δύσκολο να μην αρέσουν.
Το 2023, αυτή η σειρά φιλανθρωπικού περιεχομένου κορυφώθηκε με ένα βίντεο με τίτλο «1.000 τυφλοί βλέπουν για πρώτη φορά», στο οποίο ο Ντόναλντσον πλήρωσε για να υποβληθούν 1.000 άτομα σε μια πολύ απλή ιατρική θεραπεία που τους θεράπευσε από σοβαρή τύφλωση. Το βίντεο δεν προκάλεσε αντιδράσεις επειδή ο Donaldson δεν έδωσε καμία προσοχή στη δομική αδικία του γεγονότος ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν είχαν λάβει αυτή τη βασική περίθαλψη από την κυβέρνησή τους (το βίντεο καθιστά σαφές ότι θεραπεύτηκαν τυφλοί από όλο τον κόσμο, αν και επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά στους Αμερικανούς). Η αντιπαράθεση επικεντρώθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στον τρόπο με τον οποίο η θεραπεία 1.000 τυφλών αντιμετωπίστηκε ως πρώτη ύλη για ελαφριά ψυχαγωγία.
Φυσικά, δεν υπάρχουν τόσοι πολλοί πρώην τυφλοί που μπορείς να δεις να αποκτούν το δώρο της όρασης πριν αρχίσει να γίνεται λίγο μονότονο. Αλλά ο Donaldson, φυσικά, έχει προβλέψει αυτό το πρόβλημα και το βίντεο διατηρεί τους υποδοχείς ντοπαμίνης σε πλήρη λειτουργία.
Λίγα δευτερόλεπτα μετά την αφαίρεση των επιδέσμων από το πρόσωπο μιας γυναίκας, το πρώτο πράγμα που βλέπει είναι ο Ντόναλντσον να στέκεται μπροστά της με χειρουργική ποδιά, κρατώντας μια ανοιχτή βαλίτσα που περιέχει 10.000 δολάρια.
Ένας άλλος ασθενής, ο οποίος, όπως μαθαίνουμε, έπρεπε να αφήσει τη δουλειά του ως ταμίας επειδή δεν μπορούσε να δει τα χρήματα που χειριζόταν, αφαιρούνται οι επίδεσμοι και του ζητείται να διαβάσει έναν πίνακα όρασης. Ο πίνακας γράφει «Μόλις κέρδισες 10.000 δολάρια».
Στο κάτω μέρος της οθόνης, υπάρχει ένας μετρητής που ανεβαίνει με τον αριθμό των θεραπευμένων. Είναι, ουσιαστικά, ένας μετρητής βαθμολογίας, σαν ο Ντόναλντσον να κρατάει λογαριασμό των πόντων που συγκεντρώνει σε ένα βιντεοπαιχνίδι.
«Αυτό που είναι ενοχλητικό στο βίντεο "1.000 τυφλοί" συγκεκριμένα, και στο έργο του Donaldson γενικότερα είναι το εξής: ο τρόπος με τον οποίο το περιεχόμενό του αντιμετωπίζει τους ανθρώπους – τους διαγωνιζόμενους στους διαγωνισμούς του, τους δικαιούχους της φιλανθρωπίας του – ως απλά στοιχεία ενός μεγαλύτερου παιχνιδιού που παίζει, το αντικείμενο του οποίου είναι η μέγιστη διέγερση των θεατών, η μέγιστη προσοχή, οι μέγιστοι αριθμοί», σημειώνει ο Guardian.
«Στην ουσία, η προϋπόθεση των περισσότερων βίντεο του MrBeast είναι ότι οι αριθμοί με πολλά μηδενικά είναι εντυπωσιακοί», όπως το έθεσε ο Αμερικανός συγγραφέας Max Read σε ένα εξαιρετικό δοκίμιο που εξερευνά τη διαμάχη γύρω από το βίντεο με τους τυφλούς. «Ένας τυφλός που βλέπει για πρώτη φορά δεν είναι ωραίο. Ξέρετε τι είναι ωραίο; Χίλιοι τυφλοί που βλέπουν για πρώτη φορά».
Οι φιλανθρωπικές πράξεις του Donaldson απονέμονται τυχαία σε άτομα που παρουσιάζονται ρητά ως «τυχαία». Η φρικτή αυθαιρεσία τους αναδεικνύει την αυθαιρεσία της φιλανθρωπίας καθεαυτή.
Η κατανάλωση του έργου του εξακολουθεί να μοιάζει, κατά κάποιον τρόπο, με το να παρακολουθείς έναν τύπο να παίζει βιντεοπαιχνίδια. Ακόμα και στα βίντεο στα οποία ο ίδιος δεν είναι ο κεντρικός πρωταγωνιστής, όπου τεράστιος αριθμός ανθρώπων ανταγωνίζονται μεταξύ τους για ακόμα μεγαλύτερα χρηματικά ποσά, είναι σαν ο Ντόναλντσον να σχεδιάζει και να παίζει κάποιο είδος στρατηγικού παιχνιδιού. Δημιουργεί έναν κόσμο και ένα σύνολο κανόνων που τον διέπουν, τον κατοικεί με ημι-αυτόνομα άτομα – κυρίως ανώνυμα και εναλλάξιμα – και παρακολουθεί τις συνέπειες των ηθικών και στρατηγικών επιλογών τους.
Ο Ντόναλντσον δεν είναι ο ίδιος πολιτικό πρόσωπο. Δεν έχει την τάση να αναμειγνύεται σε κομματικά πολιτικά ζητήματα, ούτε εκδηλώνει μεγάλο ενδιαφέρον για αυτά. Ωστόσο, το περιεχόμενό του έχει πολιτικό χαρακτήρα. Αντικατοπτρίζει έναν κόσμο στον οποίο οι άνθρωποι είναι απομονωμένοι και αβοήθητοι, υποκείμενοι σε τεράστιους και απάνθρωπους οικονομικούς μηχανισμούς. Άνθρωποι που περνούν μήνες μόνοι τους σε σούπερ μάρκετ, στέκονται σε μεγάλους κύκλους για όσο μπορούν να αντέξουν, ανταγωνίζονται για ιδιωτικά νησιά, σπίτια, για να απαλλαγούν από τα προσωπικά τους οικονομικά βάσανα. Άνθρωποι σε κατάσταση εξαντλητικής απομόνωσης, άνθρωποι σε τεράστια και απρόσωπα πλήθη, αντιμέτωποι ο ένας με τον άλλον σε ένα παιχνίδι όπου όλοι παλεύουν εναντίον όλων.
Μοναξιά, επιβίωση, απομόνωση και η θεϊκή παρέμβαση ενός απίστευτα πλούσιου και διάσημου άνδρα: υπάρχει πολιτική σε όλα αυτά, και είναι η πολιτική της εποχής μας. Με τα θέματα και τις ανησυχίες του, τα επίμονα μοτίβα της οικονομικής αβεβαιότητας και της αυθαίρετης απελευθέρωσης – τις Lamborghini, τα ιδιωτικά νησιά και τις τεράστιες πυραμίδες από μετρητά – το έργο του MrBeast μοιάζει με το όνειρο μιας ολόκληρης κουλτούρας. Ο Ντόναλντσον μπορεί να μην είναι ο ιδιοφυής που χρειαζόμαστε ή ο ιδιοφυής που θέλουμε, αλλά μπορεί να είναι ο ιδιοφυής που μας αξίζει.