Η κλιματική αλλαγή έχει καταστρέψει τις παραλίες του δήμου της Βαρκελώνης, ο οποίος χάνει 1 εκατομμύριο ευρώ ετησίως λόγω της έλλειψης τουριστών.
Το Μοντγκάτ, μια πόλη 12.600 κατοίκων που βρίσκεται λιγότερο από 14 χιλιόμετρα από τη Βαρκελώνη, έχει γίνει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην καταλανική ακτή.
Σε λιγότερο από μια δεκαετία, η περιοχή αυτή έχει χάσει σχεδόν όλες τις παραλίες της. Αμμώδεις περιοχές όπως το Can Tano, το Montsolís και το Toldos έχουν εξαφανιστεί. Άλλες παραλίες, όπως η Les Barques, έχουν χάσει περισσότερο από το 70% της άμμου τους.
«Η κατάσταση είναι απελπιστική για όλους»
Η κατάσταση είναι απελπιστική σε έναν δήμο που, μέχρι πρόσφατα, είχε τον παραθαλάσσιο τουρισμό ως μία από τις κύριες πηγές εισοδήματός του. Το Υπουργείο Οικολογικής Μετάβασης της Ισπανίας έχει καταρτίσει ένα σχέδιο για την κατασκευή υποβρύχιων κυματοθραυστών και την αποτροπή της εξαφάνισης της τελευταίας άμμου. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να ξεκινήσει η κατασκευή αυτού που θα είναι η τελευταία ευκαιρία για τις παραλίες του Montgat.
Ο Joan περπατάει στις παραλίες της πόλης του εδώ και 30 χρόνια. «Είναι κρίμα. Πριν από δεκαετίες, η παραλία ήταν τρεις φορές μεγαλύτερη από ό,τι είναι τώρα», θυμάται μιλώντας στην ισπανική εφημερίδα El Pais, καθώς φοράει τις σαγιονάρες του στην κορυφή της Riera de la Font.
Σε αυτό το σημείο, δεν υπάρχει ούτε ένας κόκκος άμμου. Μάλιστα, οι σκάλες που κατέβαιναν από τον παραλιακό δρόμο μοιάζουν σαν να είναι κρεμασμένες στον αέρα. Δεν υπάρχει καν παραλία.
Λίγα μέτρα πιο πέρα, ένας φύλακας σε μια πληρωμένη ζώνη στάθμευσης επισημαίνει το προφανές: «Χωρίς παραλία, έρχονται όλο και λιγότεροι άνθρωποι και, ως εκ τούτου, λιγότεροι πληρώνουν για να παρκάρουν».
Η Μητροπολιτική Περιοχή της Βαρκελώνης (AMB), που διαχειρίζεται τις παραλίες της περιοχής, παρουσίασε τον Φεβρουάριο τη μελέτη της σχετικά με τις τάσεις της κλιματικής αλλαγής στις παραλίες της Βαρκελώνης. Τα στοιχεία της έκθεσης δεν ήταν ενθαρρυντικά: «Η στάθμη της θάλασσας στην ακτή της μητροπολιτικής περιοχής δεν έχει σταματήσει να ανεβαίνει και τα κύματα γίνονται όλο και ψηλότερα», αναφέρει.
Από το 2003, η στάθμη της θάλασσας έχει ανέβει κατά 5,6 mm ετησίως και η άνοδος τα τελευταία 25 χρόνια ανέρχεται σε 14 cm. Η έκθεση ανέδειξε το Μοντγκάτ ως την πιο σοβαρή περίπτωση σε ολόκληρη τη μητροπολιτική περιοχή, η οποία αποτελεί αντικείμενο συνεχιζόμενης πολιτικής διαμάχης.
Η Rosa Funtané, του αυτονομιστικού κόμματος Ρεπουμπλικανική Αριστερά της Καταλονίας (ERC), ήταν δήμαρχος του Montgat μεταξύ 2015 και 2019. Έκτοτε, είναι μέλος της αντιπολίτευσης.
«Σε κάθε συνεδρίαση της ολομέλειας, ζητάμε εξηγήσεις όχι μόνο για την εξαφάνιση των παραλιών, αλλά και για τις εργασίες στον παραλιακό δρόμο. Ζητάμε να γίνουν πράγματα, γιατί χάνουμε την κληρονομιά μας και την οικονομική δραστηριότητα χωρίς καμία αντίδραση από την τοπική αυτοδιοίκηση», λέει η ίδια.
Ο εκπρόσωπος της αριστερής πολιτικής ομάδας Montgat En Comú Podem, Ντανιέλ Φουέντες, είναι επίσης επικριτικός απέναντι στις τοπικές αρχές. «Γνωρίζουμε ότι ο δήμος δεν έχει δικαιοδοσία επί των παραλιών, αλλά πρέπει να προσπαθήσουμε να τις ανακτήσουμε, σταματώντας παράλληλα τις όποιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις», λέει.
«Φέτος, οι αρχές αύξησαν τον IBI (σ.σ: τοπικός φόρος ακίνητης περιουσίας που καταβάλλουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων) κατά 50%. Η αύξηση αυτή οφείλεται εν μέρει στο έλλειμμα από υπηρεσίες όπως η Blue Zone (θέσεις στάθμευσης επί πληρωμή), που δεν αποφέρει πλέον τα παραδοσιακά έσοδα, καθώς οι τουρίστες δεν έρχονται πια».
Ο Φουέντες λέει ότι οι αρχές δεν αντιμετωπίζουν σωστά το πρόβλημα των παραλιών και προσπαθούν να αντισταθμίσουν τη μείωση των εσόδων με αύξηση του φόρου IBI, προκαλώντας την οργή των κατοίκων.
Οι τοπικές αρχές περιλαμβάνουν μια συμμαχία μεταξύ του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Καταλονίας (PSC), του Som de Montgat και του Junts. Στις 23 Μαΐου, ο δήμαρχος, Andreu Absil (PSC), επισκέφθηκε τις παραλίες μαζί με μια ισπανίδα κυβερνητική αξιωματούχο, την Carmen García-Calvillo, και την υπεύθυνη για τις παράκτιες υποθέσεις, Ana Castañeda. Σκοπός της επίσκεψης ήταν να αξιολογηθεί η κατάσταση του παραλιακού δρόμου και της παραλίας.
Ο πρώτος αναπληρωτής δήμαρχος, Raül Abad, δήλωσε στην εφημερίδα EL PAÍS: «Από τις πέντε ή έξι παραλίες που είχε το Montgat, έχουν απομείνει μόνο δύο. Περιμένουμε ένα έργο παρόμοιο με αυτό που πραγματοποιήθηκε στο Premià de Mar, όπου εγκαταστάθηκαν υποβρύχιοι κυματοθραύστες. Το έργο έχει συνταχθεί, αλλά το υπουργείο αναλύει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του. Θα πρέπει να περιμένουμε δύο ή τρία χρόνια για να γίνει πραγματικότητα».
Η έκθεση της AMB υποστηρίζει ότι χρειάζονται 391.383 κυβικά μέτρα άμμου για την ελάχιστη αναγέννηση των παραλιών του Montgat — μια ολυμπιακή πισίνα χωράει 2.500 κυβικά μέτρα. «Εκτός από το έργο με το υπουργείο, συμφωνήσαμε με την AMB να εγκαταστήσουμε έναν σωλήνα και να εκβαθύνουμε την άμμο από το λιμάνι του Masnou. Το πρόβλημα είναι ότι φέτος η άμμος μεταφέρθηκε στο λιμάνι του Balís στο Sant Andreu de Llavaneres και το κόστος μεταφοράς της είναι υψηλότερο. Δεν διαθέτουμε επαρκές προϋπολογισμό», λέει ο Abad.
Στην πραγματικότητα, οι αρχές μόλις ξόδεψαν 1,5 εκατομμύρια ευρώ για την απολύμανση ενός τμήματος της παράκτιας ζώνης προκειμένου να επιμηκυνθεί ο παραλιακός δρόμος. Πρόκειται για δαπάνες που πραγματοποιούνται χωρίς να υπάρχουν έσοδα από τον τουρισμό για να τις καλύψουν.
«Από την πανδημία και μετά, χάνουμε περίπου 1 εκατομμύριο ευρώ κάθε χρόνο λόγω της κατάστασης της παραλίας. Παλιά είχαμε πέντε παραλιακά μπαρ και το καθένα πλήρωνε 50.000 ευρώ για την άδεια λειτουργίας. Τώρα δεν υπάρχει χώρος για παραλιακά μπαρ. Ο κόσμος ερχόταν στην παραλία μας, πήγαινε στα εστιατόρια, πλήρωνε για τη στάθμευση στη Μπλε Ζώνη. Το καλοκαίρι, συλλέγαμε το 80% των ετήσιων εσόδων από τη Μπλε Ζώνη. Τώρα φτάνουν μόλις το 30%», λέει ο Abad.
Ο προϋπολογισμός του δήμου Montgat είναι 15 εκατομμύρια ευρώ, οπότε η μείωση των εσόδων από τον τουρισμό είναι ένα μεγάλο πλήγμα. «Το υπουργείο έχει δώσει προτεραιότητα σε δήμους όπως το Premià και το Masnou και αυτό μας βλάπτει», προσθέτει ο ίδιος.
Η Silvia Capo διευθύνει το εστιατόριο Banys Verge del Carme μπροστά στη θάλασσα. «Νομίζω ότι πέρυσι είχαμε λιγότερη άμμο», λέει. «Αυτό το εστιατόριο λειτουργεί εδώ και 97 χρόνια και ξέρω ότι το μέλλον δεν φαίνεται καλό. Δεν νομίζω ότι θα αντέξουμε για πολλές δεκαετίες ακόμα. Αλλά, προς το παρόν, θα πρέπει να μας αφήσουν ήσυχους και να αφήσουν τους τουρίστες να έρχονται στο Montgat», λέει.