Όλο και περισσότεροι - κυρίως νεαροί σε ηλικία - ταξιδιώτες εξαρτώνται από την επιλογή «BNPL» για να πραγματοποιήσουν τα ταξίδια τους.
Οι νέοι της Γενιάς Ζ ταξιδεύουν. Πολύ και παντού. Πώς το καταφέρνουν αυτό όμως;
Χρησιμοποιούν κατά κόρον μια δημοφιλή μορφή προγράμματος πληρωμών που ονομάζεται «Αγόρασε τώρα, πληρώσε αργότερα» (BNPL). Το BNPL (Buy Now, Pay Later) είναι ένας σύγχρονος τρόπος πληρωμής που επιτρέπει στον καταναλωτή να πραγματοποιεί αγορές άμεσα, αλλά να πληρώνει σε μελλοντικό χρόνο ή σε δόσεις. Συνήθως, η αποπληρωμή γίνεται σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα και πολλές φορές χωρίς τόκο, εφόσον τηρηθούν οι όροι.
Η μέθοδος απαιτεί από τον πελάτη να πληρώσει το 25% της αγοράς εκ των προτέρων, με το υπόλοιπο ποσό να καταβάλλεται σε τρεις επιπλέον δόσεις. Ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του ατόμου, αυτό το σύστημα μπορεί να είναι χρήσιμο και να επιτρέπει στους ανθρώπους να ταξιδέψουν ή να παρακολουθήσουν εκδηλώσεις που διαφορετικά θα έπρεπε να χάσουν. Ωστόσο, πολλοί πελάτες καταλήγουν να χάνουν τις πληρωμές, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε οικονομικά προβλήματα.
Αυτά τα προγράμματα πληρωμών έχουν πλέον εισχωρήσει στον κόσμο του λιανικού εμπορίου, της παράδοσης φαγητού και ακόμη και των εμπειριών — το 60% των επισκεπτών του φεστιβάλ Coachella χρησιμοποίησαν ένα παρόμοιο πρόγραμμα πληρωμών για να παρευρεθούν φέτος σε αυτό.
Επισκεφθείτε σχεδόν οποιονδήποτε άλλο ιστότοπο μεγάλου μουσικού φεστιβάλ — Roots Picnic, Rolling Loud και All Things Go, για να αναφέρουμε μερικά — και θα διαπιστώσετε ότι δέχονται (και σχεδόν ενθαρρύνουν) παρόμοια BNPL προγράμματα πληρωμών.
Και η πρακτική αυτή δεν σταματάει στα συναυλιακά φεστιβάλ. Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες όπως η Klarna, η Affirm και η Paypal έχουν επίσης αρχίσει να διαφημίζουν προγράμματα πληρωμών ως τρόπο πληρωμής για μεγάλα και ακριβά ταξίδια. Η Klarna έχει ακόμη και τη δική της συνεργασία με την Expedia.
Το πρόγραμμα BNPL της Paypal λειτούργησε καλά για τον Najee Mcfarland-Drye, έναν 29χρονο ειδικό υποστήριξης πελατών στην εταιρεία χρηματοδότησης ChargeAfter, ο οποίος έπρεπε να κλείσει ένα ακριβό ταξίδι μετ' επιστροφής στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, αναφέρει ο ιστότοπος Thrillist.
«Δεν ήθελα να πληρώσω το σύνολο του ποσού αμέσως», λέει ο Mcfarland-Drye. Με την πληρωμή σε δόσεις, «μπόρεσα να κάνω τα πράγματα που ήθελα να κάνω πριν, αντί να σκέφτομαι "Ω, ξόδεψα 800 δολάρια και τώρα πρέπει να κάνω οικονομία για λίγο"».
«Αν ξέρεις πώς να χρησιμοποιήσεις το σύστημα...»
Θεωρητικά, ο κίνδυνος είναι χαμηλός με τη μέθοδο BNPL. Πολλές από τις εταιρείες που προσφέρουν αυτά τα προγράμματα πληρωμών διαφημίζονται ως «χωρίς τόκους», που σημαίνει ότι αν όλα πληρωθούν εγκαίρως, δεν υπάρχουν επιπλέον χρεώσεις. Πληρώνεις το ίδιο συνολικό ποσό σε πιο διαχειρίσιμα τμήματα και μπορείς να κάνεις το ταξίδι της ζωής σου ή να δεις τη Beyoncé σε μια συναυλία.
«Αν ξέρεις πώς να χρησιμοποιήσεις το σύστημα προς όφελός σου, τότε [αυτά τα προγράμματα πληρωμών] είναι υπέροχα, ειδικά για εισιτήρια συναυλιών», λέει η Nia Wright, μπαρίστα στο Loveless Coffees στο Μπρούκλιν, η οποία έχει χρησιμοποιήσει προγράμματα BNPL για να δει καλλιτέχνες όπως ο Childish Gambino, η SZA και ο Kendrick Lamar. «Αλλά θα το συνιστούσα μόνο αν είσαι οικονομικά υπεύθυνος. Μπορεί να παρασυρθείς πολύ εύκολα».
Αν χάσεις μια πληρωμή, αρχίζουν να συσσωρεύονται τέλη, καταλήγεις να πληρώνεις περισσότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και η πιστωτική σου βαθμολογία μπορεί να υποστεί πλήγμα. Και η χρήση ενός προγράμματος πληρωμών για ταξίδια το κάνει ακόμα πιο περίπλοκο.
Όπως κατέδειξαν οι πρόσφατες καταστροφές στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Νιούαρκ, όπου οι πτήσεις των επιβατών καθυστέρησαν και ακυρώθηκαν λόγω τεχνικών προβλημάτων και έλλειψης προσωπικού στην εναέρια κυκλοφορία, τα ταξιδιωτικά σχέδια είναι, στην καλύτερη περίπτωση, ασταθή.
«Υπάρχουν κάθε είδους αλλαγές κατά τη διάρκεια ενός προγραμματισμένου ταξιδιού. Οι πτήσεις ακυρώνονται, οι πτήσεις καθυστερούν, σας κάνουν νέες κρατήσεις», λέει η Lisa Gill, ερευνητική δημοσιογράφος και ειδική σε θέματα BNPL στο Consumer Reports.
«Ας πούμε ότι πρόκειται να πάω στη Νέα Υόρκη, αλλά, ωχ, έχει χιονοθύελλα και το ταξίδι μου ακυρώθηκε. Η αεροπορική εταιρεία μού επέστρεψε τα χρήματα, αλλά παίρνει πολύ χρόνο. Λοιπόν, εγώ εξακολουθώ να είμαι υποχρεωμένη να πληρώσω... μπορεί να περάσουν εβδομάδες, μερικές φορές και μήνες μέχρι να εκδοθεί η επιστροφή των χρημάτων».
Οι απαρχές του συστήματος από το 1807!
Τα προγράμματα δόσεων BNPL δεν είναι καινούργια ιδέα. Το κατάστημα επίπλων Cowperthwaite & Sons της Νέας Υόρκης εισήγαγε για πρώτη φορά τη μέθοδο το 1807, επιτρέποντας στους πελάτες να αγοράζουν προϊόντα σε δόσεις. Άλλοι έμποροι επίπλων, εταιρείες ραπτομηχανών και, πιο συχνά, κατασκευαστές αυτοκινήτων υιοθέτησαν τα προγράμματα δόσεων.
Μέχρι το 1927, σχεδόν το 66% των αυτοκινήτων στις ΗΠΑ αγοράζονταν με δόσεις. Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, η layaway, μια διαδικασία κατά την οποία ο πωλητής κρατούσε ένα προϊόν για έναν καταναλωτή και του το έδινε μόλις εξοφληθεί, έγινε πολύ δημοφιλής. Ωστόσο, με την εμφάνιση των πιστωτικών καρτών, η layaway κατέστη άχρηστη και η πληρωμή με κάρτα έγινε η πιο συνηθισμένη μορφή αγοράς χωρίς άμεση πληρωμή σε ρευστό.
Ωστόσο, υπάρχουν τεράστιες διαφορές μεταξύ των πιστωτικών καρτών και των προγραμμάτων BNPL. Πρώτον, η αίτηση για πιστωτική κάρτα απαιτεί μια ενδελεχή έρευνα, κατά την οποία οι δανειστές διεξάγουν μια εξέταση του οικονομικού ιστορικού σας, η οποία μπορεί να επηρεάσει την πιστωτική σας βαθμολογία.
Αντίθετα, τα προγράμματα BNPL απαιτούν συνήθως μόνο μια επιφανειακή έρευνα, η οποία επιτρέπει απλώς στην χρηματοπιστωτική υπηρεσία να εξετάσει την πιστωτική σας ικανότητα και δεν έχει καμία επίδραση στη βαθμολογία σας. Αυτό μπορεί να είναι βολικό για όσους δεν έχουν καθιερωμένη πιστωτική ικανότητα, αλλά μπορεί επίσης να είναι επικίνδυνο.
Επιπλέον, τα προγράμματα BNPL δεν σας βοηθούν να κερδίσετε πόντους ή να βελτιώσετε την πιστωτική σας βαθμολογία όπως κάνουν οι πραγματικές πιστωτικές κάρτες, γεγονός που μπορεί να κάνει πολύ πιο δύσκολη την υποβολή αιτήσεων για πράγματα όπως διαμερίσματα ή την προσπάθεια επιδότησης ενός αεροπορικού εισιτηρίου. Και είναι πραγματικά συνηθισμένο οι καταναλωτές να χρησιμοποιούν τις πιστωτικές τους κάρτες για να χρηματοδοτήσουν τις αγορές τους με BNPL.
«Οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν κάποια μέθοδο χρηματοδότησης αν πρόκειται για σπίτι, αυτοκίνητο ή εκπαίδευση. Η χρηματοδότηση είναι ένα σημαντικό μέρος της οικονομίας μας», λέει ο Brian Barker, αναπληρωτής καθηγητής στο Jonathan M. Tisch Center of Hospitality του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Και προσθέτει:
«Αλλά ό,τι και αν χρηματοδοτείτε με αυτή την μέθοδο, θα υπάρχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα και κίνδυνοι που συνδέονται με αυτό, γιατί ουσιαστικά σημαίνει, στις περισσότερες περιπτώσεις, ότι δεν έχετε τη ρευστότητα να το πληρώσετε αμέσως».
Ο Barker εξηγεί ότι για είδη πρώτης ανάγκης, όπως ένα αυτοκίνητο, μπορεί να είναι έξυπνη κίνηση να πληρώσετε σε δόσεις ή ακόμα και να χρεωθείτε για να αγοράσετε ένα. Το πραγματικό πρόβλημα με το BNPL έγκειται στη χρήση του για περισσότερα από τα βασικά αγαθά.
Για παράδειγμα, όταν ανοίγετε την εφαρμογή Klarna, οι επιλογές είναι πολλές. Καταστήματα όπως Nike, Macy's και Best Buy προσφέρουν καινούργια παπούτσια και την τελευταία γενιά Airpods. Τα περισσότερα από αυτά διαφημίζουν επίσης προγράμματα επιστροφής χρημάτων. Υπάρχει επίσης μια καρτέλα αφιερωμένη εξ ολοκλήρου στα ταξίδια, με μάρκες όπως Hotels.com, Priceline και Hilton.
Η εφαρμογή ενθαρρύνει ακόμη τους χρήστες της να «ακολουθήσουν» μάρκες για να μένουν ενημερωμένοι για όλες τις τελευταίες προσφορές, κάτι που μοιάζει λίγο με τις χαοτικές ενημερώσεις κατάστασης στο Facebook. «Ένα από τα πιο ανησυχητικά στοιχεία των υπηρεσιών BNPL όπως η Klarna είναι ότι δίνουν την ψευδαίσθηση ότι φαντασιώσεις όπως μια τσάντα επώνυμου σχεδιαστή, ένα μουσικό φεστιβάλ ή πολυτελείς διακοπές στην παραλία με φίλους είναι 100% εφικτές», σημειώνει εμφατικά το Τhrillist.
«Οι περισσότεροι άνθρωποι, μόλις αρχίσουν να τις χρησιμοποιούν, αρχίζουν να τις χρησιμοποιούν συνεχώς», λέει η Gill. «Και αυτό είναι που ελπίζουν οι εταιρείες αυτές. Δημιουργούν ένα δικαίωμα σε πολυτελή αγαθά και πολυτελείς εμπειρίες — αυτό είναι το εθιστικό με αυτά. Τα social media το κάνουν να φαίνεται σαν να το έχουν ουσιαστικά κανονικοποιήσει, σαν να λένε: "Όλοι μπορούν να πάνε στο Coachella". Όχι, δεν μπορούν να πάνε όλοι!».
Η πραγματικότητα λέει άλλα. Στις 19 Μαΐου, η Klarna ανέφερε σε δελτίο τύπου της ότι «πολλοί πελάτες της αντιμετώπιζαν δυσκολίες στην αποπληρωμή των δανείων τους». Ενώ το δίκτυο καταναλωτών της εταιρείας αναπτύσσεται ραγδαία, με πάνω από 100 εκατομμύρια πελάτες και πρόσφατες συνεργασίες με τις Walmart και DoorDash, οι πιστωτικές ζημίες της Klarna ήταν 17% υψηλότερες από ό,τι το πρώτο τρίμηνο του 2024, και το 41% των χρηστών BNPL δυσκολεύονταν να αποπληρώσουν τα δάνεια τους εγκαίρως.
Και αυτό δεν αφορά μόνο τους καταναλωτές. Ο ταξιδιωτικός κλάδος θα υποστεί και αυτό τις αρνητικές επιπτώσεις. «Βραχυπρόθεσμα, θα δούμε αύξηση των ταξιδιών επειδή χρησιμοποιούμε [παρόμοια προγράμματα πληρωμών]», λέει ο Barker. «Αλλά από μακροπρόθεσμη άποψη, αυτό σίγουρα θα μας θέσει σε μια λιγότερο ευνοϊκή θέση, καθώς θα αυξήσει το χρέος των ατόμων. Οι άνθρωποι θα αθετήσουν τις υποχρεώσεις τους για αυτές τις υπηρεσίες και θα επηρεάσουν την πιστοληπτική τους ικανότητα, με τελικό αποτέλεσμα να επηρεαστεί το συνολικό χρέος μιας χώρας. Είναι απλώς ένα ακόμη μέσο για να χρηματοδοτήσουμε την... οικονομική καταστροφή μας».