Η Joan Kroc ήταν η τρίτη σύζυγος του Ray Kroc, του ανθρώπου που μετέτρεψε τα McDonald's σε παγκόσμιο φαινόμενο.
Αν και ο Ray ήταν αυστηρός, συντηρητικός και αλκοολικός, η Joan ήταν καλλιεργημένη και προοδευτική γυναίκα. Μάλιστα αφοσιώθηκε στην κοινωνική προσφορά μετά τον θάνατό του και μοίρασε σχεδόν ολόκληρη της περιουσία της (άνω των 3 δισ. δολαρίων), πολλές φορές ανώνυμα. Έτσι, πήρε το παρατσούκλι «Αγία Ιωάννα των Χρυσών Αψίδων», που συνδυάζει την γνωστή Ιωάννα της Λωραίνης με το εμβληματικό λογότυπο των McDonald’s.
Ποιος ήταν ο Ray Kroc
Το 1954, o 52χρονος Ray Kroc ήταν επιτυχημένος πλανόδιος πωλητής πλαστικών ποτηριών και μίξερ.
Στα ταξίδια του, γνώρισε τους Richard και Maurice McDonald, δύο αδέλφια που διατηρούσαν ένα εστιατόριο που δεν έμοιαζε με άλλα. Το μενού ήταν περιορισμένο και δεν επιτρέπονταν αλλαγές. Ακόμη πιο εκπληκτικό για την εποχή ήταν ότι οι αδελφοί απαιτούσαν από τους πελάτες να σταθμεύουν τα αυτοκίνητά τους και να περπατούν μέχρι τον πάγκο, αντί να τους φέρνει την παραγγελία ένας σερβιτόρος. Αυτό σήμαινε ότι μπορούσαν να εξυπηρετήσουν περισσότερους.
Σχεδίασαν την ιδανική κουζίνα, βελτιστοποίησαν τα πάντα για να μειωθεί ο χρόνος μεταξύ παραγγελίας και κατανάλωσης. Γι' αυτό το ονόμασαν fast food. Αν και οι αδελφοί McDonald πωλούσαν συμφωνίες franchise που επέτρεπαν τη χρήση του λογοτύπου τους, των Χρυσών Αψίδων, του μενού τους και της μασκότ τους, ποτέ δεν κατάφεραν να αναπαράγουν το σύστημά τους σε άλλα μέρη.
Αυτό ήταν το κομμάτι της επιχείρησης που ανέλαβε ο Ray Kroc και μετέτρεψε τα McDonald's σε φαινόμενο.
Όπως έγραψε στα απομνημονεύματά του, Grinding it Out περνούσε τον χρόνο του δουλεύοντας: «Η δουλειά είναι το κρέας του χάμπουργκερ της ζωής».
Η γνωριμία με την Jane και ο γάμος
Μία μέρα ο Ray πήγε σε ένα εστιατόριο και είδε μια όμορφη ξανθιά γυναίκα, 26 χρόνια νεότερή του, να παίζει πιάνο για τους πελάτες. Ήταν η Joan Smith. Την ερωτεύτηκε, αν και οι δύο ήταν παντρεμένοι. Όταν ο σύζυγος της Joan, Rowley, άνοιξε ένα κατάστημα McDonald's ως franchise, αυτό έδωσε στον Ray την τέλεια δικαιολογία για να την επισκέπτεται.
Σημειώνεται ότι ο πρώτος γάμος του Ray διήρκεσε 40 σχεδόν χρόνια, ενώ το 1963, παντρεύτηκε την Jane Dobbins Green. Ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ενώ βρίσκονταν σε ένα γιοτ στο Φορτ Λόντερντεϊλ της Φλόριντα με καλεσμένους και σύντομα θα ξεκινούσε με την δεύτερη σύζυγό μια κρουαζιέρα για να γιορτάσουν την 5η επέτειο του γάμου τους, που συνειδητοποίησε ότι θέλει να ξανακερδίσει, την Joan, με την οποία είχε φύγει για το Λας Βέγκας χρόνια πριν.
Τηλεφώνησε στον δικηγόρο του, και του είπε ότι θέλει να χωρίσει και να το ανακοινώσουν αμέσως στην Jane. Επιπλέον, να της προσφέρουν 3 εκατομμύρια δολάρια και το σπίτι αν δεχτεί μια γρήγορη συμφωνία. Με αυτές τις λεπτομέρειες διευθετημένες, ο Ray εγκατέλειψε το πάρτι.
Τελικά, παντρεύτηκε το 1969 στο μεγαλύτερο σπίτι του που ονομαζόταν J&R Double Arch Ranch προς τιμήν της πρώην συζύγου του. Αλλά καθώς το όνομά της Joan ξεκινούσε επίσης από «J», δεν χρειάστηκε καν να αλλάξουν την πινακίδα.
Η Joan φορούσε ένα ροζ ταγέρ και το δαχτυλίδι αρραβώνων της ήταν ένα ροζ διαμάντι 11 καρατίων σε σχήμα καρδιάς.Ωστόσο, δεν θα ήταν όλα ρόδινα. Ο Ray είχε «έναν βίαιο και ανεξέλεγκτο χαρακτήρα», σύμφωνα με τα δικαστικά έγγραφα της αίτησης διαζυγίου που κατέθεσε η Joan το 1971.
Ο εναγόμενος, ανέφεραν τα έγγραφα, «προκάλεσε στη μηνύτρια σωματική βλάβη, βία και τραυματισμούς». Η είδηση έγινε δημόσια και οι εφημερίδες ανέφεραν τα δεινά της Joan λόγω «ακραίας ψυχικής κακοποίησης». Όμως το ζευγάρι συμφιλιώθηκε στις αρχές του 1972 και το θέμα δεν ξανασυζητήθηκε ποτέ.
Ο Ray είχε έντονες συντηρητικές απόψεις, οπότε η Joan κρατούσε κρυφές τις προοδευτικές της πεποιθήσεις. Παράλληλα, ήταν αλκοολικός. Έτσι, η Joan ξεκίνησε μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης για τον αλκοολισμό με το όνομα Operation Cork, που σημαίνει «φελλός», αλλά όπως εξήγησε αργότερα— είναι και το Kroc γραμμένο ανάποδα.
Οι φιλανθρωπίες
Ο Ray Kroc πέθανε σε ηλικία 81 ετών το 1984, και τότε, θα μπορούσε να πει κανείς, ξεκίνησε πραγματικά η ζωή της Joan Kroc. Ήταν 55 ετών και είχε την πλήρη ευθύνη μιας από τις μεγαλύτερες περιουσίες στις Ηνωμένες Πολιτείες και πραγματοποίησε μια σειρά από σημαντικές δωρεές και φιλανθρωπικές ενέργειες.
Έκανε την πρώτη δωρεά 1 εκατομμυρίου δολαρίων στην ιστορία του Δημοκρατικού Κόμματος. Ήταν ένθερμη υποστηρίκτρια του πυρηνικού αφοπλισμού. Το 1985, δώρισε 6 εκατομμύρια δολάρια για τη δημιουργία ενός διεπιστημονικού κέντρου έρευνας και εκπαίδευσης για θέματα ειρήνης, δικαιοσύνης και βίας. Η μεγάλη της συνεισφορά, ύψους 69 εκατομμυρίων δολαρίων, συνέβαλε στην ίδρυση του Ινστιτούτου Joan B. Kroc για Διεθνείς Σπουδές Ειρήνης στο Πανεπιστήμιο Notre Dame.
Ήταν πρωτοπόρος στη χρηματοδότηση νοσοκομείων και έρευνας για το AIDS. Μάλιστα, ππλήρωσε ειδικό δάσκαλο για ένα αγόρι που είχε HIV, όταν οι συμμαθητές του αρνούνταν να καθίσουν δίπλα του.
Στήριξε το έργο του συγγραφέα Norman Cousins, που μελετούσε τη σύνδεση νου και υγείας και χρηματοδότησε κινηματογραφικές παραγωγές, ζωολογικούς κήπους και θέατρα που αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσκολίες.
Παρόλα αυτά, δεν ζούσε ασκητικά. Χρησιμοποιούσε το ιδιωτικό της τζετ σαν ταξί για να ταξιδεύει με φίλους στο Λας Βέγκας για μαραθώνιους τζόγου και ξόδευε εκατομμύρια για πράγματα όπως ένα αυγό Fabergé. Κάποτε μάλιστα υποσχέθηκε σε μια όπερα δωρεά 1 εκατομμυρίου δολαρίων, με τον όρο να παρακάμψει την παράσταση και να πάει κατευθείαν στο δείπνο.
Ωστόσο, όσον αφορά τη φιλανθρωπία, η Τζόαν προτιμούσε να παραμένει ανώνυμη και ακόμα και όταν δημοσιογράφοι ανακάλυπταν ότι εκείνη ήταν πίσω από δωρεές εκείνη το αρνούνταν.
Όταν πέθανε το 2003, κληροδότησε 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια στον Στρατό της Σωτηρίας, δηλαδή περίπου το μισό της περιουσίας. Η τραπεζική μεταφορά δεν εκτελέστηκε αμέσως, επειδή είχε πάρα πολλά μηδενικά.
Πηγή: BBC