Με τον όρο «ιστορικά συγκροτήματα», ονομάζουμε, τα ελληνικά συγκροτήματα που εμφανίστηκαν στην Εποχή της Δικτατορίας, και που η ροκ παράδοση, θεωρεί, ως τα σημαντικότερα εκείνης της περιόδου.
Όταν λέμε Ροκ παράδοση, δεν εννοούμε ένα κείμενο, ούτε βιβλίο. Εννοούμε μια πεποίθηση που διαμορφώθηκε εκείνα τα χρόνια, από το συλλογικό αισθητήριο και διαδόθηκε από στόμα σε στόμα. Αυτή η παράδοση, θέλει, σαν σημαντικότερα συγκροτήματα της ψυχεδελικής νεολαίας, τους: Socrates, Εξαδάκτυλος, Aphrodite’s Child, Morka, Poll, Μπουρμπούλια, Δάμων και Φιντίας, Νοστράδαμος, και Πελόμα Μποκιού. Πολλοί περιλαμβάνουν στα ιστορικά συγκροτήματα και τους MGC.
Aphrodite’s Child
Οι Aphrodite’s Child, σχηματίζονται στην Ελλάδα, το 1967. Αποτελούνται αρχικά από τέσσερα μέλη: Βαγγέλης Παπαθανασίου, Ντέμης Ρούσσος, Λουκάς Σιδεράς και Αργύρης Κουλούρης.
Την Άνοιξη του 1968, ο Κουλούρης έχει πάει φαντάρος και οι υπόλοιποι βρίσκονται στη Γαλλία αναζητώντας καριέρα. Λίγο πριν τα επαναστατικά γεγονότα του Μάη 68, κυκλοφορούν το τραγούδι τους Rain and Tears.
Σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες, οι φοιτητές στα οδοφράγματα, από τα τρανζιστοράκια τους, άκουγαν το Rain and Tears και το συνέδεαν με αυτό που βίωναν: Βροχή τα δακρυγόνα και Δάκρυα από τα δακρυγόνα. Αυτός ήταν και ο λόγος που αγαπήθηκε αμέσως το τραγούδι και που τα παιδιά της Αφροδίτης αρχίζουν μια καλλιτεχνική πορεία που τους κάνει διάσημους.
Νοστράδαμος
Οι Νοστράδαμος, σχηματίστηκαν το 1972. Αποτελούνταν από τους Στέλιο Φωτιάδη, Ιπποκράτη Εξαρχόπουλο και την αγγλίδα Κρις Κινγκ. Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, αποφασίζουν να συμμετάσχουν στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης, με το τραγούδι τους «Δωσ’ μου το χέρι σου».
Τότε μπαίνει στο συγκρότημα και η Δέσποινα Γλέζου. Το τραγούδι βραβεύεται στο Φεστιβάλ (από την επιτροπή των δημοσιογράφων) και οι Νοστράδαμος αρχίζουν μια λαμπερή πορεία που ανακόπτεται όμως, και το συγκρότημα διαλύεται γρήγορα, ύστερα από την φυλάκιση του τραγουδιστή τους Ιπποκράτη Εξαρχόπουλου για αποπλάνηση ανήλικης.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, η κατηγορία ήταν ψεύτικη. Η φυλάκιση του Εξαρχόπουλου (γνωστού και ως Τσάρλυ), επέδρασε αρνητικά στην ψυχολογία του ώστε φαίνεται πως ήταν η αιτία που οδηγήθηκε σε αυτοκαταστροφικό τρόπο ζωής και σε εξάρτηση από ουσίες.
Morka
Το ψυχεδελικό συγκρότημα Morka, σχηματίστηκε το 1971. Τα μέλη του ήταν οι:
- Ντόριαν Κόκας –κιθάρα, φωνή
- Αντώνης Μπράβος-μπάσο
- Πωλ Παπαδέας-κιθάρα,φωνή
- Τζωρτζ Ταμπακόπουλος-τραγούδι
- Μιχάλης Ορφανίδης-ντραμς
- Πάμελα Ληκ-φωνή
Εμφανίζονται σε Κινηματογράφους, σε Σχολεία για ενίσχυση μαθητικών εκδρομών (εξαήμερων) και σε κλαμπάκια. Το συγκρότημα διαλύεται τον Απρίλιο του 1973, ύστερα από τον σοβαρό τραυματισμό του Μιχάλη Ορφανίδη. Συγκεκριμένα, τα ξημερώματα της 21 Απριλίου 1973, ο Ορφανίδης διερχόμενος την οδό Σπευσίππου, τραυματίστηκε πολύ σοβαρά, από έκρηξη βόμβας που είχε τοποθετηθεί κάτω από αυτοκίνητο.
Την βόμβα, την είχε βάλει εκεί, ο κτηνίατρος Ιπποκράτης Σαβούρας, που με το ψευδώνυμο «Συνταγματάρχης Πορφύρης», αγωνιζόταν να ρίξει τη χούντα.
Ευτυχώς, αν και όλοι πίστευαν το αντίθετο, ο Μιχάλης Ορφανίδης, δεν έχασε το αριστερό πόδι.
Poll
Σχηματίστηκαν το 1971. Κυκλοφόρησαν το περίφημο «ταγάρι», από τους σημαντικότερους δίσκους του ελληνικού Ροκ και άριστο δείγμα της Ψυχεδελικής Διάθεσης, της Εποχής της Δικτατορίας. Έχει τίτλο ΑΝΘΡΩΠΕ… , αλλά έμεινε στην Ιστορία με το όνομα το Ταγάρι των Poll.Το Ταγάρι, δημιούργησε μια ειρηνική επανάσταση. Το συγκρότημα Poll, γοητεύει τη νεολαία και οι εμφανίσεις τους στο κλαμπ ΕΛΑΤΗΡΙΟ, προκαλούν ένα "λαϊκό προσκύνημα".
Το σήμα των Poll, είναι το περιστέρι της Ειρήνης. Αυτό, σε συνδυασμό με το όνομα του συγκροτήματος που σήμαινε "δημοψήφισμα", αλλά και με τους στίχους των τραγουδιών, έφερε την πρώτη μαζική αντιδικτατορική στάση, στην ψυχεδελική νεολαία. Με τους Poll για ένα διάστημα συνεργάστηκε η Δέσποινα Γλέζου.
Socrates Drank The Conium
Οι Socrates, σχηματίστηκαν το 1969, στον Πειραιά, από τους τρεις φίλους και συμμαθητές Ηλία Μπουκουβάλα, Γιάννη Σπάθα και Αντώνη Τουρκογιώργη.
Δισκογραφικά, παρουσιάζονται με τον μικρό δίσκο (Κλεισ' τα Μάτια σου και Άκου/ Έλα Κοντά). Είναι τα μοναδικά τους τραγούδια, με ελληνικό στίχο. Όλα όσα γράφουν αργότερα, είναι στην αγγλική γλώσσα.
Οι Socrates, οι Aphrodite’s Child, και οι Morka, είναι τα αγγλόφωνα ιστορικά συγκροτήματα.
Όλα τα άλλα, είναι ελληνόφωνα (Νοστράδαμος, Poll, Εξαδάκτυλος, Δάμων και Φιντίας, Μπουρμπούλια, ΠΕΛΟΜΑ ΜΠΟΚΙΟΥ) . Πάντως αγγλόφωνα και ελληνόφωνα, δημιουργούν τότε, μια εκπληκτική σκηνή, και παραδίδουν τραγούδια εξαιρετικά, που μέχρι σήμερα, αποτελούν σημεία αναφοράς. Από τα καλύτερα τραγούδια των Socrates θεωρούνται το Starvation και το Mountains (κυκλοφόρησε το 1976 σε παραγωγή Βαγγέλη Παπαθανασίου), όπου έχουμε το παράξενο, οι πειραιώτες Socrates να περιγράφουν ηπειρώτικα βουνά με ροκ ήχους και στην αγγλική γλώσσα.
Εξαδάκτυλος
Σχηματίστηκαν το 1970. Ο Εξαδάκτυλος, εκφράζει με έναν μοναδικό τρόπο την ψυχεδελική διάθεση της νεολαίας. Η αισθητική του είναι εκπληκτική και μέχρι σήμερα, αποτελεί σημαντικότατο κεφάλαιο μελέτης για όλους, όσοι ασχολούνται με το ελληνικό ροκ.
Το όνομα, Εξαδάκτυλος, ήταν μια χιουμοριστική αναφορά, στον μύθο του Εξαδάκτυλου Βασιλιά, που ο ευσεβής λαός πίστευε ότι θα γεννιόταν με έξι δάκτυλα και θα κατόρθωνε να ελευθερώσει την Κωνσταντινούπολη από τους Τούρκους.
Συμπαραστάτης του Εξαδάκτυλου υπήρξε ο Τάσος Φαληρέας, ο οποίος μάλιστα συμμετέχει και στο στιχουργικό μέρος, συνεργαζόμενος με τον Πουλικάκο. Ο Ανεπρόκοπος, είναι ένα εξαιρετικό κομμάτι στο οποίο συνεργάζονται στιχουργικά Φαληρέας-Πουλικάκος πάνω στην μουσική Road Ladies του Frank Zappa…
Δάμων και Φιντίας
Σχηματίστηκαν το 1970, από τον Παύλο Σιδηρόπουλο και τον Παντελή Δεληγιαννίδη. Εκείνη τη χρονιά ο Παύλος ήταν φοιτητής στη Θεσσαλονίκη, και γνωρίζει τον Παντελή που ήταν τότε κιθαρίστας στο συγκρότημα ΟΛΥΜΠΙΑΝΣ. Γίνονται φίλοι και σχηματίζουν το ντουέτο Δάμων και Φιντίας. Το Φθινόπωρο του 1971, αρχίζουν τις εμφανίσεις στο ΚΥΤΤΑΡΟ, ένα κλαμπ που έχει μόλις ανοίξει στην Αθήνα.
Τότε, ο Διονύσης Σαββόπουλος, έχει την πρωτότυπη ιδέα, να γίνει ένας δίσκος για να διαφημιστεί το κλαμπ αυτό, αφού με τον διευθυντή αυτού του μαγαζιού, τον Παύλο Ζέρβα, διατηρεί πολύ φιλικές και επαγγελματικές σχέσεις. Ο δίσκος ηχογραφείται μέσα στο κλαμπ, και είναι ο ιστορικός πια δίσκος ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΣΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ. Εκεί, εκτός των άλλων, συμμετέχουν και οι Δάμων και Φιντίας, και ηχογραφούν δύο τραγούδια, το «Ο Γέρο Μαθιός», και το «Απογοήτευση».
Μπουρμπούλια
Το 1972, σημειώνεται μία «αποστασία» από δύο μέλη των Μπουρμπουλιών του Διονύση Σαββόπουλου. Συγκεκριμένα, ο Νίκος Τσιλογιάννης και ο Βασίλης Ντάλλας, αποφασίζουν να φύγουν από τον Σαββόπουλο και να ενωθούν με τους Δάμων και Φιντίας, σε ένα τετραμελές αρχικά σχήμα που θα έχει το όνομα Μπουρμπούλια. Το κλαμπ «Μαϊμού» στην Πλάκα, είναι το πρώτο κλαμπ όπου εμφανίζονται όπου και παρουσιάζουν το τραγούδι «Ο Ντάμης ο σκληρός» το οποίο και ηχογραφούν στην ΛΥΡΑ, με φλιπ σάιντ μια καινούργια εκτέλεση του «Απογοήτευση» που είχαν παρουσιάσει οι Δάμων και Φιντίας.
Στη Θεσσαλονίκη ανεβαίνουν με άλλη σύνθεση, το καλοκαίρι του 1973 όπου και διαλύονται στο τέλος της ίδιας χρονιάς.
ΠΕΛΟΜΑ ΜΠΟΚΙΟΥ
Σχηματίστηκαν την Άνοιξη του 1970 και εμφανίζονται το Φθινόπωρο της ίδιας χρονιάς στο κλαμπ Blow Up, (στην οδό Πελλήνης, στην Κυψέλη). Τότε, παίζουν Santana, Traffic, Rolling Stones, και κατά κόρον, τραγούδια από τον δίσκο The Live Adventures of Mike Bloomfield and Al Kooper. Το διπλό αυτό άλμπουμ, για τους ΠΕΛΟΜΑ ΜΠΟΚΙΟΥ, ήταν κάτι σαν ιερό Ευαγγέλιο.
Τον Νοέμβριο του 1970, μετακομίζουν στο κλαμπ Hobby, στην οδό Κύπρου (Πλατεία Αμερικής). Εκείνη την περίοδο, εμφανίζουν και το τραγούδι «Γαρύφαλλε-Γαρύφαλλε», που κυκλοφορούν σε μικρό δίσκο στην ΛΥΡΑ, και με φλιπ σάιντ, ένα άλλο δικό τους τραγούδι, επίσης με ελληνικό στίχο, το «Μην Κλαις». Το τραγούδι «Γαρύφαλλε-Γαρύφαλλε», γίνεται αμέσως τεράστια επιτυχία και είναι αυτό που σπάει την ψυχεδελική εμμονή για αγγλικό στίχο.
Οι ΠΕΛΟΜΑ, αποφασίζουν να γράψουν και άλλα τραγούδια με ελληνικό στίχο, με την προοπτική, να κυκλοφορήσουν μεγάλο δίσκο. Τότε όμως (Άνοιξη του 1971), ο Γιάννης Κιουρκτσόγλου, που είναι και ο συνθέτης των δύο πρώτων τους τραγουδιών, διαφωνεί ξαφνικά και αποχωρεί από το συγκρότημα, παρόλο που έχει συνεισφέρει ήδη στη δημιουργία τριών νέων τραγουδιών. Οι ΠΕΛΟΜΑ ΜΠΟΚΙΟΥ, συνεχίζουν χωρίς τον Κιουρκτσόγλου, αλλά και χωρίς τον Λογοθέτη, ο οποίος επίσης αποχωρεί. Με νέα σύνθεση, εμφανίζονται στο κλαμπ Cin Cin (στην οδό Ζωοδόχου Πηγής).
Γράφουν νέα τραγούδια και κυκλοφορούν τελικά, μέσα στο 1972, τον μεγάλο τους δίσκο. Αυτός, θα είναι και ο μοναδικός δίσκος του συγκροτήματος (ένας άλλος που κυκλοφορεί πολύ αργότερα, δεν έχει σχέση, με το τότε ύφος και ήθος).